TRAPPIST-1: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Uitgebrei, nog besig
Uitgebrei, nog besig
Lyn 11: Lyn 11:
==Name==
==Name==
Die name van die planete is in die volgorde waarin hulle ontdek is. Die letter "b" word bygevoeg vir die eerste planeet wat om ’n spesifieke ster ontdek word, "c" by die tweede een en so aan.<ref name="planetnaming">{{cite arXiv |title=On the naming convention used for multiple star systems and extrasolar planets |date=2010 |last1=Hessman |first1=F. V. |last2=Dhillon |first2=V. S. |last3=Winget |first3=D. E. |last4=Schreiber |first4=M. R. |last5=Horne |first5=K. |last6=Marsh |first6=T. R. |last7=Guenther |first7=E. |last8=Schwope |first8=A. |last9=Heber |first9=U. |eprint=1012.0707|class=astro-ph.SR }}</ref> In TRAPPIST-1 se geval is die eerste drie wat ontdek is "b", "c" en "d" genoem, volgens toenemende wentelperiodes, en die tweede groep "e" tot "h"; laasgenoemde is die verste planeet. Die naam "TRAPPIST-1" kom van die feit dat die ster die eerste een met eksoplanete is wat deur die TRAPPIST-teleskoop ontdek is.
Die name van die planete is in die volgorde waarin hulle ontdek is. Die letter "b" word bygevoeg vir die eerste planeet wat om ’n spesifieke ster ontdek word, "c" by die tweede een en so aan.<ref name="planetnaming">{{cite arXiv |title=On the naming convention used for multiple star systems and extrasolar planets |date=2010 |last1=Hessman |first1=F. V. |last2=Dhillon |first2=V. S. |last3=Winget |first3=D. E. |last4=Schreiber |first4=M. R. |last5=Horne |first5=K. |last6=Marsh |first6=T. R. |last7=Guenther |first7=E. |last8=Schwope |first8=A. |last9=Heber |first9=U. |eprint=1012.0707|class=astro-ph.SR }}</ref> In TRAPPIST-1 se geval is die eerste drie wat ontdek is "b", "c" en "d" genoem, volgens toenemende wentelperiodes, en die tweede groep "e" tot "h"; laasgenoemde is die verste planeet. Die naam "TRAPPIST-1" kom van die feit dat die ster die eerste een met eksoplanete is wat deur die TRAPPIST-teleskoop ontdek is.

==Stereienskappe==
TRAPPIST-1 is ’n [[rooidwerg]] met ’n massa van sowat 8% en ’n radius van 11% dié van die [[Son]]. Sy temperatuur is 2&nbsp;550&nbsp;[[Kelvin|K]] en dit is minstens 500&nbsp;miljoen jaar oud. Die Son is in vergelyking sowat 4,6&nbsp;miljard jaar oud<ref>{{cite web |url=http://www.universetoday.com/18237/how-old-is-the-sun/ |title=How Old is the Sun? |author=Fraser Cain |date=16 September 2008 |work= |publisher=Universe Today |accessdate=19 Februarie 2011}}</ref> en het ’n temperatuur van 5&nbsp;778&nbsp;K.<ref>{{cite web |url=http://www.universetoday.com/18092/temperature-of-the-sun/ |title=Temperature of the Sun |author=Fraser Cain |date=15 September 2008 |work= |publisher=Universe Today |accessdate=19 Februarie 2011}}</ref>

Vanweë sy lae massa kan die ster biljoene jare bestaan. Dit is [[Metaal (astronomie)|metaalryk]] – sowat 109% meer as die Son. Dit is uitsonderlik, aangesien sulke koel sterre se metaalinhoud gewoonlik heelwat laer as die Son s’n is. TRAPPIST-1 se [[ligsterkte]] is sowat 0,04% dié van die Son.

== Planetêre stelsel ==

{{Wentelkas begin
| name = TRAPPIST-1
| table_ref=<ref name="eso.org" /><ref>{{Cite journal|last=Gillon|first=Michaël|last2=Triaud|first2=Amaury H. M. J.|last3=Demory|first3=Brice-Olivier|last4=Jehin|first4=Emmanuël|last5=Agol|first5=Eric|last6=Deck|first6=Katherine M.|last7=Lederer|first7=Susan M.|last8=Wit|first8=Julien de|last9=Burdanov|first9=Artem|title=Seven temperate terrestrial planets around the nearby ultracool dwarf star TRAPPIST-1|url=http://www.nature.com/doifinder/10.1038/nature21360|journal=Nature|volume=542|issue=7642|pages=456–460|doi=10.1038/nature21360}}</ref>
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= b
| mass_earth =0,85±0,72
| period = 1,51087081 ± 0,00000060
| semimajor = 0,01111
| eccentricity = < 0,081
| inclination = 89,65 ± 0,25
| radius_earth = 1,086 ± 0,035
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= c
| mass_earth =1,38±0,61
| period = 2,4218233 ± 0,0000017
| semimajor = 0,01522
| eccentricity = < 0,083
| inclination = 89,67 ± 0,17
| radius_earth = 1,056 ± 0,035
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= d
| mass_earth =0,41±0,27
| period = 4,049610 ± 0,000063
| semimajor = 0,021 ± 0,06
| eccentricity = < 0,070
| inclination = 89,75 ± 0,16
| radius_earth = 0,772 ± 0,030
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= e
| mass_earth =0,62±0,58
| period = 6,099615 ± 0,000011
| semimajor = 0,028
| eccentricity = < 0,085
| inclination = 89,86 ± 0,11º
| radius_earth = 0,918 ± 0,039
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= f
| mass_earth =0,68±0,18
| period = 9,206690 ± 0,000015
| semimajor = 0,037
| eccentricity = < 0,063
| inclination = 89,680 ± 0,034º
| radius_earth = 1,045 ± 0,038
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= g
| mass_earth =1,34±0,88
| period = 12,35294 ± 0,00012
| semimajor = 0,045
| eccentricity = < 0,061
| inclination = 89,710 ± 0,025º
| radius_earth = 1,127 ± 0,041
}}
{{Wentelkas
| exoplanet= h
| mass_earth = onbekend
| period = {{val|20|15|-6}}
| semimajor = {{val|0.063|0.027|-0.013}}
| eccentricity = onbekend
| inclination = 89,80 ± 0,07º
| radius_earth = 0,755 ± 0,034
}}
{{Wentelkas einde}}


==Verwysings==
==Verwysings==
Lyn 16: Lyn 92:


[[Kategorie:Sterre]]
[[Kategorie:Sterre]]
[[Kategorie:Planetêre stelsels]]

Wysiging soos op 21:37, 22 Februarie 2017

’n Kunstenaarsvoorstelling van die TRAPPIST-1-stelsel.
Die posisie van TRAPPIST-1 (in rooi) in die sterrebeeld Waterdraer (Aquarius).

TRAPPIST-1, ook bekend as 2MASS J23062928-0502285,[1] is ’n baie koel dwergster[2][3] sowat 39 ligjare van die Aarde af in die sterrebeeld Waterdraer.

’n Span sterrekundiges onder leiding van Michaël Gillon van die Institut d’Astrophysique et Géophysique aan die Universiteit van Luik[4] in België het die TRAPPIST (Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope)-teleskoop by die La Silla-sterrewag in Chili[5] gebruik om die ster waar te neem en na eksoplanete te soek. Deur verbygang-fotometrie het hulle aanvanklik drie aardgrootte-planete ontdek wat om die ster wentel; die binneste twee is in ’n sinchroniese omwenteling met hul moederster terwyl die buitenste een blykbaar in die ster se bewoonbare sone of net daarbuite lê.[2][6] Die span het hul waarnemings van September tot Desember 2015 bekendgemaak en hul bevindings in die Mei 2016-uitgawe van die tydskrif Nature gepubliseer.[5][7]

Op 22 Februarie 2017 het sterrekundiges aangekondig nog vier eksoplanete is om TRAPPIST-1 ontdek. Dit het die totaal op sewe te staan gebring; hiervan lê minstens twee, of dalk almal, in die ster se bewoonbare sone.[8][9]

Name

Die name van die planete is in die volgorde waarin hulle ontdek is. Die letter "b" word bygevoeg vir die eerste planeet wat om ’n spesifieke ster ontdek word, "c" by die tweede een en so aan.[10] In TRAPPIST-1 se geval is die eerste drie wat ontdek is "b", "c" en "d" genoem, volgens toenemende wentelperiodes, en die tweede groep "e" tot "h"; laasgenoemde is die verste planeet. Die naam "TRAPPIST-1" kom van die feit dat die ster die eerste een met eksoplanete is wat deur die TRAPPIST-teleskoop ontdek is.

Stereienskappe

TRAPPIST-1 is ’n rooidwerg met ’n massa van sowat 8% en ’n radius van 11% dié van die Son. Sy temperatuur is 2 550 K en dit is minstens 500 miljoen jaar oud. Die Son is in vergelyking sowat 4,6 miljard jaar oud[11] en het ’n temperatuur van 5 778 K.[12]

Vanweë sy lae massa kan die ster biljoene jare bestaan. Dit is metaalryk – sowat 109% meer as die Son. Dit is uitsonderlik, aangesien sulke koel sterre se metaalinhoud gewoonlik heelwat laer as die Son s’n is. TRAPPIST-1 se ligsterkte is sowat 0,04% dié van die Son.

Planetêre stelsel

Die TRAPPIST-1-stelsel[2][13]
Planeet of skyf
(vanaf ster) 		Massa Halwe lengteas
(AE) 		Wentelperiode
(dae) 		Eksentrisiteit Baanhelling
(°) 		Radius
b 0,85±0,72 M⊕ 0,01111 1,51087081 ± 0,00000060 < 0,081 89,65 ± 0,25 1,086 ± 0,035 R⊕
c 1,38±0,61 M⊕ 0,01522 2,4218233 ± 0,0000017 < 0,083 89,67 ± 0,17 1,056 ± 0,035 R⊕
d 0,41±0,27 M⊕ 0,021 ± 0,06 4,049610 ± 0,000063 < 0,070 89,75 ± 0,16 0,772 ± 0,030 R⊕
e 0,62±0,58 M⊕ 0,028 6,099615 ± 0,000011 < 0,085 89,86 ± 0,11º 0,918 ± 0,039 R⊕
f 0,68±0,18 M⊕ 0,037 9,206690 ± 0,000015 < 0,063 89,680 ± 0,034º 1,045 ± 0,038 R⊕
g 1,34±0,88 M⊕ 0,045 12,35294 ± 0,00012 < 0,061 89,710 ± 0,025º 1,127 ± 0,041 R⊕
h onbekend M⊕ 0,063+0,027−0,013 20+15−6 onbekend 89,80 ± 0,07º 0,755 ± 0,034 R⊕

Verwysings

  1. ↑ "2MASS J23062928-0502285".
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 "Three Potentially Habitable Worlds Found Around Nearby Ultracool Dwarf Star - Currently the best place to search for life beyond the Solar System". European Southern Observatory (in Engels (VK)). Besoek op 2 Mei 2016.
  3. ↑ "Three New Planets Are the Best Bets for Life". Popular Mechanics. 2 Mei 2016. Besoek op 2 Mei 2016.
  4. ↑ "AGO - Department of Astrophysics, Geophysics and Oceanography".
  5. ↑ 5,0 5,1 "Could these newly-discovered planets orbiting an ultracool dwarf host life?". The Guardian. 2 Mei 2016.
  6. ↑ "Three New Planets Are the Best Bets for Life". Popular Mechanics. 2 Mei 2016. Besoek op 2 Mei 2016.
  7. ↑ Gillon, Michaël; Jehin, Emmanuël; et al. (2016). "Temperate Earth-sized planets transiting a nearby ultracool dwarf star". Nature. 533 (7602): 221–224. doi:10.1038/nature17448. {{cite journal}}: Uitdruklike gebruik van et al. in: |last3= (hulp)
  8. ↑ "Temperate Earth-Sized Planets Found in Extraordinarily Rich Planetary System TRAPPIST-1". SpaceRef. 22 Februarie 2017. Besoek op 11 Februarie 2017.
  9. ↑ "NASA telescope reveals largest batch of Earth-size, habitable-zone planets around single star". Persberig. https://exoplanets.nasa.gov/news/1419/nasa-telescope-reveals-largest-batch-of-earth-size-habitable-zone-planets-around-single-star/. Besoek op 22 Februarie 2017. 
  10. ↑ Hessman, F. V.; Dhillon, V. S.; Winget, D. E.; Schreiber, M. R.; Horne, K.; Marsh, T. R.; Guenther, E.; Schwope, A. et al. (2010). "On the naming convention used for multiple star systems and extrasolar planets". [astro-ph.SR]. 
  11. ↑ Fraser Cain (16 September 2008). "How Old is the Sun?". Universe Today. Besoek op 19 Februarie 2011.
  12. ↑ Fraser Cain (15 September 2008). "Temperature of the Sun". Universe Today. Besoek op 19 Februarie 2011.
  13. ↑ Gillon, Michaël; Triaud, Amaury H. M. J.; Demory, Brice-Olivier; Jehin, Emmanuël; Agol, Eric; Deck, Katherine M.; Lederer, Susan M.; Wit, Julien de; Burdanov, Artem. "Seven temperate terrestrial planets around the nearby ultracool dwarf star TRAPPIST-1". Nature. 542 (7642): 456–460. doi:10.1038/nature21360.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=TRAPPIST-1&oldid=1533187"