Wêreldboekedag

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Wêreldboekedag, ook bekend as Wêreldboek- en kopieregdag of Internasionale Dag van die Boek, is 'n jaarlikse geleentheid wat deur UNESCO (die VN se Opvoedkundige, Wetenskaplike en Kulturele Organisasie) gereël word om lees, publisering en kopiereg te bevorder. Die eerste Wêreldboekedag is op 23 April 1995 gevier en word steeds op daardie datum erken. ’n Verwante gebeurtenis in die Verenigde Koninkryk en Ierland word in Maart waargeneem.[1] Op Wêreldboek- en kopieregdag kies UNESCO saam met die advieskomitee van die belangrikste sektore van die boekbedryf die Wêreldboekhoofstad vir een jaar. Elke aangewese Wêreldboekhoofstad voer 'n program van aktiwiteite uit om boeke en lees te vier en te bevorder.[2] In 2023 is Accra (die hoofstad van Ghana) as die Wêreldboekhoofstad aangewys[3] en in 2024 is Straatsburg in Frankryk as die Wêreldboekhoofstad aangewys.[4]

Keuse van datum[wysig | wysig bron]

Die oorspronklike idee is in 1922 deur Vicente Clavel, direkteur van Cervantes-uitgewery in Barcelona, uitgedink as ’n manier om die skrywer Miguel de Cervantes te vereer en die verkope van boeke ’n hupstoot te gee. Dit is die eerste keer op 7 Oktober 1926, Cervantes se verjaardag, gevier voordat dit na sy sterfdatum, 23 April 1930, verskuif is.[5] Die viering duur met groot gewildheid in Katalonië voort, waar dit na verwys word as Sant Jordi's Day of Die Dag van Boeke en Rose.

In 1995 het UNESCO besluit dat die Wêreldboek- en kopieregdag op 23 April gevier sal word, aangesien die datum ook die herdenking van die dood van William Shakespeare en Inca Garcilaso de la Vega is, asook dié van die geboorte of dood van verskeie ander prominente skrywers.[6] (In 'n historiese toeval het Shakespeare en Cervantes op dieselfde datum gesterf - 23 April 1616 - maar nie op dieselfde dag nie, aangesien Spanje destyds die Gregoriaanse kalender gebruik het en Engeland die Juliaanse kalender; Shakespeare het eintlik 10 dae na Cervantes, op 3 Mei van die Gregoriaanse kalender, gesterf.)

Wêreldboekedag volgens streek[wysig | wysig bron]

Wêreldboekhoofstad[wysig | wysig bron]

Die Wêreldboekhoofstad is 'n inisiatief van UNESCO wat stede vanaf 23 April, op Wêreldboek- en kopieregdag, vir 'n jaar erken vir die bevordering van boeke en die kweek van 'n liefde vir lees.[2] Stede wat as UNESCO Wêreldboekhoofstad aangewys is, voer aktiwiteite uit wat UNESCO se waardes deel met die doel om 'n leeskultuur oor alle ouderdomme aan te moedig.[7]

UNESCO het in 2001 die 31c/Resolusie 29 aanvaar, wat die Worldboekhoofstad-program gestig het en Madrid in 2001 as die eerste WBC-stad benoem. Die advieskomitee bestaan uit UNESCO, die Internasionale Uitgewersvereniging, die Internasionale Federasie van Biblioteekverenigings en -instellings, die Internasionale Skrywersforum en die Internasionale Boekhandelaarsfederasie.[7]

Spanje[wysig | wysig bron]

In Spanje word Boekedag sedert 7 Oktober 1926 gevier,[8] die datum waarop Miguel de Cervantes glo gebore is. Maar dit is meer gepas beskou om hierdie dag in 'n aangenamer seisoen te vier waar daar in die buitelug gestap en deur boeke geblaai kon word. Lente was baie beter as herfs. Koning Alfonso XIII het dus in 1930 die verandering van die viering van die Boekedag na 23 April, die veronderstelde sterfdatum van Cervantes, goedgekeur.[8]

Forum oor voorlees gehou buite die kampusbiblioteek by die Monterrey Instituut vir Tegnologie en Hoër Onderwys, Mexikostad vir die geleentheid

Swede[wysig | wysig bron]

In Swede staan die dag as Världsbokdagen ("Wêreldboekedag") bekend en word die kopieregaspek selde genoem. Dit word gewoonlik op 23 April gevier en is in 2000 en 2011 na 13 April[9] verskuif om 'n botsing met Paasfees te vermy.[10]

Verenigde Koninkryk en Ierland[wysig | wysig bron]

In die Verenigde Koninkryk en Ierland is Wêreldboekedag 'n liefdadigheidsgeleentheid in Maart, wat jaarliks op die eerste Donderdag gehou word en met die vrystelling van spesiale uitgawes gepaardgaan.[11] Die jaarlikse viering op 23 April is Wêreldboekenag, 'n geleentheid wat deur die onafhanklike liefdadigheidsorganisasie The Reading Agency gereël word.[12]

Verenigde State[wysig | wysig bron]

In Kensington, Maryland, word die Internasionale Dag van die Boek met 'n straatfees op die Sondag naaste aan 26 April gevier.[13] In 2020 is die 15de Jaarlikse Kensington-dag van die Boekefees weens die COVID-19-pandemie gekanselleer.[13]

Indië[wysig | wysig bron]

Wêreldboekedag word ook elke jaar op 23 April in Indië gevier.[14] Dit word in baie dele van Indië herdenk om mense aan te moedig en bewus te maak om boeke te lees en te publiseer.[15][16]

Galery[wysig | wysig bron]

  • Modern Book Printing, fourth sculpture (from six) of the Berliner Walk of Ideas. Unveiling: 21 April 2006.
    Moderne boekdrukwerk, die vierde beeldhouwerk (van ses) van die Berliner Walk of Idees. Onthul op 21 April 2006.
  • Tunisian students perform reading on the street, on the 2012 World Book Day
    Tunisiëse studente lees op straat op die 2012 Wêreldboekedag
  • Book fair in Helsinki, Finland, on World Book Day 2011
    Boektentoonstelling in Helsinki, Finland, op Wêreldboekedag 2011
  • "5-minute reading" campaign (rather, the 5-minute reading content just printed one sheet of paper) at Łódź, Poland, in 2013
    "5-minute lees"-veldtog in Łódź, Pole, in 2013

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ "World Book Day 2021: Theme, Quotes, History, Significance | Sa News". S A NEWS (in Engels (VSA)). 23 April 2021. Besoek op 23 April 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 "World Book and Copyright Day". UNESCO (in Engels). 29 April 2021. Besoek op 19 April 2022.
  3. ↑ "Accra named UNESCO World Book Capital 2023". UNESCO (in Engels). 22 September 2021. Besoek op 22 September 2021.
  4. ↑ "Strasbourg named UNESCO World Book Capital 2024". UNESCO (in Engels). 23 April 2024. Besoek op 23 April 2024.
  5. ↑ {{cite news}}: Leë aanhaling (hulp)
  6. ↑ "World Book and Copyright Day - EN | United Nations". Besoek op 26 April 2021.
  7. ↑ 7,0 7,1 "UNESCO World Book Capital". UNESCO (in Engels). 25 Julie 2013. Besoek op 19 April 2022.
  8. ↑ 8,0 8,1 "World Book Day April 23". Skip the Line Barcelona. 3 April 2021. Besoek op 23 April 2021.
  9. ↑ "Världsbokdagen flyttas". Svensk Bokhandel. 22 Oktober 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 April 2012.
  10. ↑ "Världsbokdagen "flyttas"". Dagens Nyheter. 11 November 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Desember 2012.
  11. ↑ "Frequently Asked Questions". World Book Day (UK & Ireland). 7 Maart 2019. Besoek op 7 Maart 2019.
  12. ↑ "World Book Night". Besoek op 7 Maart 2019.
  13. ↑ 13,0 13,1 "Kensington Day of the Book Festival - TOK". Town of Kensington.
  14. ↑ {{cite magazine}}: Leë aanhaling (hulp)
  15. ↑ "World Book Day 2021: Why It Is Celebrated, Other Interesting Facts". NDTV.com (in Engels). Besoek op 22 April 2022.
  16. ↑ NEWS, SA (22 April 2022). "On World Book and Copyright Day Read Sant Rampal Ji's Sacred Books". SA News Channel (in Engels (VSA)). Besoek op 22 April 2022.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Wêreldboekedag&oldid=2666333"