Marnix Gijsen

Marnix Gijsen
Marnix Gijsen in 1930
Gebore	Joannes Alphonsius Albertus Goris (1899-10-20)20 Oktober 1899 Antwerpen
Sterf	29 September 1984 (op 84) Lubbeek
Nasionaliteit	België
Alma mater	Katolieke-universiteit van Leuven (1834–1968)
Beroep	skrywer

Marnix Gijsen (20 Oktober 1899 – 29 September 1984) was 'n Belgiese skrywer en digter. Sy werklike naam is Joannes Alphonsius Albertus Goris; sy skuilnaam verwys na Marnix van Sint Aldegonde en na sy moeder se van (Gijsen).

Vroeë jare

Gijsen is in 1899 in Antwerpen, België gebore. In sy jeugjare het hy 'n streng Rooms-Katolieke opleiding aan die Jesuïtekollege van Ignatius van Loyola in Antwerpen ontvang, maar in 1917 is hy swaar gestraf (consilium abeundi) vir sy militante Vlaamse aktivisme gedurende Eerste Wêreldoorlog. In 1925 gaan hy na die Katolieke Universiteit van Leuven (1834–1968) waar hy 'n PhD in geskiedenis en morele wetenskappe verwerf met 'n proefskrif oor "Études sur les colonies marchandes méridionales (portugaises, espagnoles, italiennes) à Anvers de 1488 à 1567". Hy studeer verder aan die Universiteit van Freiburg, Parys (Sorbonne) en Londen (Londense Skool vir Ekonomiese Studies).

Loopbaan

Hy was van 1928 tot 1933 'n amptenaar by die munisipale owerhede van Antwerpen gewees, insluitend privaat sekretaris van die burgemeester van Antwerpen (1928-1932). Daarna werk hy van 1932 tot 1939 by die staatsdiens in Brussel, waar hy van 1932 tot 1937 kabinetshoof van die Minister van Ekonomie was, en vanaf 1939 tot 1941 Kommissaris-generaal vir toerisme. Tydens die Nazi-besetting van België is hy in ballingskap. Van 1942 tot 1964 woon hy in New York Stad (Verenigde State]) as Belgiese kommissaris vir inligting, en hy was ook 'n gevolmagtigde minister.

Literêre loopbaan

Marnix Gijsen begin sy literêre loopbaan as digter in die ekspressionistiese groep Ruimte. Sy belangrikste gedig was Lof-litanie van de Heilige Franciscus van Assisië (1920). In sy vroeëre periode het hy in aanraking gekom met die Vlaamse digters Paul van Ostaijen, Karel van den Oever, en Victor J. Brunclair. Na 'n studiereis na die Verenigde State het hy die verhaal Ontdek Amerika (1927) geskryf. Hy het essays oor kuns geskryf, soos bv. op Karel van Mander (1922), Jozef Cantré, (1933) en Hans Memlinc (1939), en hy het daagliks literêre kritiek geskryf. Hy was 'n goeie vriend van die Belgiese skrywer Suzanne Lilar, en hy skryf die nawoord in die 1976 Nederlandse vertaling van Lilar se "Le Couple" (1963).

Tydens die Tweede Wêreldoorlog doen hy afstand van sy Rooms-Katolieke geloof, en neem hy in pleks daarvan morele waardes en 'n lewenshouding gebaseer op stoïsisme aan. Hierdie nuwe lewensuitkyk is duidelik geopenbaar in sy eerste roman, Het boek van Joachim van Babylon, wat die eerste keer in 1947 gepubliseer is. Hierna publiseer hy 'n reeks romans; soos onder meer Goed en kwaad, Lament for Agnes (1951), De diaspora , Zelfportret, gevleid natuurlijk en De parel der Diplomatie . In 1968 het hy die toneelstuk Helena op Itahaka geskryf. Oor sy verhouding met Katolisisme het hy De afvallige en Biecht van een heiden geskryf, wat albei in 1971 gepubliseer is.

Sy literêre werk is die getuienis van 'n moralis, wat, ondanks alles, sy eie gang gaan en die morele waardes van goedheid en heldemoed bo die boosheid omhoog hou. Sy literêre werk is in 1959 en 1969 met die Belgiese nasionale prys vir letterkunde bekroon en die Prijs der Nederlandse Letteren in 1974. In 1975 is hy tot ridder geslaan en het hy 'n baron geword. Gijsen is in 1984 in Lubbeek, België oorlede.

Voorbeeld van sy digkuns

De Archeologische vondst

Jacquemijne Bolats werd te Leuven begraven,
in 1520,
naast haar man en haar kind.
Ze had bei met dezelfde liefde bemind,
al haar dagen.

Ik heb haar zerksteen gevonden,
op een regennoen,
onder wat mos en veel gele blaren.
Kinderen spelen er rond,
en bij zomernacht paren geliefden
hier, hun bevenden mond.

Zij werd in Antwerpen geboren,
-o mijn sterke stad,-
wie voerde haar de Brabantsche heuvelen over?
Daar vond zij een man, daar won zij een kind,
en de rust, onder mos en wat herfstig loover.

Want, toen God zag
hoe volmaakt deze drie stonden
in het licht van een rustig geluk,
het jublende kind,
en dees vredige beiden,
toen was hij als David, die weenend zijn zoon
overwint
Hij kon deze kalme zielen niet scheiden
en brak alle drie hunne hulzen stuk

Zie, zoo lange tijd is aan elk mensch gegeven
dat zijn woord rijpe tot lied
voor Gods aangezicht.
Hoe vaak het hernomen, geaarzeld, getracht,
tot duidlijk en klaar
klinke het rhythme dat door elk leven vleit;
God luistert en wacht,
de zanger verdwijnt,
maar het zingen ruischt uit in Gods wezenheid.

• Uit: Het huis (1925)

Bibliografie

(Boeke deur Gijsen / Goris in Engelse vertaling)

• Marnix Gijsen: The book of Joachim of Babylon. Vertaal deur Fernand G. Renier en Anne Cliff. Londen, East and West Library, 1951
• Marnix Gijsen: Some scholarly comments on the sayings of the Dutch poet Leo Vroman: Liever heimwee dan Holland. Den Haag, Stols, 1955
• Marnix Gijsen: Lament for Agnes. Vertaal deur W. James-Gerth. Boston, Twayne, 1975. ISBN 0-8057-8150-1
• Jan-Albert Goris: Belgium in Bondage (1943), inleiding deur James Hilton
• The miracle of Beatrice (inleiding deur Jan-Albert Goris) (1944)
• Jan-Albert Goris: Strangers should not whisper. New York, Fischer, 1945
• Jan-Albert Goris: The liberation of Belgium (1945)
• Jan-Albert Goris: The growth of the Belgian nation (1946)
• Jan-Albert Goris & Julius S. Held: Rubens in America. Antwerp, 1947
• Jan-Albert Goris: Belgian letters. A short survey of creative writing in the French and Dutch languages in Belgium (1946)
• Jan-Albert Goris: Modern sculpture in Belgium (1948)
• Jan-Albert Goris: Portraits of Flemish Masters in American collections (1949)
• Jan-Albert Goris: Drawings by modern Belgian artists (1951)
• Jan-Albert Goris: Candid opinions on sundry subjects. An anthology of his editorial writings for the Belgian trade review, 1954-1964. Amsterdam, Meulenhoff, 1964

Bronne

• G.J. van Bork en P.J. Verkruijsse, De Nederlandse en Vlaamse auteurs (1985)
• Marnix Gijsen
• Marnix Gijsen
• 1979 Keur uit die Nederlandse poësie, A.P. Grové, J.L. Steyn (samestellers),(Nasou Beperk), ISBN 0 625 00160 5 , Twaalfde druk.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Marnix Gijsen.