3753 Cruithne
 | |
| Ontdekking | |
|---|---|
| Ontdek deur | Duncan Waldron |
| Datum | 10 Oktober 1986 |
| Alternatiewe name | 1983 UH; 1986 TO |
| Kleinplaneet-kategorie | Aten-asteroïde[1] |
| Wentelbaaneienskappe[1] | |
| Afelium | 1,511 AE |
| Perihelium | 0,4840 AE |
| Halwe lengteas | 0,9977 AE |
| Wentelperiode | 1 jr. |
| Gem. omwentelingspoed | 27,73 km/s |
| Gem. anomalie | 348,5° |
| Baanhelling | 19,81° |
| Lengteligging van stygende nodus | 126,24° |
| Periheliumhoek | 43,81° |
Fisiese eienskappe |
|
| Afmetings | ~5 km |
| Rotasieperiode | 27,31 uur[1] |
| Absolute magnitude | 15,6[1] |
3753 Cruithne (IFA: kru:'i:njə) is ’n Aten-asteroïde wat saam met die Aarde in ’n wentelbaan om die Son is. Dit wentel van die Aarde af gesien in ’n boonvormige baan wat eindelik ’n hoefyster vorm.[2] Dit word soms verkeerdelik die Aarde se "tweede maan" genoem.[3] Cruithne wentel egter nie om die Aarde nie en bevind hom soms aan die ander kant van die Son; dit is dus nie ’n maan nie.[4] Hy is soms nader aan die Son as Mercurius en soms verder as Mars.[4] Hy wentel sowat een keer per jaar om die Son, maar dit duur 770 jaar om ’n hoefystervormige beweging om die Aarde uit te voer.[4]
Die asteroïde is op 10 Oktober 1986 deur Duncan Waldron ontdek op ’n fotografiese plaat deur die UK Schmidt-teleskoop in Australië.
Die naam Cruithne was die Oud-Ierse woord vir die Pikte,[4] ’n konfederasie van vroeë stamme in Ierland.
Grootte en wentelbaan
[wysig | wysig bron]
Hoewel nie geglo word Cruithne se wentelbaan is op die lang duur stabiel nie, toon navorsing dit is al lank met die Aarde se wentelbaan gesinchroniseer. Daar is geen gevaar dat dit binne die volgende miljoene jare met die Aarde sal bots nie, indien ooit. Die twee liggame se wentelvlakke verskil met 19,8°.
Cruithne, met ’n skynbare magnitude van hoogstens 15,8 wanneer dit naby die Aarde is, is dowwer as Pluto.[5][6]
Cruithne volg eintlik twee wentelbane om die Son, een effens kleiner en vinniger as die Aarde s’n en een effens groter en stadiger. Dit verander elke nou en dan van wentelbaan vanweë die Aarde se invloed. Wanneer dit in die kleiner, vinniger baan is en die Aarde van agter af inhaal, kry dit wentel-energie van die Aarde af en beweeg dit na die groter, stadiger wentelbaan.
Dit raak dan al hoe meer agter by die Aarde en eindelik haal die Aarde dit weer van agter af in. Cruithne staan dan wentel-energie aan die Aarde af en beweeg weer na die kleiner, vinniger baan – en so begin ’n nuwe siklus. Die siklus het geen waarneembare invloed op die lengte van die jaar nie, want die Aarde se massa is meer as 20 miljard keer dié van Cruithne.
Soortgelyke kleinplanete
[wysig | wysig bron]Nog voorwerpe met soortgelyke wentelbane is sedertdien naby die Aarde ontdek, soos 54509 YORP, (85770) 1998 UP1, 2002 AA29 en 2009 BD. 2010 TK7 is die eerste en enigste Aarde-trojaan wat nog ontdek is.
Janus en Epimetheus, twee natuurlike satelliete van Saturnus, het ook sulke boonvormige wentelbane, wat eenvoudiger as Cruithne s’n is, maar op dieselfde beginsel werk.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 "JPL Small-Body Database Browser: 3753 Cruithne (1986 TO)" (2014-09-13 last obs) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 April 2012. Besoek op 26 Februarie 2014.
- ↑ Christou, A.A.; Asher, D.J. (2011). "A long-lived horseshoe companion to the Earth". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 414 (4): 2965. arXiv:1104.0036. Bibcode:2011MNRAS.414.2965C. doi:10.1111/j.1365-2966.2011.18595.x.
- ↑ "More Mathematical Astronomy Morsels" (2002) ISBN 0-943396-74-3, Jean Meeus, hoofstuk 38: Cruithne, an asteroid with a remarkable orbit
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Cruithne: Asteroid 3753. Western Washington University Planetarium. URL besoek op 27 Januarie 2011.
- ↑ "This month Pluto's apparent magnitude is m=14.1. Could we see it with an 11" reflector?". Singapore Science Centre. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2007. Besoek op 25 Maart 2007.
- ↑ "The astronomical magnitude scale" (in Engels). The ICQ Comet Information Website. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Augustus 2019. Besoek op 26 September 2007.
External links
[wysig | wysig bron]- Paul Wiegert se webblad oor Cruithne
- Java-gebaseerde animasies wat Cruithne se wentelbaan wys
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
