Liber Pontificalis

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
’’Liber Pontificalis’’
’’Die boek van die pouse’’
St. Jeronimus in sy studeerkamer.
St. Jeronimus in sy studeerkamer.
Titel Liber Pontificalis
Alternatiewe Titels Liber episcopalis in quo continentur acta beatorum pontificum Urbis Romae; Gesta pontificum; Chronica pontificum
Skrywers verskeie, meestal anoniem, maar Martin van Opava is bekend.
Toegeskryf aan St. Jeronimus vir die eerste hoofstukke tot by Pous Damasus I
Taal Latyn
Datum In die 3de eeu begin as 'n lys van biskoppe van Rome; voortgesit as biografies op verskillende tye van die 6de tot 9de eeu en ook tussen die 12de en 15de eeu.
Eerste gedrukte uitgawe J. Busæus, Anastasii bibliothecarii Vitæ seu Gesta. Romanorum Pontificum (Mainz, 1602).
Genre Biografie
Periode Van Petrus tot die 15de eeu

Die Liber Pontificalis (Latyn vir “Die boek van die pouse”) is 'n biografie van die pouse van die Rooms-Katolieke Kerk van Petrus tot die 15de eeu. Die oorspronklike uitgawes het gestop by Pous Adrianus II of Pous Stefanus V,[1] maar is later met 'n ander styl voortgesit tot by Pous Eugenius IV en dan nog verder tot by Pous Pius II.[2] Alhoewel dit deurgaans sonder kritiek aanvaar is van die 8ste tot die 18de eeu [3] word dit deesdae meer gesien as onoffisiële pouslike propaganda.[1] Die titel “Liber Pontificalis” dateer uit die 12de eeu, maar het eers in die 15de eeu algemeen geword. Veral die werk van Duchesne in die 19de eeu het dit gevestig. In die oudste manuskripte word na die werk verwys as “Liber episcopalis in quo in continentur acta beatorum pontificum Urbis Romae” en later as die “Gesta” of die “Chronica pontificum”.[1]

Outeurs[wysig | wysig bron]

Rabanus Maurus (links) het die Liber aan Sint Jeronimus toegeskryf.

Gedurende die Middeleeue is algemeen aanvaar dat Sint Jeronimus al die biografieë tot by Pous Damasus I geskryf het. Die aanname is gebaseer op die inhoud van 'n apokriewe brief van Sint Jeronimus aan Pous Damasus wat as voorwoord tot die Middeleeuse uitgawe gepubliseer is.[2] Die bewering het ontstaan by Rabanus Maurus en is herhaal deur Martin van Opava wat die Liber in die 13de eeu uitgebrei het.[1] Ander bronne skryf die oudste dele toe aan Hegesippus die geskiedskrywer en Irenaeus die kerkvader en die voortsetting aan Eusebius van Caesarea.[4]

Martin van Opava het die Liber Pontificalis voortgesit tot in die 13de eeu.

In die 16de eeu het Onofrio Panvino die biografieë na Pous Damasus tot by Pous Nicolaas I toegeskryf aan Anastasius Bibliothecarius. Anastasius is as skrywer erken tot aan die 17de eeu totdat navorsing van Caesar Baronius, Ciampini, Schelstrate en ander dit in twyfel getrek het.[2]

Eusebius van Caesarea het moontlik die Liber verder geskryf tot in die 4de eeu.

Die moderne siening volg die van Louis Duchesne[5] namelik dat die Liber stuk-stuk en onsistematies geskryf is en dat outeurskap nie bepaal kan word nie, op 'n paar uitsonderings na. Die biografie van Pous Stefanus II word toegeskryf aan die “Primecerius” Christophorus en die van Pous Nicolaas I en Pous Adrianus II aan Anastasius.[2] Duchesne en andere sien die begin van die Liber as die werk van 'n enkele outeur wat 'n tydgenoot van Pous Anastasius II was en wat hoofsaaklik staatgemaak het op die “Catalogus Liberianus”. Die “Catalogus Liberianus” is op sy beurt ontleen aan die pouslike katalogus van Hippolytus [2] en die “Leoniese katalogus” waarvan ongelukkig geen kopie bekend is nie.[6] Die meeste navorsers aanvaar dat die Liber vir die eerste keer saamgestel is in die 5de of 6de eeu.[7] Omdat die Liber soms “vestarium” (die pouslike tesourie) genoem word, word gespekuleer dat die outeur van die oorspronklike Liber 'n klerk in die tesourie was.[2] Edward Gibbon in sy bekende boek The History of the Decline and Fall of the Roman Empire van 1788 som die konsensus van historici op met die siening dat die Liber van die 8ste tot die 9de eeu geskryf is deur pouslike klerke en dat slegs die laaste gedeelte deur Anastasius.[8] Duchesne en andere glo dat die eerste toevoeging tot die Liber gedoen is deur 'n tydgenoot van Pous Silverius (536-537) en dat 'n ander deel deur 'n tydgenoot van Pous Konon (686-687). Later pouse is stuk vir stuk tydens hulle bewind of kort daarna toegevoeg.[2]

Inhoud[wysig | wysig bron]

In die begin het die Liber Pontificalis slegs die name van die biskoppe van Rome en die duur van hulle pontifikate bevat.[4] In die 6de eeu is dit uitgebrei met die geboortenaam van die pous, die naam van sy vader, sy geboorteplek, sy beroep voor sy aanstelling, die lengte van sy pontifikaat, historiese aantekeninge, sy teologiese uitsprake en dekrete, administratiewe mylpale soos sy bou van kerke, aanstellings van biskoppe, sy oorlydingsdatum, plek waar hy begrawe is en die lengte van die sede vacante wat op sy dood gevolg het.[1] Pous Adrianus II (867-872) is die laaste pous waarvoor die oorspronklike dokument van die Liber behoue gebly het. Die biografieë van Pous Johannes VIII, Pous Marinus I en Pous Adrianus III is verlore en die biografie van Pous Stefanus V is onvolledig. Vanaf Stefanus V deur die hele 10de en 11de eeu is die histories gegewens baie ingekort en word meestal net die pous se oorsprong en die lengte van sy bewind gegee.[2]

Voortsetting[wysig | wysig bron]

Eers in die 12de eeu is die Liber sistematies voortgesit, hoewel daar pouslike biografieë bestaan uit die tussenperiode in ander bronne.[2]

Petrus Guillermi[wysig | wysig bron]

Duchesne verwys na die werk van Petrus Guillermi in 1142 in die klooster van Sint Gilles naby Rheims as die Liber Pontificalis van Petrus Guillermi (seun van William).[2] Guillermi se werk is grootliks gekopieer uit ander werk, met klein uitbreidings of weglatings van die pouslike biografieë van Pandulf, 'n nefie van Hugo van Alatri, wat op sy beurt grootliks gekopieer is van die oorspronklike Liber, (met die uitsondering van die biografie van Pous Leo IX), en dan verder uit ander bronne tot Pous Honorius II (1124–1130) en met kontemporêre inligting vanaf Pous Urbanus II tot by Pous Paschalis II.[2]

Duchesne skryf al die biografieë vanaf Pous Gregorius VII tot Pous Urbanus II toe aan Pandolfo Masca van Pisa.[2] Vroeëre geskiedskrywers soos Giesebrecht [9] en Watterich [10] het die biografieë van Pous Gregorius VII, Pous Victor III en Pous Urbanus II toegeskryf het aan kardinaal Petrus Pisanus en die verdere aan Pandulf. Die biografieë tot by die van Pous Martinus IV is slegs beskikbaar as die verwerkte uitgawes van Petrus Guillermi in die manuskrip van die klooster van St. Gilles. Hulle is oorspronklik verwerk van die kronieke van Martin van Opava.[2]

Voeg in die 14de eeu het 'n onbekende skrywer Guillermi se werk uitgebrei met biografieë van Pous Martinus IV tot Pous Johannes XXII met inligting uit die Chronicon Pontificum van Bernardus Guidonis. Die werk breek stomp af in 1328 voor die dood van Pous Johannes XXII.[2]

Boso[wysig | wysig bron]

Onafhanklik het die kardinaal-neef van Pous Adrianus IV, kardinaal Boso die Liber probeer uitbrei vanwaar dit opgehou het by Pous Stefanus V. Die werk is slegs postuum gepubliseer as die “Gesta Romanorum Pontificum” saam met die “Liber Censuum” van Pous Honorius III. Boso gebruik die werk van Bonizo van Sutri vir die gegewens oor Pous Johannes XXII tot by Pous Gregorius VII. Hy skryf uit sy eie ervaring oor Pous Gelasius II tot by Pous Alexander III.[2]

Westerse Skisma[wysig | wysig bron]

'n Onafhanklike voortsetting van die Liber ontstaan gedurende die bewind van Pous Eugenius IV wat die biografieë van Pous Urbanus IV tot Pous Martinus V wat gedurende die Westerse Skisma geregeer het, bevat. Later is die uitgawe hersien en uitgebrei onder Pous Eugenius IV.[2]

15de eeu[wysig | wysig bron]

Twee versamelings van pouslike biografieë van die 15de eeu bly selfstandig, hoewel hulle dalk oorspronklik bedoel is as voortsettings van die Liber. Die eerste een begin by Pous Benedictus XII en strek tot by Pous Martinus V en in een manuskrip selfs tot Pous Eugenius IV. Die tweede een strek van Pous Urbanus VI tot by Pous Pius II.[2]

Uitgawes[wysig | wysig bron]

Theodor Mommsen se 1898 uitgawe van die Liber stop by die jaar 715.

Die eerste uitgawe in boekvorm van die Liber was die van J. Busæus onder die titel Anastasii bibliothecarii Vitæ seu Gesta. Romanorum Pontificum (Mainz, 1602). 'n Nuwe uitgawe wat die Historia ecclesiastica van Anastasius ingesluit het, is uitgegee deur Fabrotti (Paris, l647). Nog 'n uitgawe van die ouer Liber tot by Pous Adrianus II en waaraan Pous Stefanus VI toegevoeg is, is saamgestel deur Fr. Bianchini (4 vols., Rome, 1718–1735; die beplande 5de deel het nooit verskyn nie).[2] Muratori het Bianchini se uitgawe herdruk en die orige pouse tot Pous Johannes XXII bygevoeg onder die naam “Scriptores rerum Italicarum, III”. Migne het ook Bianchini se uitgawe laat herdruk met die toevoeging van verskeie bylaes.[2]

Moderne uitgawes sluit die van Louis Duchesne (Liber Pontificalis. Texte, introduction et commentaire, 2 vols., Paris, 1886–1892) en Theodor Mommsen (Gestorum Pontificum Romanorum pars I: Liber Pontificalis, Mon. Germ. hist., Berlin, 1898) in. Duchesne sluit die Annales Romani (1044–1187) in in sy uitgawe wat andersins staatmaak op die twee oudste bekende hersienings van die Liber in 530 en 687.[4] Mommsen se uitgawe is onvolledig dit gaan slegs tot 715.[2] Verskeie vertalings en kommentare het deur die hele 20ste eeu verskyn.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Levillain, Philippe, 2002. The Papacy: An Encyclopedia. Routledge. ISBN 0-415-92228-3. p.941
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 Catholic Encyclopedia (1913)/Liber Pontificalis
  3. Loomis, L. R., 1916. The book of the Popes. p. 9
  4. 4,0 4,1 4,2 Tuker, Mildred Anna Rosalie, and Malleson, Hope. 1899. Handbook to Christian and Ecclesiastical Rome. A. and C. Black. pp. 559-560.
  5. Duchesne, L.
  6. Lightfoot, Joseph B. 1890 “The Apostolic Farhers: A Revised Text with Introductions, Notes, Dissetations, and Translations”. Macmillan. p. 311
  7. Lightfoot, 1890, p. 65.
  8. Gibbon, Edward. 1788. History of the decline and fall of the Roman Empire. Vol V. Hoofstuk XLIX. Voetnota 32.
  9. "Allgemeine Monatsschrift", Halle, 1852, 260 sqq.
  10. Romanorum Pontificum vitæ, I, LXVIII sqq.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

  • Raymond Davis, The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis). Liverpool: University of Liverpool Press, 1989. ISBN 0-85323-216-4 (In Engels vir algemene gebruik sonder die vakkundige notas).
    • Raymond Davis, The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis). Tweede uitgawe. Liverpool: University of Liverpool Press, 2000. ISBN 0-85323-545-7 Stops by Pous Constantinus, 708-715. Bevat 'n uitgebreide bibliografie.
    • Raymond Davis, "The Lives of the Eighth Century Popes" Liverpool: University of Liverpool Press, 1992. Van 715 tot 817.
    • Raymond Davis, "The Lives of the Ninth Century Popes" Liverpool: University of Liverpool Press, 1989. Van 817 tot 891.
  • Louise Ropes Loomis, The Book of Popes (Liber Pontificalis). Merchantville, NJ: Evolution Publishing. ISBN 1-889758-86-8 (Herdruk van die 1916 uitgawe. Stops by Pous Pelagius, 579-590. In Engels met vakkundige voetnotas en illustrasies.)

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.