Gustav Mahler
Gustav Mahler | |
|---|---|
 Gustav Mahler in 1909 | |
| Agtergrondinligting | |
| Gebore | 7 Julie 1860 Kalitscht, Boheme, Keiserryk Oostenryk (tans Tsjeggië) |
| Sterf | 18 Mei 1911 Wene, Oostenryk-Hongarye (tans Oostenryk) |
| Genres | Romantiek |
| Beroep(e) | Komponis en dirigent |
Gustav Mahler (7 Julie 1860 – 18 Mei 1911) was 'n Oostenrykse komponis en dirigent. Mahler was een van die laaste groot komponiste van die Romantiese tydperk. Hy het tien simfonieë geskryf (die tiende een is nie voltooi nie), asook verskeie versamelings liedjies met orkesbegeleiding. Hy was veral geïnteresseerd in Duitse volksliedjies, en het nuwe maniere gevind om volksliedjies met groot simfonieorkeste te gebruik. Die simfonie, Das Lied von der Erde (Die Lied van die Aarde) is een van sy grootste werke, wat sang en simfonie kombineer. Hy was ook 'n belangrike dirigent wat gehelp het om die Weense Opera wêreldberoemd te maak.
Die komponis het op persoonlik-musikale wyse uitdrukking gegee aan die sosiale, godsdienstige en politieke omwentelinge wat Europa in omstreeks 1900 beleef het. Deur uiteenlopende stylvorme met mekaar te verbind, het hy 'n hoogs oorspronklike manier van denke-in-musiek ingevoer.
Gustav Mahler is op 7 Julie 1860 in Kalischt (Boheme) gebore as een van 12 kinders van 'n Oostenrykse herbergier. Sy uitsonderlike musikale gawe is vroeg reeds opgemerk en daar is sover moontlik aandag aan die ontwikkeling van sy talent gegee. Sy jeugjare is gekompliseer deur spanninge wat hy as Jood in Duitsland moes verduur, deur struwelinge tussen sy ouers en deur die siektes en dood onder sy broers en susters.
Dit verklaar die spanning, ironie, skeptisisme, die doodskwelling en die soeke na betekenis in die lewe wat so kenmerkend is vir Mahler se lewe en musiek. In 1875 is hy na Wenen, waar hy eers aan die konservatorium en later aan die universiteit gestudeer het. Teen daardie tyd het hy al heelwat gekomponeer, hoewel al die werke, met uitsondering van die eerste deel van Das klagende Lied (1878), onvoltooi was.
Weens die gebrek aan erkenning wat hy as komponis gekry het, het Mahler hom toegelê op 'n loopbaan as dirigent. Spoedig is sy merkwaardige vermoë as dirigent erken en in 1891 is hy aangestel as hoofdirigent van die Hamburg-opera, waar sy voorganger die beroemde dirigent Hans van Bülow was. Intussen het hy voortgegaan om te komponeer en aangesien hy by uitstek opera-dirigent was, is dit opmerklik dat byna al sy vroeë komposisies simfonies van aard was.
Tydens sy ampstermyn as dirigent van die Koninklike Opera in Budapest het hy aan sy Tweede Simfonie (Opstandingsimfonie) en aan die twee sangsiklusse uit Des Knaben Wunderhorn gewerk. Gedurende die tyd in Hamburg (tot 1897) het hy sy Derde Simfonie gekomponeer. Die eerste drie simfonieë het reeds duidelik die spanningselement, die drama, die lewendige orkestrasie en die beheer oor die simfoniese struktuur getoon wat so kenmerkend vir Mahler se werk is.
Deur die toedoen van Brahms en ander bekendes het Mahler in 1897 musiekdirekteur van die Weense Hofopera geword en in dieselfde jaar is hy aangestel as lewenslange dirigent en kunsdirekteur van die geselskap, wat gedurende sy dienstydperk ongekende voorspoed geniet het. Sy somervakansies het hy op die platteland deurgebring en met groot konsentrasie gewerk aan sy Vierde Simfonie (1900), die Rückert-liedere (1901), die Vyfde Simfonie (1902), die Kindertotenlieder (1901 - 1904), die Sesde Simfonie (1904), die Sewende Simfonie (1905) en die Agtste Simfonie (1906), ook bekend as die Simfonie van 'n Duisend vanweë die geweldige orkestrale en vokale opset daarvan. In 1902 is Mahler met Alma Maria Schindler getroud en twee dogters is uit die huwelik gebore, in onderskeidelik 1902 en 1904.
Die jaar 1907 was traumaties vir Mahler. Sy fanatieke perfeksionisme het aan hom baie bewonderaars sowel as vyande besorg en die intriges van sy vyande het hom gedwing om sy pos aan die Hofopera in 1907 te bedank. In dieselfde jaar is een van sy kinders op driejarige leeftyd dood en Mahler se dokter het by hom 'n ernstige hartkwaal gediagnoseer. Teen die einde van 1907 is Mahler aangestel as vaste gasdirigent van die Metropolitan-operageselskap in New York.
Hier het hy ook die Philharmonic Society se beroemde orkes gedirigeer, en mense wat die New York-uitvoerings bygewoon het, het vertel dat dit onvergeetlik was. Hy het elke somer na die Oostenrykse platteland teruggekeer, waar hy voortdurend gekomponeer het. Sy laaste drie groot werke was Das Lied van der Erde (1908). Die Negende Simfonie (1909) en die Tiende Simfonie (onvoltooi). Hierdie drie werke vorm saam Mahler se mees diepgaande persoonlike uiting.
Sy behebtheid met die dood, die kortstondigheid van die aardse bestaan, die raaisel van menswees en sy bittere aanvaarding van die uiteindelike lot van die mens word veral in Das Lied von der Erde en die Negende Simfonie uitgebeeld. Die Tiende Simfonie toon groter berusting. Die eerste uitvoering van die Simfonie van 'n Duisend in München in 1910 was Mahler se eerste openbare triomf as komponis, maar voor die eerste uitvoering van Das Lied en die Negende Simfonie is Mahler op 18 Mei 1911 in Wenen oorlede.
Waardering[wysig | wysig bron]
Hoewel hy in sy leeftyd as dirigent beroemd was, is Mahler in die musiekgeskiedenis van die afgelope eeu as komponis bekend. Sy oeuvre strek van kort kunsliedere tot omvattende simfonieë waarin uitgebreide vokale ensembles en oorweldigende orkestrale klanktapisserieë voorkom. Mahler se musiek het 'n morele en epiese inhoud, met die sin van die lewe as middelpunt.
Hy het nie die middel van die simfonie-orkes gebruik om die klankrykheid van die Romantiek te verkry nie, maar om deur dinamiese kontraste die raaisels en ontnugterings van die lewe te verbeeld. Musikaal-tegnies is veral die Derde Simfonie ʼn keerpunt. Die musikale opset van die meeste van sy simfonieë is tegelykertyd uniek en formeel, en in party bewegings het Mahler verskeie tradisionele skemas ontwikkel, dikwels met 'n ironiese ondertoon. Hiermee het hy talle latere komponiste beïnvloed. Mahler het meer as elke ander komponis, met inbegrip van Beethoven, sy persoonlike geestesfoltering in sy musiek uitgeleef.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Gustav Mahler.- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409583, volume 17, bl. 217
Normdata  |
|
|---|