Katedraal van Petrus en Paulus

Die Katedraal van Petrus en Paulus in Sint Petersburg.

Die Katedraal van Petrus en Paulus (Russies: Петропа́вловский собо́р; Petropawlofski sobor) is ’n Russies-Ortodokse katedraal in Sint Petersburg, Rusland. Dit is in die Fort van Petrus en Paulus geleë en is die stad se eerste en oudste baken. Dit is tussen 1712 en 1733 op Zajatsji-eiland aan die Newarivier gebou. Beide die fort en die kerk is aanvanklik deur tsaar Pieter die Grote laat bou en deur Domenico Trezzini ontwerp. Die katedraal se kloktoring is die hoogste Ortodokse toring in die wêreld.

Grafte in die katedraal.

Die katedraal is gewy aan die apostels Petrus en Paulus, twee van die die stad se beskermheiliges. Die huidige gebou is die tweede op die terrein; die eerste kerk wat net ná die stad se stigting deur Pieter die Grote laat bou is, is in April 1704 ingewy.

Die huidige gebou, die eerste steenkerk in Sint Petersburg, is deur Trezzini ontwerp en tussen 1712 en 1733 gebou. Die goue toring is 123 meter hoog en het ’n goue engel aan die spits wat ’n kruis vashou. Die engel is een van die belangrikste simbole van die stad.

Die katedraal het ook ’n unieke ikonostase, of beeldewand. Dit is gewoonlik ’n plat muur in Oosters-Ortodokse kerke met drie deure in, waaronder die sentrale Heilige Deur. In die Katedraal van Petrus en Paulus vorm die ikonostase egter ’n soort toring oor die heiligdom, of altaar.

Die katedraal is in 1919 gesluit en in 1924 in ’n museum omskep. Dit is steeds amptelik ’n museum, hoewel kerkdienste in 2000 hervat is. Feitlik al die Russiese tsaars sedert Pieter die Grote is in die katedraal begrawe, ook Nikolaas II en sy gesin wat in Julie 1998 hier herbegrawe is. Die enigste twee tsaars wat nie hier begrawe is nie, is Pieter II en Iwan VI.

Op 28 September 2006 is keiserin Maria Fjodorowna, Nikolaas II se ma, ook in die katedraal herbegrawe om te voldoen aan haar wens om naas haar man, Alexander III, begrawe te word. Sy is op 13 Oktober 1928 in bannelingskap in haar geboorteland, Denemarke, oorlede.

Die katedraal was die stad se katedraalkerk (setel van die biskop) tot met die bou van die Sint Isak-katedraal in 1859. Die huidige katedraalkerk is die Kazankatedraal aan Nefski-prospekt.

Geskiedenis

Die houtkerk.

'n Tekening van die kerk uit 1826.

In 1703 het Pieter die Grote die Fort van Petrus en Paulus aan die oewer van die Golf van Finland laat bou. Hy het besef die nuwe Rusland het argitektuur nodig wat die idees van die tyd kon weerspieël.

Met die doel om die jong hoofstad se oorheersende posisie onder die stede van Rusland te versterk, het die tsaar 'n nuwe kerk beplan wat hoër sou wees as die Kloktoring van Iwan die Grote en die Mensjikof-toring. Dié nuwe kerk moes die belangrikste gebou in die ryk se hoofstad word en in die hart van die Fort van Petrus en Paulus geleë wees.

Die bou van die kerk het op 29 Junie 1703 begin, op die feesdag van die apostels Petrus en Paulus (in die 21ste eeu word hierdie fees op 12 Julie gevier), op die terrein van die pas geboude Fort van Petrus en Paulus. Die inwyding van die eerste houtkerk het op 1 April 1704 plaasgevind. Op 14 Mei 1704 is 'n feestelike diens gehou ter ere van die oorwinning van veldmaarskalk Boris Petrowitsj Sjeremetef oor die Sweedse skepe op die Tsjoedskoje-meer.

Die katedraal van klip

In 1712 is die Katedraal van Petrus en Paulus in klip herbou. Dit is so gebou dat die bestaande houtkerk binne die nuwe struktuur sou bly. Die werk het plaasgevind onder leiding van die Switserse argitek Domenico Trezzini. Die Nederlandse meester Harman van Bolos het aan die oprigting van die spits deelgeneem. Op bevel van Pieter die Grote het die bouwerk met die kloktoring begin. Weens 'n tekort aan werkers, die wegvlug van boere en 'n gebrek aan boumateriaal is die kloktoring eers in 1720 voltooi. Die spits van die kloktoring is later met vergulde koperplate bedek. In 1722 het die tsaar met trots sy "paradys" aan ministers gewys en hulle gedwing om na die boonste verdieping van die kloktoring te klim. Die hoogte van die gebou was 112 m, wat 32 m hoër as die Kloktoring van Iwan die Grote was. Die hele katedraal is eers in 1733 voltooi, ná die dood van Pieter die Grote.

Van die stigting van die Sint Petersburgse bisdom in 1742 tot die inwyding van die Isakkatedraal in 1858 was die Katedraal van Petrus en Paulus die hoofkatedraal, waarna dit aan die hofadministrasie oorgedra is.

In 1756-'57 is die katedraal ná 'n brand herstel. In 1773 is die kapel van Sint Katharina ingewy. In 1776 is 'n klokkespel deur die Nederlandse meester B. Oort Kras op die kloktoring geïnstalleer.

In 1777 is die spits van die katedraal deur 'n storm beskadig. Restourasiewerk is deur die argitek Pjotr Paton uitgevoer, en die nuwe figuur van 'n engel met 'n kruis is deur Antonio Rinaldi geskep. In 1857-'58 is die houtstrukture van die spits deur metaal vervang. Daarna het die hoogte van die gebou met 10,5 m toegeneem.

In 1864-'66 is die ou koninklike deure deur nuwes van brons vervang; in 1875-'77 het Giovanni Boldini nuwe plafonskilderye geskilder.

Museum

In 1919 is die katedraal gesluit en in 1924 is dit in 'n museum omskep. Die meeste waardevolle voorwerpe uit die einde van die 17de en begin van die 18de eeu (silwer, boeke, kledingstukke en ikone) is na ander museums verskuif.

In die Tweede Wêreldoorlog het die katedraal ernstige skade opgedoen. In 1952 is die fasades gerestoureer en in 1956-'57 die binnekant. In 1954 is die gebou oorgedra aan die Museum van Sint Petersburg se Geskiedenis.

Sedert die 1990's word herdenkingsdienste vir die Russiese tsaars gereeld in die katedraal gehou, en sedert 2000 weer kerkdienste. In 2008 is die eerste Paasdiens sedert 1917 in die katedraal gehou. Tans is die hoofpriester van die kerk die argimandriet (ab) Aleksander (Fjodorof), wat ook voorsitter is van die biskoplike kommissie vir argitektonies-artistieke sake.

Argitektuur

Volgens sy plan en voorkoms lyk die Katedraal van Petrus en Paulus glad nie soos die tradisionele Ortodokse koepel- of tentkerke nie. Dit is 'n langwerpige, reghoekige gebou wat van wes na oos gerig is, tipies van Wes-Europese argitektuur. Dit is 61 m lank en 27,5 m breed.

Die buitekant is eenvoudig, maar indrukwekkend. Die mure is slegs versier met plat pilare en engelgesigte bo die vensters. Aan die oostelike fasade is 'n fresko van kunstenaar P. Titof met die titel "Die apostels Petrus en Paulus staan voor Christus". Die westelike fasade, wat die basis van die kloktoring vorm, is versier met ses pilare aan beide kante van die hoofingang – die portiek. Bo die altaargedeelte is 'n koepeltrommel.

Die engel aan die bopunt van die toring.

Die dominante deel van die katedraal is die kloktoring aan die westekant, versier met pilare. Die eerste twee verdiepings word geleidelik kleiner na bo, wat 'n gladde oorgang van die hoofgebou na die hoë toring vorm. Die boonste gedeelte van die toring word gekroon deur 'n vergulde agtkantige dak met vier ronde vensters in swaar witsteenraamwerke. Bo-op die dak is 'n agtkantige koepeltrommel met smal, vertikale openinge. Daarbo is 'n hoë, ook agtkantige, goue kroon, en bo-op die kroon is, in plaas van die tradisionele Russiese kruis, 'n fyn goue toring wat die basis vorm van 'n 40 m hoë spits. Heel bo-op die spits is die beeld van 'n engel met 'n kruis (die kruis is sowat 6,5 m hoog). Die engel is 3,2 m hoog, die vlerkspan is 3,8 m breed en dit weeg sowat 250 kg.

Die kloktoring dien as een van die stad se belangrikste oriënteringspunte. Die katedraal, wat 122,5 m hoog is, was vir 'n lang tyd die hoogste gebou in Sint Petersburg. Dit is herhaaldelik gerestoureer en herbou, en daarom is dit baie moeilik om vas te stel wat sy oorspronklike voorkoms presies was. Die eerste skets is deur Pieter die Grote self gemaak, na aanleiding van sy reise tydens die Groot Ambassade (1697-'98).

Die eerste weergawe van die engel op die spits (wat verskil van die huidige weergawe) is ontwerp deur Trezzini en is geïnspireer deur die windwyser van die stadsaal in Maastricht. Die huidige engel (die vierde weergawe, ná 'n brand in 1756 en latere aanpassings) is in 1857 gemaak volgens 'n ontwerp deur die beeldhouer Robert Zalemann.

As gevolg van herbouings is die spits aansienlik verhoog, terwyl die oorspronklike hoë dak in Nederlandse styl verlaag is. Hierdie veranderinge het die verhoudings van die katedraal versteur: Die trommel het buitensporig hoog gelyk met 'n klein koepel bo-op. Aan die westekant is 'n tweede paar volute bygevoeg. Die kloktoring het groot veranderings ondergaan (herbouings van 1757-'76 en 1857-'59). Die bygevoegde portiek het die aanvanklike komposisie van die westelike fasade versteur.

Die oorspronklike argitektuurplanne het nie behoue gebly nie, maar dit is bekend dat Pieter die Grote opdrag gegee het dat die planne aan graveerders oorhandig word, sodat die gebou reeds op prente kon bestaan het voordat dit voltooi is. In Trezzini se ontwerp het die kloktoring van twee verdiepings as 'n selfstandige struktuur bestaan, ietwat teruggeskuif van die barokfasade, in die Wes-Europese toringstyl en in teenstelling met die Russiese tradisie.

Inspirasie

Onder die moontlike voorbeelde vir die katedraal het Boris Vipper die beursgebou van Kopenhagen (waar Trezzini gewerk het voor sy koms na Rusland) geïdentifiseer. Die naaste prototipes van die kloktoring is die toring van die Kerk van Petrus in Riga (1688-'90, wat Pieter gesien het tydens sy eerste oorsese reis), asook kerke in Londen wat Pieter besoek het.

Dit is merkwaardig dat Trezzini, hoewel hy nie 'n uiters kreatiewe argitek was nie, niks direk gekopieer het nie en nie beskuldig kan word van klakkelose navolging nie. Interessant genoeg het die Katolieke Trezzini en die Ortodokse Pieter geen probleem gesien in die kombinasie van Katolieke en Lutherse kerkelemente in 'n ortodokse kerk nie. Die spitstipe toring, skerper as Noord-Europese voorbeelde, kan as 'n Sint Petersburgse innovasie beskou word. Dié spitsdakke is dikwels met vlae versier, soortgelyk aan die vlaggies van skepe wat op die Newa vaar. Dit het maklik en goedkoop 'n romantiese en indrukwekkende beeld van die nuwe stad geskep.

Die restoureerders van die engel aan die spits van die toring het in 1997 ’n briefie gekry waarin restoureerders van 1953 verskoning vra vir die werk wat hulle gevoel het afgejaag en slordig was (die Sowjet-leier Nikita Chroesjtsjof wou die engel laat herstel vir die viering van die stad se 250ste bestaanjaar). Daar word beweer die 1997-restoureerders het weer ’n briefie vir die volgende geslagte gelos, maar die inhoud daarvan is nie bekend nie.

Die kloktoring

Die kloktoring van binne.

Die grootste klokke in die katedraal.

Die kloktoring en spits is die oorheersende kenmerk van die katedraal. Dit vervul verskeie funksies as deel van die struktuur:

• Dit is 'n argitektoniese simbool en 'n belangrike deel van die katedraal se vorm.
• Dit is deel van 'n keiserlike grafkelder. Die grafte is op die grondverdieping.
• Dit is 'n weerligafleier wat die katedraal beskerm.
• Dit is 'n uitsigplatform waar besoekers van 12:00 tot 18:00 elke uur bymekaarkom.
• Dit het 'n klokkespel waarop konserte van tyd tot tyd uitgevoer word.

Die eerste klokke is in 1720 deur Pieter die Grote laat aanbring, maar in 1756 het die toring in ’n donderstorm afgebrand en die klokke is verwoes.

In 1757, net 'n jaar ná dié ramp, is nuwe klokke uit Nederland bestel en die klokmaker Barend Oortkras het uit Den Haag gekom om dit te installeer. Met sy aankoms was die toring egter nog nie klaar herbou nie en hy kon nie die klokke installeer nie. Hy het in Sint Peterburg gebly om dit te doen, maar is in 1764 in armoede dood voordat die toring klaar gebou was. Die klokke is toe in 1776 deur die Duitse klokmaker Johann Erdmann Rudiger geïnstalleer.

Hy kon egter nie die klokke goed instem nie, en Russiese klokmakers het dit in die 19de eeu ooringestem. Hulle het egter ook nie veel beter sukses behaal nie. Daarom is 51 nuwe klokke in 2001 in Nederland laat maak. Die totale gewig van die klokke is 15 160 kg; die grootste een weeg sowat 1 000 kg en die kleinste een 10 kg. Die klokkespel het ’n omvang van vier oktawe en die meeste klassieke en moderne musiek kan dus daarop gespeel word.

Die katedraal se klokkespel is ’n geskenk van die regering van Vlaandere en meer as 350 borge uit verskillende lande. Dit is geskenk namens die koningin van België, die Belgiese Koning Boudewijn-fonds, die regering van die provinsie Vlaandere, die owerhede van verskeie Vlaamse stede en gemeenskappe en gewone burgers uit talle lande.

Binneversiering

Die Tsaardeure in die katedraal.

Die tsaar se sitplek.

Die preekstoel.

Die binnekant van die kerk is deur pilare in drie skepe verdeel deur middel van enorme kolomme, wat geskilder is om soos marmer te lyk en wat aan 'n feessaal herinner. Vir die versiering is marmer, jaspis en rodoniet gebruik. Die vloer is met kalksteenplate uitgeplavei. Die muurskilderye is gemaak deur die kunstenaars Worobjof en Negroebof. Die beeldhouwerk is deur Ignazio Rossi en Antonio Quadri gedoen. Die plafonne in die sentrale skip is deur Pjotr Zibin geskilder, en die Bybelse tonele teen die mure onder leiding van Andrei Matwejef.

Die ruimte van die katedraal word verlig deur vyf kroonkandelare gemaak van vergulde brons, gekleurde Venesiese glas en bergkristal. Die kandelaar voor die altaar kom oorspronklik uit die 18de eeu, terwyl die ander ná die Tweede Wêreldoorlog herstel is.

Oorkant die altaar is die vergulde preekstoel, wat in 1732 deur Nicholas Kraskop in Wes-Europese barokstyl gemaak is. Die bestaan van so 'n preekstoel in 'n Ortodokse kerk toon Westerse invloed. 'n Houttrap lei na die preekstoel, wat versier is met skilderye wat "In die begin was die Woord" illustreer. Bo die preekstoel is beeldhouwerke van die apostels Petrus en Paulus, die vier Evangeliste, en bo-op 'n duif ('n simbool van die Heilige Gees en die Goddelike Woord). Die hoofidee is: van die Woord na die Gees. Naby die preekstoel is die tsaar se sitplek vir die keiser, met tekens van mag soos die septer, kroon en swaarde.

Die katedraal het lank gedien as monument vir die glorie van die Russiese weermag. Twee eeue lank is oorwinningsvaandels en sleutels van verowerde stede daar gehou. In die vroeë 20ste eeu is dié relieke na die Hermitage geskuif. Nou is slegs replikas van Sweedse en Turkse vaandels in die katedraal oor.

Die kerk het twee altare: die hoofaltaar is gewy aan die heilige apostels Petrus en Paulus, en die tweede in die suidwestelike hoek is gewy aan die groot martelaar sint Katharina.

Ikonostase

Die vergulde ikonostase van houtsneewerk wat amper 20 m hoog is, is tussen 1722 en 1726 in Moskou vervaardig. Die oorspronklike ontwerp is deur Trezzini gemaak, en die bouwerk is onder leiding van argitek Iwan Zaroedni gedoen. Die ikonostase is stuk-stuk na Sint Petersburg vervoer.

Altesaam 43 ikone, wat in ikoonkaste geplaas is, is van 1726-'29 deur Moskouse ikoonskilders geskilder. Die ikone beeld die beskermheiliges van Sint Petersburg uit: Aleksander Nefski, die apostels Petrus en Paulus, en heilige prinse van die Rjoerik-dinastie soos Wladimir, Olga en die martelare Boris en Gleb.

Die ikonostase is buitengewoon en lyk nie soos die tradisionele Russiese ikonostases wat as soliede mure van ikone dien nie. Dit lyk eerder soos 'n triomfboog in die antieke Romeinse styl, 'n allegorie van Rusland se oorwinning in die Groot Noordelike Oorlog teen Swede. Aan weerskante van die Tsaardeure is beelde van die aartsengele Gabriël met 'n palm en Migael met 'n vlammende swaard wat op 'n draak trap. Langs die sentrale ikoon van Christus se Opstanding is afbeeldings van Dawid en Salomo, en boaan is God omring deur engele.

Keiserlike grafte

In die tyd van Pieter die Grote was die plek vir die begrafnis van lede van die keiserlike familie nog nie finaal bepaal nie. Familielede is in die Boodskapkerk van die Aleksander Nefski-klooster begrawe. In 1715 is die tweejarige dogter van Pieter en Katharina, Natalia, in die onvoltooide katedraal begrawe. Die vrou van tsarewitsj Aleksei Petrowitsj is onder die kloktoring begrawe en in 1718 is die oorskot van Aleksei self daar begrawe. In 1716 is die weduwee van tsaar Fjodor III by die ingang van die katedraal begrawe.

Die katedraal aan die einde van die 19de eeu.

Ná die dood van Pieter die Grote is sy kis in 'n tydelike kapel in die onvoltooide katedraal geplaas. Sy amptelike begrafnis het eers op 29 Mei 1731 plaasgevind. Daarna is alle keisers en keiserinne tot en met Aleksander III daar begrawe, buiten Pieter II (wat in Moskou oorlede is) en Iwan VI (wat in 1764 in Schlüsselburg vermoor is en wie se begrafnisplek steeds onbekend is).

In 1831 het Nikolaas I gelas dat sy broer Konstantyn Pawlowitsj in die katedraal begrawe word. Van daardie tyd af is nabyfamilielede van die keisers daar begrawe.

In 1865 is al die oorspronklike grafmonumente vervang met identiese witmarmersarkofae met vergulde bronskruise. Die keiserlike sarkofae is versier met tweehoofarende. Tussen 1887 en 1906, in opdrag van Aleksander III, is sarkofae gemaak vir sy ouers: die sarkofaag van Aleksander II van groen jaspis en dié van Maria Aleksandrowna van pienk rodoniet.

Op 13 Maart 1990, op die 109de herdenking van die dood van Aleksander II, is 'n herdenkingsdiens vir die "bevryder-tsaar" vir die eerste keer in die Sowjetera daar gehou.

Pieter die Grote.

Elisabeth.

Nikolaas II.

Katharina die Grote.

Op 17 Julie 1998 is die oorskot wat volgens die bevinding van die staatskommissie aan Nikolaas II, keiserin Aleksandra Fjodorowna en die groothertoginne Olga, Tatjana en Anastasia behoort, in die suidwestelike deel van die katedraal herbegrawe. Hulle is in 1918 in Jekaterinburg vermoor. Dié oorskot is om politieke redes nie deur die Russies-Ortodokse Kerk erken nie. Saam met hulle is ook begrawe: Jewgeni Botkin (hofdokter), Aleksei Trupp (lakei), Iwan Charitonof (sjef) en Anna Demidowa (kamerdiens).

Op 28 September 2006 is die oorskot van keiserin Maria Fjodorowna, die moeder van Nikolaas II wat in 1928 in Denemarke oorlede is, in die kerk herbegrawe.

Elke jaar word op die volgende datums herdenkingsdienste in die katedraal gehou:

• 5 Januarie – Elisabeth Petrowna (†1761)
• 30 Januarie – Die vermoorde groothertoë (†1918)
• 10 Februarie – Pieter I (†1725)
• 3 Maart – Nikolaas I (†1855)
• 14 Maart – Alexander II (†1881)
• 24 Maart – Paul I (†1801)
• 19 Mei – Katharina I (†1727)
• 19 Julie – Pieter III (†1762)
• 13 Oktober – Keiserin Maria Fjodorowna (†1928)
• 30 Oktober – Keiserin Anna Ioannowna (†1740)
• 2 November – Aleksander III (†1894)
• 20 November – Katharina die Grote (†1796)

Ander kerke en uitbeeldings

Die Russiese 50-dollarnoot met die Katedraal van Petrus en Paulus op die agtergrond. Die katedraal is ook 'n watermerk.

Op die dorp Somino van die Boksitogorski-distrik in die Leningrad-oblast is ’n katedraal met dieselfde naam. Op sy dak is 'n kleiner weergawe van die engel van die Katedraal van Petrus en Paulus. Op die dorp Saratof in die Saratof-oblast is ook 'n Katolieke kerk met dié naam.

Daar is ook Katedrale van Petrus en Paulus op feitlik al die vastelande van die wêreld.

Die Katedraal van Petrus en Paulus in Sint Petersburg word op die agtergrond van die voorkant van die moderne Russiese 50-roebelbanknoot uitgebeeld, en was vroeër ook op die 50 000-roebelnoot van 1995.

Die beeld van die engel op die spits van die Katedraal van Petrus en Paulus was van 2001 tot 2004 die logo van die televisiekanaal Vyfde Kanaal.

Galery

• 
  ’n Ou poskaart van die Katedraal van Petrus en Paulus.
• 
  Die aansig van die Newarivier af.
• 
  Die boonste deel van die ikonostase.
• 
  Die heilige deur en onderste deel van die ikonostase.
• 
  Die mosaïekplafon en 'n kandelaar.
• 
  ’n Glasvenster.
• 
  Die uitleg van die tsaars se grafte.
• 
  'n Unieke sonsondergang in Sint Petersburg.
• 
  Die verligte kerk in die nag.
• 
  Die kerk met 'n deel van die stad op die agtergrond.

Verwysings

Bronne

• Краеведческие записки. — СПб., 1994. — Вып. 2 : Петропавловский собор и Великокняжеская усыпальница. — 365 с.
• Логунова М. О., Скоробогая О. В. Час иконостаса // Русский меценат. — СПб. Апрель 2013. — С. 22-26.
• Логунова М. О. Тема ключей в иконостасе Петропавловского собора // Труды государственного музея истории Санкт-Петербурга: исследования и материалы. Вып. 22 / Гос. музей истории С.-Петербурга. — СПб., 2012. — С. 157—167.
• Логунова М. О. Печальные ритуалы императорской России // Печальные ритуалы императорской России. — М.-СПб. : Центрполиграф, 2011.
• Логунова М. О. Петропавловская крепость // Петропавловская крепость. — СПб.: Альфа-колор, 2003.
• DeAgostini Православные храмы. Путешествие по святым местам — Выпуск № 11, 2012 — Петропавловский собор (собор во имя первоверховных апостолов Петра и Павла) Санкт-Петербург
• Gerasimova J. The Iconostasis of Peter the Great in the Peter and Paul Cathedral in St. Petersburg (1722—1729).— Amsterdam, 2004

Skakels

• Die amptelike webtuiste van die Katedraal van Petrus en Paulus in Sint Petersburg
• Artikel oor die Katedraal van Petrus en Paulus Uitstallings, besigheidsure, hoe om daar te kom en indrukke van toeriste.
• Die geskiedenis en foto's van die katedraal by [https://web.archive.org/web/20100523193254/http://walkspb.ru/zd/petrop_sobor.html Geargiveer, 23 Mei 2010 op die Wayback Machine
• Die Katedraal van Petrus en Paulus op funeral-spb.narod.ru by Geargiveer, 14 Februarie 2009 op die Wayback Machine

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Katedraal van Petrus en Paulus.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Russiese Wikipedia vertaal.