Internasionale lughawe

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
San Francisco Internasionale Lughawe in die nag, met vertrekhekke wat uitstraal vanaf die terminaalgebou, straalbrûe, peron en geparkeerde vliegtuie.

'n Internasionale lughawe is 'n lughawe met doeane- en grensbeheerfasiliteite wat passasiers in staat stel om tussen verskillende lande regoor die wêreld te reis. Internasionale lughawens is gewoonlik groter as binnelandse lughawens, en hulle moet langer aanloopbane en fasiliteite hê om groter en swaarder vliegtuie soos die Boeing 747-8 en die Airbus A380 te akkommodeer wat algemeen gebruik word vir internasionale en interkontinentale reise. Internasionale lughawens huisves dikwels ook binnelandse vlugte, wat dikwels help om beide passasiers en vrag na internasionale vlugte te voer (en omgekeerd).

Geboue, bedrywighede en bestuur het al hoe meer gesofistikeerd geraak sedert die middel van die 20ste eeu, toe internasionale lughawens infrastruktuur vir internasionale burgerlike vlugte begin voorsien het. Gedetailleerde tegniese standaarde is ontwikkel om veiligheid te verseker en algemene koderingstelsels wat geïmplementeer is om globale konsekwentheid te verskaf. Die fisiese strukture wat miljoene individuele passasiers en vlugte bedien, is van die mees komplekse en onderling verbind in die wêreld. Teen die tweede dekade van die 21ste eeu bestaan daar meer as 1 200 internasionale lughawens, met byna twee miljard internasionale passasiers en 50 miljoen metrieke ton vrag wat jaarliks daardeur beweeg.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Qantas Empire Airways International Short Empire-vliegbootdienste wat by Rosebaai, Sydney aankom (c. 1939)

In Augustus 1919 was Hounslow Heath Aerodrome, in Londen, Engeland, die eerste lughawe wat geskeduleerde internasionale kommersiële dienste bedryf het. Dit is in Maart 1920 deur die Croydon-lughawe gesluit en verdring. In die Verenigde State het Douglas Munisipale Lughawe in Arizona in 1928 die eerste internasionale lughawe van die Amerikas geword.[1]

Die voorlopers van internasionale lughawens was vliegvelde of aerodrome. In die vroeë dae van internasionale vlugte was infrastruktuur beperk, en hoewel enjinprobleme ontstaan het, was daar baie plekke waar vliegtuie veilig kon land.[2] Aangesien viermotorige landvliegtuie nie beskikbaar was vir oorwater-operasies na internasionale bestemmings nie, het vlieënde bote deel van die oplossing geword. Aan die verste punt van die langste internasionale roete (wat die Kangaroo-roete geword het), is landingsgebiede op die water ingerig in plekke soos Surabaya en in die oop see buite Koepang. In Sydney is Rosebaai, Nieu-Suid-Wallis, as die vliegbootlandingsgebied gekies.[2]

Internasionale lughawens dien soms vir militêre sowel as kommersiële doeleindes en hul lewensvatbaarheid word ook deur tegnologiese ontwikkelings beïnvloed. Kanton-eiland-lughawe, byvoorbeeld, in die Phoenix-eilande (Kiribati), nadat dit tydens die Tweede Wêreldoorlog as 'n militêre lughawe gedien het, is gebruik as 'n brandstofstop deur kommersiële vliegtuie soos Qantas wat grondpersoneel in die laat 1950's daar gestasioneer het.[3] Die koms in die vroeë 1960's van straalvliegtuie soos die Boeing 707 met die reikafstand om ononderbroke tussen Australië of Nieu-Seeland en Hawaii te vlieg, het beteken dat 'n middel-Stille Oseaan-stop nie meer nodig was nie en die lughawe is gesluit vir gereelde kommersiële gebruik. Ander internasionale lughawens, soos Kai Tak-lughawe in Hongkong, is uit diens gestel en vervang wanneer hulle kapasiteit bereik het of tegnologiese vooruitgang hulle ontoereikend gemaak het.[4][5]

Ontwerp en konstruksie[wysig | wysig bron]

'n Finnair Airbus A319 by die Helsinki-lughawe in Vantaa, Finland. Terminaaluitbreiding se konstruksieterrein is in die agtergrond sigbaar.

Die konstruksie en bedryf van 'n internasionale lughawe hang af van 'n ingewikkelde stel besluite wat geraak word deur tegnologie, politiek, ekonomie en geografie sowel as beide plaaslike en internasionale reg.[6][7][8][9] Om 'n lughawe selfs vir binnelandse verkeer of as "nie-spilpunt" te ontwerp, het van die begin af uitgebreide koördinering tussen gebruikers en belangstellendes vereis – argitekte, ingenieurs, bestuurders en personeel moet almal betrokke wees.[10][11] Lughawens kan ook beskou word as tekenend van nasionale trots en dus kan die ontwerp argitektonies ambisieus wees. 'n Voorbeeld was die beplande internasionale lughawe in Nieu-Meksiko, wat bedoel is om 'n lughawe te vervang wat kapasiteit bereik het.[12]

Lughawens kan torings hê of toringloos wees, afhangende van lugverkeerdigtheid en beskikbare fondse. As gevolg van hoë kapasiteit en besige lugruim, het baie internasionale lughawens hul eie lugverkeerbeheersentrum op die terrein.

Sommige internasionale lughawens vereis konstruksie van bykomende infrastruktuur buite die lughawe, soos by die Hongkong Internasionale Lughawe, wat die bou van 'n hoëspoedspoorlyn en motorsnelweg ingesluit het om die lughawe met die stedelike gebiede van Hongkong te verbind.

'n Elektroniese vertoonskerm vir vluginligting by Charles de Gaulle-lughawe se terminaal 2 wat vlugaankomste vertoon.

Internasionale lughawens het kommersiële verhoudings met, en verskaf dienste aan lugrederye en passasiers van regoor die wêreld. Baie dien ook as spilpunte, of plekke waar nie-direkte vlugte kan land en passasiers van vliegtuie kan wissel, terwyl ander hoofsaaklik direkte punt-tot-punt-vlugte dien. Dit beïnvloed lughaweontwerpfaktore, insluitend die aantal en plasing van terminale asook die vloei van passasiers en bagasie tussen verskillende areas van die lughawe. 'n Lughawe wat spesialiseer in punt-tot-punt-vervoer kan internasionale en binnelandse terminale hê, elk in hul aparte gebou wat toegerus is met aparte bagasie-hanteringsfasiliteite. In 'n spilpuntlughawe word ruimte en dienste egter gedeel.

Die lughawebestuur moet 'n wye reeks faktore in ag neem, waaronder die prestasie van lugdienste, die tegniese vereistes van vliegtuie, lughawe-lugredery-verhoudings, dienste vir reisende kliënte, sekuriteit en selfs die omgewingsimpak.[13]

Standaarde[wysig | wysig bron]

Tegniese standaarde vir veiligheid en bedryfsprosedures by internasionale lughawens word deur internasionale ooreenkomste bepaal. Die International Air Transport Association (IATA), wat in 1945 gestig is, is die vereniging van die lugrederymaatskappye. Die Internasionale Burgerlugvaartorganisasie (ICAO) is 'n liggaam van die Verenigde Nasies wat vroeëre internasionale komitees opgevolg het, wat terugdateer tot 1903. Hierdie twee organisasies het verseker dat regulasies geskep word, waaroor die lughawens self geen gesag gehad het om daaroor te debatteer nie. Dit het uiteindelik 'n hele onderwerp van lugreispolitiek ontketen. In Januarie 1948 het 19 verteenwoordigers van verskeie Amerikaanse kommersiële lughawens vir die eerste keer in New York Stad vergader om oplossings te soek vir gemeenskaplike probleme wat hulle almal in die gesig gestaar het.[14]

Amerikaanse en Kanadese doeaneagente.

Lughawens met internasionale vlugte het doeane- en immigrasiefasiliteite, wat reg van toegang toelaat.[15] Aangesien sommige lande egter ooreenkomste het wat verbindingsvlugte sonder doeane en immigrasies toelaat, definieer sulke fasiliteite nie 'n internasionale lughawe nie.

Dienste en geriewe[wysig | wysig bron]

Standaardgeriewe sluit in openbare toilette, passasierswagareas en kleinhandelwinkels vir etes en inkopies, insluitend belastingvrye winkels. Eetplekke kan in voedselhowe gekonsolideer word. Sommige internasionale lughawens kan kleinhandelverkope van luukse goedere by belastingvrye winkels aanbied. Wi-Fi-diens en toegang, kantore vir valutaruil en toerisme-advies is algemeen, hoewel die beskikbaarheid van hierdie diens van lughawe tot lughawe verskil. Sommige internasionale lughawens bied veilige gebiede vir gestrande passasiers om te rus en selfs te slaap. Gewoonlik is daar ook hotelle op die perseel beskikbaar.

Die vooraansig van die Koning Shaka Internasionale Lughawe se hoofterminaalgebou (2017)
'n Lugfoto van Hongkong Internasionale Lughawe (2010)
'n Vliegtuig word voorberei om vanaf Dublin-lughawe op te styg.
Passasiersbagasie word by Lissabon Humberto Delgado Internasionale Lughawe in Portugal gelaai. (2012)
Afgelaaide passasiersbagasie op 'n bagasiekarrousel by Suvarnabhumi Internasionale Lughawe te Bangkok, Thailand. (2007)

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Blaskey, Larry (6 Junie 2008). "Eleanor Roosevelt's trip to Douglas remembered". Douglas Dispatch. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Oktober 2019. Besoek op 6 Oktober 2014.
  2. 2,0 2,1 Stackhouse, John (1995). From the dawn of aviation: The Qantas Story, 1920-1995. Double Bay, NSW: Focus Pub. pp. 57, 66–71. ISBN 1-875359-23-0.
  3. Walker, Howell. "Air Age Brings Life to Canton Island". The National Geographic Magazine: Januarie 1955, pp. 117-132.
  4. Hafer, JR. "Kai Tak Airport Hong Kong". 20th Century Aviation Magazine. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Julie 2014. Besoek op 20 Oktober 2014.
  5. Farewell speech for Kai Tak (6 July 1998)
  6. Feldman, Elliot J. and Jerome Milch (1982). Technology versus democracy: the comparative politics of international airports. Boston, Massachusetts: Auburn House Pub. Co. ISBN 0-86569-063-4.
  7. Regulatory implications of the allocation of flight departure and arrival slots at international airports. Montreal, Kanada: International Civil Aviation Organization. 2001.
  8. Salter, Mark B. (2008). Politics at the airport ([Online-Ausg.] uitg.). Minneapolis: University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-5014-9.
  9. Williams, Alan, 1934-, Developing strategies for the modern international airport : East Asia and beyond / by Alan Williams, Ashgate Pub. Co 
  10. "Planning and design of airport terminal building facilities at nonhub locations". United States Federal Aviation Administration. 1980. Besoek op 30 September 2014.
  11. "Quality control of construction for airport grant projects". U.S. Dept. of Transportation, Federale Lugvaatadministrasie. 2007. Besoek op 1 Oktober 2014.
  12. Luhnow, David (2 September 2014). "Mexico Plans New $9.2 Billion Airport". The Wall Street Journal. Besoek op 6 Desember 2014.
  13. Graham, Anne (2003). Managing airports – an international perspective (2 uitg.). Oxford, UK and Burlington, US: Butterworth-Heinemann. ISBN 0-7506-5917-3.
  14. "History of Airports Council International-North America". Airports Council International – North America. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Desember 2017. Besoek op 2 Oktober 2014.
  15. Bennett, David L. (1996). "Designated US International airports". U.S. Department of Transportation Federal Aviation Administration. Besoek op 1 Oktober 2014.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]