Mikrobiese mat

Die sianobakterie-alge-mat in ’n sout meer aan die Witsee.

’n Mikrobiese mat is ’n plaat mikroörganismes, hoofsaaklik bakterieë en archaea, wat uit verskeie lae bestaan. Dit groei aan skeidingsvlakke tussen verskillende soorte materiaal, gewoonlik aan onderwater- of klam oppervlakke, hoewel ’n paar in woestyne oorleef. Hulle kom voor in omgewings wat in temperatuur wissel van -40 °C tot 120 °C. Sommige word aangetref as endosimbiote van diere.

Beskrywing

Hoewel hulle hoogstens ’n paar sentimeter dik is, skep mikrobiese matte ’n groot verskeidenheid interne chemiese omgewings – en daarom bestaan hulle gewoonlik uit lae mikroörganismes wat kan teer op die oorheersende chemikalieë op hul vlak of dit minstens kan verdra, en hulle bestaan gewoonlik uit naby verwante spesies. In klam toestand word matte gewoonlik bymekaargehou deur slymerige stowwe wat die organismes afskei. In sommige gevalle vorm sommige van die organismes ineengestrengelde webbe van filamente wat die mat sterker maak. Die bekendste fisiese vorms is plat matte en bonkige pilare wat stromatoliete genoem word, maar daar is ook ronde vorms.

Mikrobiese matte is die vroegste lewensvorm op aarde waarvoor daar goeie fossiele bewyse bestaan, van 3,5 biljoen jaar gelede af, en is die belangrikste lede en handhawers van die planeet se ekostelsels. Hulle het oorspronklik op hidrotermiese openinge staatgemaak vir energie en chemiese "kos", maar die ontwikkeling van fotosintese het matte in staat gestel om buite dié omgewings te leef deur ’n meer beskikbare energiebron, sonlig, te gebruik. Die laaste en belangrikste fase van hierdie bevryding was die ontwikkeling van suurstofvervaardigende fotosintese, want die belangrikste chemiese bestanddele hiervoor is koolstofdioksied en water.

As gevolg hiervan het mikrobiese matte begin om die atmosfeer te vervaardig soos ons dit vandag ken en waarin vrye suurstof ’n lewensbelangrike komponent is. In dieselfde tyd was hulle waarskynlik ook die geboorteplek van die meer ingewikkelde eukarioottipe sel, waaruit alle meersellige organismes saamgestel is. Mikrobiese matte was volop aan die vlak seebodem tot met die Kambriese substraat-rewolusie, toe diere wat in vlak water voorgekom het, hul grawevermoëns verbeter het. Hulle het dus die oppervlakke van die matte opgebreek en water met suurstof in die dieper lae laat instroom. Die suurstofonverdraagsame mikroörganismes wat daar voorgekom het, is so vergiftig. Hoewel die rewolusie matte van vlak seë se sagte bodems verdryf het, floreer hulle nog in baie omgewings waar grawe beperk of onmoontlik is, soos rotsagtige seebodems en aan die kus, uiters sout lagunes en die bodem van die diep oseane.

Eksterne skakels

• Jürgen Schieber. "Microbial Mat Page". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 April 2014. Besoek op 1 Julie 2008. – mikrobiese matte en foto's van matte in verskillende situasies.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia