Aletta du Plessis

Op dié foto uit 1902 van die Teologiese Skool Burgersdorp se tennisklub, die Amicitia Tennis Club, sit Aletta Postma sewende van links in die middelste ry. Haar suster Maria, wat met Totius getroud was, sit regs in dieselfde ry. Volledige name: I.D. du Plessis, H.J.R. du Plessis, H.D. Lessing, N.H. van der Walt, I.D. Krüger. 2e ry: Francisca Lion Cachet, Annie Lion Cachet, Sannie Venter, Annie Coetzee, Tinie Vorster, Annie Coetzer, Lettie Postma, Martie Venter, Marie Postma. 3e ry: P.W. Bingle, B.R. Grobler, T.N. Venter, J. Kruger, J.C. Venter, D.G. Kruger, A.P.C. Duvenage, H.J.J. Van der Walt. Die vroue in die tweede ry het die eggenotes geword van: H.C. Lutingh, H.J.J. Van der Walt, H.J.R. du Plessis, H. Strecter, J.C. Venter, J. Grobler, prof. J.A. du Plessis, ds. N.H. van der Walt en prof. J.D Du Toit.

Aletta du Plessis, gebore Postma.

Op dié gesinsfoto van prof. Dirk Postma, die vader van die Gereformeerde Kerk, en sy vyfde en laaste vrou, Johanna (née Van Biljon), staan Aletta (Lettie) links. Laurika, prof. J.A. du Plessis se eerste vrou, staan regs. Ds. Willem Postma, wat bekend geword het as die skrywer Dr. O'kulis, staan in die middel.

Aletta du Plessis se moeder, Johanna Wilhelmina Postma, gebore Van Biljon, Burgersdorp, 27 Mei 1854, oorlede 12 Julie 1901, ds. Dirk Postma se vyfde en laaste vrou.

Aletta du Plessis (gebore Postma, Burgersdorp, Kaapkolonie, 9 November 1876 - Potchefstroom, Transvaal, 6 November 1957) was die eggenote van prof. J.A. du Plessis van die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk en 'n onderwysers in drie Christelik-nasionale (CNO-) skole van 1893 tot omstreeks 1905.

Aletta Postma was die tweede jongste dogter uit prof. Dirk Postma, stigter van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika, se vyfde huwelik, met Johanna Wilhelmina van Biljon, oorlede op 12 Julie 1901. Haar broer, ds. Willem Postma (1874-1920), was 'n Gereformeerde predikant, skrywer en taalstryder. Haar jongste suster en ook prof. Postma se jongste van 20 kinders, Maria, was getroud met dr. J.D. du Toit, beter bekend as die digter en Psalmberymer Totius.

Onderwyseres

Die Vrye Christelike Skool op Burgersdorp se personeel en leerlinge omstreeks 1893. Die hoof, D. le Roux, is die man met die bles in die middel. Langs hom sit die onderwyseres, mej. Aletta Postma. Ferdinand Postma, later 'n professor op Potchefstroom, staan tweede van regs in die agterste ry.

Die CNO-skool op Nylstroom waar Aletta Postma skoolgehou het.

Nadat sy haar skoolhoëreksamen in die eerste klas afgelê het en 'n spesiale onderwyserskursus in Kaapstad onder superintendent Thomas Muir afgelê het, het Aletta Postma een van die weinig opgeleide onderwyseresse van daardie dae geword. Die besoldiging wat onderwyseresse destyds ontvang het, was maar baie karig. Op 'n keer het sy net 'n klein tafeltjie as vergoeding vir haar dienste ontvang. In 1896 het sy onderwys aan die CNO-skool op Rustenburg onderwys gegee onder die hoof, mnr. J. Kamp, later prof. Kamp van die Teologiese Skool op Potchefstroom. Hierna het Nylstroom se CNO-skool gevolg waar die konsistorie van die ou Gereformeerde kerkgebou as skoolgebou diens gedoen het en later die ou magistraatskantoor. Een van haar leerlinge was die latere prof. D.J. van Rooy van die PU vir CHO. In 1905 het sy op Reddersburg onder mnr. J.J. Jansen van Ryssen aan die CNO-skool onderwys gegee. Sy seun Johan van Ryssen was later predikant in talle Gereformeerde gemeentes.

Huwelik en gesinslewe

Prof. J.A. du Plessis, met wie Aletta Postma in 1905 getroud is.

Tydens die Tweede Vryheidsoorlog is sy na Ceylon waarheen haar halfbroer, ds. Petrus Postma, as krygsgevangene verban is. Op 20 April 1905 is sy met ds. J.A. du Plessis, nagelate eggenoot van haar suster, Laurika, getroud. Sy het dadelik 'n druk huisgesin van vyf kinders (twee van haar suster se kinders is vroeg dood) en 'n groot gemeente waarin sy haar man tot hulp moes wees, gehad. Haar vyf stiefkinders was Wicus, Mien, Louise, Hugo en Koos. Wicus en Hugo het bekendheid as hoogleraars aan die PU vir CHO verwerf. Uit Aletta en ds. Du Plessis se huwelik is agt kinders gebore: Dirk, Maarten, Idelette (in later jare 'n medewerker van Die Vroueblad), Rika, Julia, Willem (wat oorlede is op nege maande), Peet (adv. Petrus Postma du Plessis) en Marié.

Tydens die Rebellie van 1914 was mev. Du Plessis predikantsvrou van Pretoria en in dié gemeente is daar baie vir die gevangenes gedoen. In 1917 rig sy die "Sustershulp" op wat uit verskillende komitees bestaan het. Sy was 'n ywerige predikantsvrou wat die siekes en behoeftiges trou besoek het. Menige ou lidmaat het baie jare later nog getuig van haar goeie dienste en offervaardigheid in die gemeente.

Die griepjaar 1918 was ook vir haar 'n persoonlike beproewingstydperk. Besiel met 'n lewendige en idealistiese gees en bedeel met 'n groot mate van deursettingsvermoë het mev. Du Plessis in haar lewe veel tot stand gebring. In haar jongmeisiedae het sy reeds 'n vereniging, Die geselligheid, opgerig. Nadat haar eggenoot in 1921 professor aan die Teologiese Skool in Potchefstroom geword het, is die Dameskring van die PUK op haar inisiatief in die lewe geroep. Sy het as ideaal die geestelike vorming en ontwikkeling van die Gereformeerde vrou gehad, en haar hele strewe en al haar arbeid daarop toegespits. Sy het sterk aangevoel dat die Gereformeerde vrou in 'n tyd van veranderde lewensomstandighede en verwarring behoefte het aan die samesnoering van kragte, leiding, voorligting en aan 'n dieper insig in die vervulling van haar taak. Vandaar die ontstaan van die Bond van Gereformeerde Sustersverenigings, waarvan sy medestigster was.

Skrywer

Die opheffing en geestelike vorming van die Gereformeerde vrou was by haar 'n lewenstaak. Om haar ideale uit te dra, het sy begin skryf in Die Kerkblad onder die sustersrubrieke Die hulp en later Die Gereformeerde vrou. Dit het baie daartoe bygedra om die leeslus van die susters aan te wakker. Intussen het sy die gedagte aan 'n eie blad gekoester. Hoofsaaklik onder haar leiding is in Junie 1946 oorgegaan tot die uitgawe van De Gereformeerde Vroueblad, waarvan sy eindredaktrise was.

Mev. Du Plessis was 'n vrugbare en vaardige skryfster. Talle artikels uit haar pen het vanaf 1929 tot 1951 verskyn. Sy het ook voortdurend gelees en gesnuffel in boeke en tydskrifte — goeie artikels verwerk of oorgeneem. Deur 'n veelvuldige korrespondensie het sy ook in kontak met Gereformeerde Vroueverenigings in Nederland gebly. Sy het steeds geywer om goeie lektuur te versprei en die belangstelling daarvoor op te wek. As erkenning van haar vrugbare arbeid en toegewyde lewe is die Lettie Du Plessis-saal van die PU vir CHO deur die Uniale Komitee na haar genoem.

Oorlye

Toenemende swakheid en 'n afname in denkvermoë het die laaste lewensjare verdonker en verdere deelname aan haar lewenswerk onmoontlik gemaak. Op 6 November 1957 is sy ná 'n kortstondige siekbed oorlede en op haar geboortedag in die kerkhof van Potchefstroom te ruste gelê.

Bron

• (af) Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859-1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald.