Gaan na inhoud

N.H. van der Walt

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Ds. N.H. van der Walt
Ds. N.H. van der Walt
Ds. N.H. van der Walt

Naam Nicolaas Hendrik van der Walt
Geboorte Onbekend
Distrik Middelburg, Tvl.
Sterfte 19 Februarie 1948
Omgewing Coalbrook, distrik Vereeniging
Transvaal
Suid-Afrika
Kerkverband Gereformeerd
Gemeente(s) Middelburg, Tvl., 1908–1925
Heidelberg, Tvl., 1925–1947
Jare aktief 1908–1947
Kweekskool Burgersdorp, Potchefstroom

Ds. Nicolaas Hendrik van der Walt (onbekend – omgewing Coalbrook, distrik Vereeniging, Suid-Afrika, 19 Februarie 1948) was predikant in twee gemeentes van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika, te wete Middelburg, Tvl., van 1908 af en Heidelberg, Tvl., van 1925 tot 1947 (van 1936 af in kombinasie met Volksrust), toe hy sy emeritaat aanvaar het.

Opleiding en werkkringe

[wysig | wysig bron]
Die Teologiese Skool Burgersdorp se Amicitia Tennis Club, 1902. Eerste ry: I.D. du Plessis, H.J.R. du Plessis, H.D. Lessing, N.H. Van der Walt, I.D. Krüger. Tweede ry: Francisca Lion Cachet, Annie Lion Cachet, Sannie Venter, Annie Coetzee, Tinie Vorster, Annie Coetzer, Lettie Postma, Martie Venter, Marie Postma. Derde ry: P.W. Bingle, B.R Grobler, T.N. Venter, J. Kruger, J.C. Venter, D.G. Kruger, A.P.C. Duvenage, H.J.J. Van der Walt. Die vroue in die tweede ry het die eggenotes geword van: di. H.C. Lutingh, H.J.J. Van der Walt, H.J.R. du Plessis, H. Strecter, J.C. Venter, J. Grobler, prof. J.A. du Plessis, ds. N.H. van der Walt en prof. J.D Du Toit.

N.H. van der Walt het grootgeword op Watervoor, die familieplaas van die Van der Walts in die distrik Middelburg, Tvl. Nadat hy sy studie aan die Teologiese Skool Burgersdorp begin, begin 1905 saam na Potchefstroom verhuis en sy studie einde 1907 daar voltooi het, het hy begin 1908 predikant van die kombinasie Middelburg, Tvl., geword. Dit was 'n groot en wye arbeidsveld wat ook Belfast, Dullstroom, Roossenekal en Lydenburg omvat het. Hier het hy gearbei tot in 1925 en dit was 'n sware, toegewyde arbeid, aldus ds. J.V. Coetzee, wat sy lewensberig in die Gereformeerde Kerk se Almanak van 1949 geskryf het. "Dit het baie van sy tyd en kragte geëis en hy moes baie rondreis. Sy arbeid hier het met groot opoffering gepaardgegaan." En verder: "Toe ek in 1916 predikant geword het op Piet Retief was N.H. my naaste buurman na die noorde toe, met staanplek op Middelburg. Ons het destyds van ons gemeentes gepraat as die sewe gemeentes van Klein-Asië. Terwyl ek die sewe gemeentes van Klein-Asië in Suidoos Transvaal vir my rekening gehad het, was dié van Noordoos-Transvaal sy arbeidsveld. Met 'n sekere mate van trots het ons twee, buurpredikante, teenoor ander broeders daarop aanspraak gemaak dat ons die grootste arbeidsvelde in ons kerkverband moes vol staan. En hy was 'n fidele buurman om raad te gee en te help waar nodig."

Op Middelburg het ds. Van der Walt sy eerste eggenote, Martie Venter, aan die dood afgegee en is hy later weer getroud met Bettie du Toit, wat hom oorleef het. In 1925 is hy na Heidelberg beroep waar hy in die bediening gestaan het totdat hy op emeritaat afgetree het aan die begin van 1947. By hierdie geleentheid het hy van die gemeente Heidelberg afskeid geneem met 'n preek oor die teks uit Ps. 84: "Die Here is 'n son en skild."

Breër betrokkenheid

[wysig | wysig bron]
Ds. Van der Walt se eggenote, Elizabeth (née Du Toit).

As konsulent van die gemeente in Eldoret het ds. Van der Walt Kenia einde 1918 besoek. Sy besoek het die lidmate aangespoor tot geldinsamelings vir die koop van ’n standplaas en die oprig van ’n kerkgebou. Teen hierdie tyd het die gemeente gegroei tot 186 lidmate. In September 1919 is ds. Van der Walt weer na Kenia. Hy gee katkisasieklas en sewe jong lidmate lê belydenis van geloof af. Teen die einde van November is ds. Van der Walt weer terug na sy eie gemeente in Middelburg (Tvl.). Twee jaar later, in 1921, keer hy vir oulaas terug na Kenia nadat ds. P.W. Bingle van Venterstad die gemeente sou besoek, maar dit moes aflas omdat hy pampoentjies opgedoen het.

Ds. Van der Walt was nog maar kort in die bediening toe hy gekies is as kurator van die Teologiese Skool Potchefstroom. Ds. Coetzee skryf: "Die skool het die liefde van sy hart gehad en in hom het die skool 'n man verloor wat die belange daarvan op die hart gedra het nie alleen in sy herderlike en amptelike arbeid nie, maar ook in sy gebede."

Toe die PUK vir CHO in 1920 sy selfstandigheid bereik as saamstellende kollege van die Universiteit van Suid-Afrika, is ds. Van der Walt gekies as lid van die raad van die kollege. Hy het langer as 25 jaar in hierdie hoedanigheid gedien, 'n tyd lank as visevoorsitter en ook later as voorsitter, tot hy deur sy verswakte gesondheid verplig is om sy ontslag aan te vra. Ds. Coetzee skryf: "Met spyt het ons hom sien heengaan – 'n man wat besondere liefde en belangstelling vir die Christelike onderwys gehad het en die beste wat in hom was, hiervoor gegee het. Ek het baie met hom saamgewerk. Nie alleen op ons kerklike vergaderings nie, maar ook op verskillende sinodale deputaatskappe, die Kuratorium van die Teol. Skool en die Raad van die PUK. Saam was ons lede van die deputaatskap vir die Afrikaanse psalmboek en van die Musiek-kommissie in verband hiermee. Sy naam kom dan ook voor onder die voorrede van die Musiekkommissie voor in die psalmboek. En oral het N.H. met volle toewyding altyd die beste gegee wat in hom was."

Almanak

[wysig | wysig bron]
Ds. N.H. van der Walt.

Op die sinode van 1933 in Pretoria is ds. Van der Walt, ds. Derk Rumpff en ds. Coetzee gekies as deputaatskap vir die uitgawe van die Gereformeerde Kerk se Almanak. Onderling het dié drie ds. Van der Walt as voorsitter van die deputaatskap gekies. Ds. Coetzee skryf: "Die jaarlikse oplaag van die Almanak was destyds so ongeveer 4 000. By ons eerste vergadering het hy vir ons 'n beleid voorgelê en het ons 'n werkverdeling gemaak tussen die drie deputate. Die Almanak moes omgeskep word tot 'n publikasie wat 'n mens met vrymoedigheid kon propageer, sowel wat sy uiterlike as sy inhoud betref. Eerste doel was om die jaarlikse oplaag op te skuif na 10 000. Ek het 'n bietjie pessimisties teenoor hierdie plan gestaan, maar N.H. het net gesê: 'Dit kan, en dit moet.' Toe ons, ná 'n tyd, die 10 000-merk bereik het, het hy op die eersvolgende redaksievergadering gesê: 'Nou na 15 000.' Hy het dit nog beleef dat ons hierdie merk oorskry het. Die oplaag vir vanjaar (1949) was byna 17 000 en dit was nog te min."

Oor sy karakter skryf ds. Coetzee: "Ds. N.H. van der Walt se geloof en moed was aansteeklik. Hy het nie aan 'n minderwaardigheidskompleks gely nie, maar was oortuig van die goeie reg van sy standpunt en sy saak. Ek is nou nog maar alleen oor van die drie deputate wat sinds 1933 verantwoordelik was vir hierdie uitgawe van ons kerk. En ek het aangename herinnerings aan die jare van samewerking met die twee broeders wat reeds heengegaan het. Ds. N.H. van der Walt het 'n liefhebbende hart gehad en hy was 'n goeie herder wat in sy arbeid die ideaal van die Goeie Herder gedurig voor oë gehou het."

Afsterwe

[wysig | wysig bron]

Omtrent ds. Van der Walt se laaste dae het oudl. Hennie Grové van Vereeniging, op wie se plaas hy naby Coalbrook oorlede is, geskryf: "Waar ds. Van der Walt in my huis sy lewe afgesluit het, is dit vir my 'n behoefte om hiermee aan hom hulde te bring. Met die stigting van die Geref. gemeente van Vereeniging het ek met hom kennisgemaak. Kort daarna is ek gekies as ouderling en het ons intiem met mekaar kennisgemaak. Daar was in hom baie karaktertrekke wat my aan wyle my vader laat dink het en daarom het ek altyd 'n kinderlike gevoel en respek vir hom gehad, hoewel hy maar 'n jaar ouer as ek was. Hy en sy vrou en kinders het ontsaglik baie vir my seun, dr. Grové, beteken tydens sy skooljare op die Volkskool in Heidelberg. Hy was streng, as dit nodig was, maar ook baie regverdig. Bo alles het sy vriendelikheid getrek. Ook teenoor jong mense kon hy so innemend vriendelik wees. Sy krag het veral in sy huisbesoek gelê. Dit was inspirerend, selfs vir mense wat nie van sy gemeente was nie en as gaste gekuier het by gemeentelede. Hy kon so vriendelik onderrig en so innig ook vir hulle bid.

"Nadat hy nie meer ons as predikant van Vereeniging bedien het nie, het die vriendskapsbande tussen my huisgesin en dié van ds. Van der Walt bly voortbestaan en wanneer (ek en) my vrou enigsins die geleentheid had, het ons hulle altyd op Heidelberg besoek. By ons laaste besoek het ek opgemerk dat ds. Van der Walt eensaam voel. Die gedwonge onaktiwiteit weens sy liggaamstoestand het hom gehinder. Ek het toe voorgestel dat hy en mev. Van der Walt by ons 'n tyd lank op die plaas moet kom bly, en hulle het my aanbod aanvaar. Met toestemming van die geneesheer het ek hulle die 17e Februarie op Heidelberg afgehaal. Ons was pas weg uit Heidelberg toe ds. Van der Walt opmerk: Hoe pragtig is dit om tog weer buite in die vrye natuur te wees. Hy het toe voorgestel dat ons omtrent 'n myl verder by 'n plek moet uitdraai waar daar 'n blomkwekery is wat bestuur word deur 'n seun van wyle ds. W.J. de Klerk. Met lewendige belangstelling het hy hierdie besoek aan die blomkwekery afgelê, want hy was 'n liefhebber van blomme.

"Op Vereeniging het ons 'n tydjie by die pastorie aangegaan waar hy 'n rukkie gerus het en 'n lewendige gesprek gevoer het met ds. (W.J.) Van der Merwe. Op die plaas aangekom, het ons baie oor die verlede gesels. Toe ons die aand van die 18e na ons kamers is vir die nag, was ds. Van der Walt baie opgeruimd. Daardie aand het hy nog 'n paar prettige grappe uit die verlede vertel. Gedurende die dag het hy nog aan my gesê: 'Liggaamlik is ek gesond; net die arm en been vorder so stadig.' Die volgende oggend om 7 uur het my vrou tee ingestuur na die slaapkamer wat (dominee) nog gedrink het. Omtrent 'n kwartier later het ons mev. Van der Walt hoor roep. Toe ons die kamer binnekom, het ons gesien dat dit reeds verby is met hom.

"Daardie selfde oggend om sesuur het my vrou aan my gesê dat ons weer die dood van een of ander familielid of intieme vriend kan verwag, want sy sien so iets altyd in haar slaap. Gedurende ons 44-jarige huwelikslewe was sy nog nooit hiermee verkeerd nie. Toe sy die kamer binnekom, het sy aan mev. Van der Walt gesê: 'Dit is verby; ek het dit netnou gesien.' Vir ons is dit 'n teleurstelling, want ons het so uitgesien na hul verblyf in ons huis, maar tog ook 'n voorreg dat ons hierdie beproefde dienskneg van die Here en sy eggenote nog daardie paar dae kon herberg."

Waardering

[wysig | wysig bron]

Ds. Coetzee sluit sy lewewnsberig af: "Hy het nou heengegaan om te wandel in die volle lig van die Son van geregtigheid (na aanleiding van sy afskeidspreek op Heidelberg). Mag die Here vir sy nablywende eggenote en kinders 'n son en skild wees. Ek is dankbaar dat ek die voorreg gehad het om die teraardebestelling van my liewe ou vriend en medewerker in so baie sake te kon lei. Dit was 'n swaar iets om by hierdie geleentheid op te tree. Ek is die laaste van die driemanskap wat sinds 1933 gedien het op die deputaatskap vir die uitgawe van ons Kerkalmanak. By die begrafnis van albei die heengegane mededeputate het ek opgetree. Dit was vir my 'n voorreg en genot om met hierdie twee broeders saam te werk. As enigste oorblywende lid van die driemanskap se ek: Vaarwel, liewe broeder en vriend. U ywer, moed en geloof in die werk van die Here bly vir my 'n besieling en ek hoop om dit voort te sit totdat dit die Here sal behaag om ook my af te los. Ek sê: tot weersiens." Ds. Coetzee is vier jaar en 10 maande later oorlede.

Galery

[wysig | wysig bron]

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • (af) Coetzee, ds. J.V. in Van der Walt, ds. N.H. 1948. Almanak van die Gereformeerde Gemeentes in Suid-Afrika vir die jaar 1949. Potchefstroom: Administratiewe Buro.