Bosman di Ravelli

Vere Bosman di Ravelli
	Vere Bosman di Ravelli
Agtergrondinligting
Geboortenaam	Jan Gysbert Hugo Bosman
Gebore	24 Februarie 1882; Piketberg
Sterf	20 Mei 1967; Strand
Beroep(e)	Pianis, komponis en skrywer
Instrumente	Klavier

Vere Bosman di Ravelli (gebore Jan Gysbert Hugo Bosman, Piketberg 24 Februarie 1882 – Strand 20 Mei 1967) was ’n Suid-Afrikaanse pianis, komponis en skrywer.

Herkoms

Bosman was die seun van Izak Daniel Bosman van Bottelary, Stellenbosch, en sy vrou, Hermina Elizabeth Boonzaaier van die plaas Winkelshoek, Piketberg. Bosman het uit 'n musikale familie gekom. Sy broer wat 10 jaar ouer as hy was, het klavier gespeel en sy suster, 'n begaafde pianiste, was 'n student van F.W. Jannasch. Van haar het hy sy eerste musieklesse ontvang. Nadat hy die destydse matrikulasie-eksamen afgelê het, het hy hom as student in moderne en klassieke tale by die Victoria-kollege, Stellenbosch, ingeskryf maar nie sy kursus voltooi nie. Hy is so aangegryp deur die klavierspel van die Kaapse pianiste Apolline Niay en daarna deur die Duitse pianis-komponis Albert Friedenthal wat Suid-Afrika in 1898 besoek het, dat hy teen die wense van sy ouers besluit het om 'n musiekloopbaan te volg.

Opleiding in Europa

Op 1 Oktober 1899 het hy met die Briton na Engeland vertrek om aan die musiekkonservatorium van Leipzig as konsertpianis opgelei te word. Nieteenstaande sy uiters gebrekkige musikale agtergrond, is hy as student aanvaar en het sy musiekonderrig onder leiding van prof. Alexander Winterberger ('n leerling van Liszt) en sy assistent Dufour begin. Later het Bosman ook kennis gemaak met die vermaarde Chopin-vertolker, Wladimir von Pachmann, wie se konsertuitvoerings hy op aandrang van sy leermeesters gereeld bygewoon en van wie hy baie geleer het.

Danksy sy innemende geaardheid en skerp intellek en die feit dat die moedige stryd van die Boerevolk op daardie tydstip die verbeelding gepak en die simpatie van die mense in Europa gewek het, het Bosman spoedig vriende gemaak en die steun en bystand van invloedryke persone verkry. Met sy eerste openbare optrede in Leipzig in 1902 het hy die verhoognaam Vere Bosman di Ravelli aangeneem.

Terug na Suid-Afrika

Bosman het in September 1905 na Suid-Afrika teruggekeer om hom as beroepspianis in sy vaderland te vestig. In dieselfde maand het hy in die CJV-saal van Stellenbosch, waar hy Friendenthal sewe jaar tevore gehoor speel het, 'n klavieruitvoering gegee en daarna konsertreise deur die land onderneem in geselskap van ander kunstenaars, onder wie die sangeresse Annie Visser, Elsa Leviseur en sy skoonsuster Daisy Maartens Bosman.

Hoewel hy in sy programme voorkeur gegee het aan Chopin , het sy repertoire ook werke ingesluit van Liszt, Rimsky-Korsakof, Grieg en Rachmaninof. Uit 'n geldelike oogpunt beskou, was die welslae van hierdie ondernemings egter beperk. Verder het Bosman hom sterk beywer vir die bevordering van die musieklewe in Suid-Afrika en onder meer die oprigting van 'n akademie vir musiek bepleit. Hierdie ideaal kon egter weens gebrek aan die nodige ondersteuning nie verwesenlik word nie. As komponis het Bosman daarna gestreef om musiek in 'n tipies Suid-Afrikaanse idioom te skryf. Hy het verse van die Afrikaanse digters Totius (“Die howenier”), E.N. Marais (“Winternag”) en J.F.E. Celliers (“Die veldwindjie”) getoonset. Die komposisies het in 1908 in die bundel “Drie liederen” verskyn. Hiermee het Bosman baanbrekerswerk vir die Afrikaanse kunslied in Suid-Afrika gedoen. Daarby was hy 'n sterk teenstander van die sentimentele Sankey- en Moody-liedere as kerkmusiek in die plek van die oorspronklike psalms en gesange.

Ná 'n besoek aan Zoeloeland het Bosman 'n studie van Zoeloemusiek gemaak. Hy was veral getref deur die meer subtiele ritme in hierdie musiek en het dan ook daarvan gebruik gemaak in sy twee klavierkomposisies, die “Zulu Wedding Chant” en die “Zulu Funeral Chant”, wat hy in 1910 geskryf het. Met die verskyning van Die Brandwag in 1910 het Bosman die musiekrubriek van dié tydskrif behartig. In dieselfde jaar het hy na Europa teruggekeer waar hy tot 1955 hoofsaaklik in Engeland, Frankryk, Duitsland en Italië as konsertpianis en veral as vertolker van Chopin welslae behaal het.

Siekte en emigrasie

In 1919 het hy ernstig siek geword aan Spaanse griep en terwyl hy in Locarno aangesterk het, het hy 'n liefde vir Italië ontwikkel. Sy permanente tuiste was die volgende 22 jaar lank naby die Boboli-tuin in Florence. Tydens die Tweede Wêreldoorlog (1939–1945) was hy drie jaar lank in 'n interneringskamp by Salzburg in Oostenryk. Nog voor dit is sy dood – weens 'n verwarring met sy broer wat in 1938 in München oorlede is – in sy vaderland aangekondig.

Laaste jare

In 1955 is sy regterarm in 'n ongeluk sodanig beseer dat sy loopbaan as konsertpianis daardeur beëindig is. Daarbenewens het hy in toenemende mate aan doofheid begin ly. In Februarie 1956 het hy na Suid-Afrika teruggekeer en hom in die Strand gevestig. Drie jaar later is die erelidmaatskap van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns aan hom toegeken vir sy bydrae tot die ontwikkeling van die Afrikaanse musieklewe.

Skrywer

Bosman was 'n hoogs begaafde en ontwikkelde man. Hy het 'n besonderse aanleg vir die aanleer van tale gehad en het naas die volkome beheer van verskeie Europese tale ook 'n leeskennis van Grieks, Arabies, Chaldeeus, Siries en Persies gehad. Hy het onder meer 'n Arabies-Engelse woordelys vir die bestudering van die Koran saamgestel. Hy was 'n tyd lank medewerker van De Volkstem en het verskeie tydskrifartikels geskryf, onder meer “Fantasie o'er die lewe van die komponis Chopin”, 'n reeks wat van 31 Mei tot 5 Oktober 1910 in Die Brandwag verskyn het en “Griekse en Gregoriaanse kerkmusiek” (ook in Die Brandwag, September 1912). In 1921 het sy “In an Italian mirror”, 'n bundel gedigte in Engels , verskyn en in 1964 'n gefantaseerde biografie “Saint Theodore and the crocodile”. Sy lewenskets “Music's exile — the autobiography of Vere Bosman di Ravelli” het in Vita Musica (Junie 1963 tot Augustus 1964) verskyn, maar is nooit voltooi nie.

Waardering

Bosman was die eerste gebore Suid-Afrikaner wat as konsertpianis erkenning in die buiteland verwerf het. Verder was hy 'n baanbreker op die gebied van die Afrikaanse kunslied, terwyl sy tydskrifartikels oor musiek die eerste was wat in Afrikaans verskyn het. Hy het volgens W.E.G. Louw tot met sy dood “iets van 'n byna ouderwetse hoflikheid, elegansie en wellewendheid behou”. Bosman was nie getroud nie.

Bronne

Beyers, C.J. 1981. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel IV. Durban en Pretoria: Butterworth & Kie (SA) (Edms.) Bpk. namens die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.

Eksterne skakels

(af) 'n Artikel oor Di Ravelli wat in 1939 in Die Huisgenoot verskyn het. URL besoek op 7 Augustus 2015.
(en) Een van Di Valli se boeke te koop op Bidorbuy.co.za^{[dooie skakel]}. URL besoek op 7 Augustus 2015.