Magneetsweeftrein

Die JR-Maglev

Magneetsweeftreine is eintlik nie treine in die ware sin van die woord nie, aangesien hulle deur middel van 'n magneetveld sowat tien sentimeter bo hulle spoorbaan sweef. Die sweeftoestand word deur magnetiese aantrekking of afstoting gegenereer. Dit maak wiele meesal oorbodig (met die uitsondering van die bedryf teen 'n lae spoed).

Die Engelse vakterm maglev is 'n neologisme (afgelei van magnetic levitation), wat in die sestigerjare deur die Amerikaanse fisikus Howard T. Coffey geskep is.

Geskiedenis

Duitsland

Die Duitse magneetsweeftrein Transrapid op 'n toetsterrein

Reeds in die jaar 1922 het die Duitse ingenieur Hermann Kemper met die ontwikkeling van tegnologieë vir 'n magneetsweeftrein begin. Op 14 Augustus 1934 is die Rykspatent 643 316 vir die tegnologie van elektromagnetiese sweefvoertuie aan hom verleen. Aanvanklik is die bou van 'n toetslyn vir hoëspoedtreine oorweeg, maar weens die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog is hierdie planne uiteindelik nie geïmplementeer nie.

Eers in 1969 het die Wes-Duitse regering die Transrapid-ontwerp vir 'n magneetsweeftrein, wat deur die Duitse maatskappy Thyssen ontwikkel is, goedgekeur. Die eerste magneetsweeftrein, wat ook passasiers kon vervoer, die magneetsweef-toetsvoertuig Transrapid 2, is op 11 Oktober 1971 deur die Wes-Duitse maatskappy Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB) in München-Allach aan die publiek bekend gestel. Die Wes-Duitse regering het die projek van 'n magneetsweeftrein nou amptelik begin bevorder, en in 1973 het die natuurkundiges Götz Heidelberg en professor Herbert Weh aan die Tegniese Universiteit van Braunschweig die ontwerp van 'n hoësnelheidsmagneetsweef-toetslyn weer hervat. Die basiese tegnologie is in die tydperk tussen 1971 en 1977 deur die Duitse maatskappye Krauss-Maffei, MBB en 'n konsortium, wat uit die ondernemings AEG, Siemens en BBC bestaan het, ontwikkel.

In 1979 is gedurende die Internasionale Vervoertentoonstelling IVA in Hamburg die eerste magneetsweeftrein, wat ook vir die vervoer van passasiers toegelaat is, bekend gestel. Die trein het vervolgens in Hamburg gery en sowat 50 000 passasiers teen 'n reissnelheid van 50 kilometer per uur vervoer. Die eerste toetslyn met 'n lengte van 31,5 kilometer is vanaf 1980 in die Wes-Duitse streek Eemsland opgerig en in 1984 in bedryf gestel. 'n Tweede lyn met 'n lengte van 1,6 kilometer is in Berlyn gebou. Hierdie sogenaamde M-Bahn was aanvanklik as 'n openbare vervoerstelsel beplan, sy lyn is egter ná die Duitse hereniging vir die heroprigting van 'n voormalige moltreinlyn benodig en die projek derhalwe in 1992 gestaak.

'n Chinese magneetsweeftrein in Shanghai (Junie 2005)

Die magneetsweeftrein Transrapid 06 het in 1988 met 'n snelheid van 412,6 kilometer per uur 'n nuwe wêreldrekord opgestel. 'n Beplande magneetsweeftrein-verbinding tussen die metropole Hamburg en Berlyn, wat op 2 Maart 1994 deur die federale Duitse regering goegekeur is, het later geblyk om ekonomies nie vatbaar te wees nie en is op 5 Februarie 2000 gestaak. Alternatiewe lyne is in die Ruhrgebied en in München oorweeg.

Die eerste kommersiële magneetsweeftreinprojek, 'n verbinding tussen Shanghai en die internasionale Pudong-lughawe in die Volksrepubliek China is deur 'n konsortium van Duitse vervaardigers gebou en op 31 Desember 2002 feestelik geopen. Vroeg in 2004 is die Chinese lyn as die snelste passasierstrein ter wêreld ook vir die publiek geopen. Ook in die Verenigde State word die bou van twee lyne sedert die jaar 2001 beplan.

Op 22 September 2006 is 23 mense dood en 10 ernstig beseer in 'n magneetsweeftrein-ongeluk naby Lathen in die Eemsland. 'n Magneetsweeftrein met 29 passasiers het op die toetslyn teen 'n snelheid van sowat 200 kilometer per uur met 'n tegniese voertuig gebots, wat gereeld gebruik word om die spoor skoon te maak. Inligting oor die aanwesigheid van die voertuig is blykbaar nie aan die personeel van die magneetsweeftrein se tegniese sentrale oorgedra nie.

Alhoewel daar blykbaar geen tegniese probleme met die magneetsweeftrein ondervind is nie, maak die ongeluk duidelik hoe kwesbaar magneetsweeftreine onder meer vir aanslae is. Enige voorwerp, wat op die spoor beland, kan teen 'n reissnelheid van 500 kilometer per uur katastrofiese gevolge hê.

Aandrywingsfunksies van die aandrywingsmeganisme

Skema van funksie van die langstator (aandrywing in die 'spoor')

Animasie van die werking van die langstator waar die wisselende magnetiese velde duidelik gesien kan word

Afhangende van die mannier waardeur die sweeftrein aangedryf word, kan dit in verskeie funksies ingedeel word:

• rugstootgedrewe en
• liniêre motorgedrewe trein
  • Kortstator-bouwyse
  • Langstator-bouwyse

Eksterne skakels

• International Maglev Board