Guangxi: Verskil tussen weergawes
+ Inligtingskas & Encyclopædia Britannica |
Sobaka (besprekings | bydraes) bywerk |
||
Lyn 137: | Lyn 137: | ||
[[Lêer:Guangxi (Chinese characters).svg|duimnael|links|Die woord "Guangxi" in [[Chinese karakter]]s]] |
[[Lêer:Guangxi (Chinese characters).svg|duimnael|links|Die woord "Guangxi" in [[Chinese karakter]]s]] |
||
'''Guangxi''' ([[Chinees]]: 广西, [ku̯àŋɕí], {{Audio|Guangxi.ogg|luister}}; Zhuang: ''Gvangjish'') is 'n outonome gewes (Outonome Gewes Guangxi [[Zhuang]]) van die [[Volksrepubliek China]]. In 2008 het die outonome gewes 'n bevolking van 48 160 000 gehad. Die administratiewe gebied Guangxi beslaan 'n oppervlakte van 236 300 km². |
'''Guangxi''' ([[Chinees]]: 广西, [ku̯àŋɕí], {{Audio|Guangxi.ogg|luister}}; Zhuang: ''Gvangjish'') is 'n outonome gewes (Outonome Gewes Guangxi [[Zhuang]]) van die [[Volksrepubliek China]]. In 2008 het die outonome gewes 'n bevolking van 48 160 000 gehad. Die administratiewe gebied Guangxi beslaan 'n oppervlakte van 236 300 km². |
||
Guangxi se ligging, in bergagtige terrein in die verre suide van China, het dit deur 'n groot deel van die Chinese geskiedenis op die grens van die Chinese beskawing geplaas. Die huidige naam "Guang" beteken "uitspansel" en word sedert die skepping van Guang Prefektuur in 226 nC met die streek geassosieer. Dit het gedurende die [[Yuan-dinastie]] status op provinsiale vlak gekry, maar selfs tot in die 20ste eeu is dit as 'n oop, wilde gebied beskou. Die afkorting van die streek is "桂" (Hanyu [[pinyin]]: ''Guì; Zhuang: Gvei''), wat kom van die naam van die stad Guilin, die provinsiale hoofstad tydens beide die [[Ming-dinastie]] en die [[Qing-dinastie]]. |
|||
Guangxi bevat die grootste bevolking van China se etniese minderhede ná [[Yunnan]], veral die [[Zhuang]]-mense, wat 32% van die bevolking uitmaak. Verskeie streektale en dialekte soos Pinghua, [[Zhuang]], Kam, [[Kantonees]], [[Hakka]] en [[Min]] word saam met Mandaryns Chinees gepraat.<ref>{{Cite web|url=https://www.chinadiscovery.com/ethnic-minority-culture-tour/guangxi-minorities.html|title=Zhuang Minority & Yao Minority in Guangxi Zhuang Autonomous Region|website=www.chinadiscovery.com|access-date=11 Junie 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170913222806/http://www.chinadiscovery.com/ethnic-minority-culture-tour/guangxi-minorities.html|archive-date=13 September 2017|url-status=live}}</ref> |
|||
==Naam== |
|||
''Guǎng'' (vereenvoudigde Chinees: 广; tradisioneel Chinees: 广) beteken 'uitgestrektheid' of 'groot', en word sedert die skepping van die Guang-prefektuur in 226 nC met die streek geassosieer.<ref>{{cite book |title=Regional China: A Business and Economic Handbook |year=2013 |publisher=Palgrave Macmillan |author=Rongxing Gao |page=77 |isbn=9781137287670}}</ref> Guangxi en die naburige [[Guangdong]] beteken letterlik ' uitgestrekte weste' en 'uitgestrek oos'. Saam word Guangxi en Guangdong Liangguang genoem (Liangkwang; tradisionele Chinees: 广广; vereenvoudigde Chinees: 广广; pinyin: liǎng guǎng; Kantonees Yale: léuhng gwóng; lit. 'Twee uitgestrekte' [[Viëtnamees]]: Lưỡng Quảng). Gedurende die [[Song-dinastie]] is die Twee Guangs formeel geskei as Guǎngnán Xīlù (广南西路; 广南西路; 'uitgestrekte suidwestelike streek') en Guǎngnán Dō巍; 广南西路; 'groot suidoostelike streek'), wat afgekort word as Guǎngxī Lù (广西路; 广西路) en Guǎngdōng Lù (广东路; 广东路). |
|||
== Geskiesenis == |
|||
Oorspronklik bewoon deur 'n mengsel van stamgroepe bekend aan die Chinese as die Baiyue ("Honderd Yue", Viëtnamees: Bách Việt), het die streek eers deel van China geword tydens die [[Qin-dinastie]]. In 214 vC het die Han-Chinese generaal Zhao Tuo (Viëtnamees: Triệu Đà) die grootste deel van suidelike China vir [[Qin Shi Huang]] geëis voor die keiser se dood. Die daaropvolgende burgeroorlog het Zhao toegelaat om 'n aparte koninkryk by Panyu te stig, bekend as Nanyue ("Suidelike Yue"). Alternatiewelik onderdanig aan en onafhanklik van [[Han-dinastie]]beheer, het die Suidelike Yue kolonisasie en sinisisering uitgebrei onder sy beleid van "Harmonizing and Gathering the Hundred Yue" (和集百越) tot sy ineenstorting in 111 vC tydens die suidwaartse uitbreiding van die Han-dinastie.<ref>{{Cite web |title=Tracing Bai-Yue Ancestry in Aboriginal Li People on Hainan Island |url=https://academic.oup.com/mbe/article/39/10/msac210/6731089 |access-date=2023-01-23 |website=academic.oup.com}}</ref> |
|||
Die naam "Guangxi" kan herlei word na die "Uitgebreide" of "Wye" provinsie (廣州) van die Oos-Wu, wat suidoos China gedurende die [[Drie Koninkryke]]-tydperk beheer het. Guilin het een van sy bevelvoerders gevorm. |
|||
== Verwysings == |
|||
{{verwysings}} |
|||
== Eksterne skakels == |
== Eksterne skakels == |
||
Lyn 143: | Lyn 158: | ||
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Guangxi|title=Guangxi|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=25 Maart 2021}} |
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Guangxi|title=Guangxi|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=25 Maart 2021}} |
||
{{Saadjie}} |
|||
{{Navigasie indeling Volksrepubliek China}} |
{{Navigasie indeling Volksrepubliek China}} |
||
{{Normdata}} |
{{Normdata}} |
Wysiging soos op 18:25, 5 Januarie 2024
Guangxi 广西 (Chinees) | |
---|---|
Outonome streek | |
Die Lijiangrivier in Guangxi | |
Ligging van Guangxi in die Volksrepubliek China | |
Koördinate: 23°36′0″N 108°18′0″O / 23.60000°N 108.30000°OKoördinate: 23°36′0″N 108°18′0″O / 23.60000°N 108.30000°O | |
Land | Volksrepubliek China |
Hoofstad | Nanning |
Grootste stad | Nanning |
Regering | |
• Tipe | Regering van Guangxi |
• Sekretaris | Lu Xinshe |
• Goewerneur | Lan Tianli |
Oppervlak | |
• Totaal | 237 600 km2 (91 700 vk. myl) |
Bevolking | |
• Totaal | 48 380 000 |
• Digtheid | 200/km2 (530/vk. myl) |
• Rang | 11de |
Tydsone | UTC+08:00 (SST) |
Etniese groepe | Han (62%), Zhuang (32%), Yao (3%), Miao (1%), Dong (0,7%), Viëtnamese (0,6%), Gelao (0,4%) |
Webwerf | www.gxzf.gov.cn |
Guangxi (Chinees: 广西, [ku̯àŋɕí], ; Zhuang: Gvangjish) is 'n outonome gewes (Outonome Gewes Guangxi Zhuang) van die Volksrepubliek China. In 2008 het die outonome gewes 'n bevolking van 48 160 000 gehad. Die administratiewe gebied Guangxi beslaan 'n oppervlakte van 236 300 km².
Guangxi se ligging, in bergagtige terrein in die verre suide van China, het dit deur 'n groot deel van die Chinese geskiedenis op die grens van die Chinese beskawing geplaas. Die huidige naam "Guang" beteken "uitspansel" en word sedert die skepping van Guang Prefektuur in 226 nC met die streek geassosieer. Dit het gedurende die Yuan-dinastie status op provinsiale vlak gekry, maar selfs tot in die 20ste eeu is dit as 'n oop, wilde gebied beskou. Die afkorting van die streek is "桂" (Hanyu pinyin: Guì; Zhuang: Gvei), wat kom van die naam van die stad Guilin, die provinsiale hoofstad tydens beide die Ming-dinastie en die Qing-dinastie.
Guangxi bevat die grootste bevolking van China se etniese minderhede ná Yunnan, veral die Zhuang-mense, wat 32% van die bevolking uitmaak. Verskeie streektale en dialekte soos Pinghua, Zhuang, Kam, Kantonees, Hakka en Min word saam met Mandaryns Chinees gepraat.[1]
Naam
Guǎng (vereenvoudigde Chinees: 广; tradisioneel Chinees: 广) beteken 'uitgestrektheid' of 'groot', en word sedert die skepping van die Guang-prefektuur in 226 nC met die streek geassosieer.[2] Guangxi en die naburige Guangdong beteken letterlik ' uitgestrekte weste' en 'uitgestrek oos'. Saam word Guangxi en Guangdong Liangguang genoem (Liangkwang; tradisionele Chinees: 广广; vereenvoudigde Chinees: 广广; pinyin: liǎng guǎng; Kantonees Yale: léuhng gwóng; lit. 'Twee uitgestrekte' Viëtnamees: Lưỡng Quảng). Gedurende die Song-dinastie is die Twee Guangs formeel geskei as Guǎngnán Xīlù (广南西路; 广南西路; 'uitgestrekte suidwestelike streek') en Guǎngnán Dō巍; 广南西路; 'groot suidoostelike streek'), wat afgekort word as Guǎngxī Lù (广西路; 广西路) en Guǎngdōng Lù (广东路; 广东路).
Geskiesenis
Oorspronklik bewoon deur 'n mengsel van stamgroepe bekend aan die Chinese as die Baiyue ("Honderd Yue", Viëtnamees: Bách Việt), het die streek eers deel van China geword tydens die Qin-dinastie. In 214 vC het die Han-Chinese generaal Zhao Tuo (Viëtnamees: Triệu Đà) die grootste deel van suidelike China vir Qin Shi Huang geëis voor die keiser se dood. Die daaropvolgende burgeroorlog het Zhao toegelaat om 'n aparte koninkryk by Panyu te stig, bekend as Nanyue ("Suidelike Yue"). Alternatiewelik onderdanig aan en onafhanklik van Han-dinastiebeheer, het die Suidelike Yue kolonisasie en sinisisering uitgebrei onder sy beleid van "Harmonizing and Gathering the Hundred Yue" (和集百越) tot sy ineenstorting in 111 vC tydens die suidwaartse uitbreiding van die Han-dinastie.[3]
Die naam "Guangxi" kan herlei word na die "Uitgebreide" of "Wye" provinsie (廣州) van die Oos-Wu, wat suidoos China gedurende die Drie Koninkryke-tydperk beheer het. Guilin het een van sy bevelvoerders gevorm.
Verwysings
- ↑ "Zhuang Minority & Yao Minority in Guangxi Zhuang Autonomous Region". www.chinadiscovery.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 September 2017. Besoek op 11 Junie 2019.
- ↑ Rongxing Gao (2013). Regional China: A Business and Economic Handbook. Palgrave Macmillan. p. 77. ISBN 9781137287670.
- ↑ "Tracing Bai-Yue Ancestry in Aboriginal Li People on Hainan Island". academic.oup.com. Besoek op 23 Januarie 2023.
Eksterne skakels
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Guangxi.
- (zh) Amptelike webwerf van die Outonome Gewes Guangxi
- (en) "Guangxi". Encyclopædia Britannica. Besoek op 25 Maart 2021.