NG gemeente Kadoma

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die NG kerkgebou op Kadoma omstreeks 1951. Dit was 'n geskenk van Salisbury se moedergemeente met afstigting in 1943 en is vandag nog die gemeente se kerkgebou, al staan die saal en pastorie in Westview, 'n beter deel van die dorp. Daar was vroeër jare sprake dat die kerkgebou ook sou verhuis, maar met die verhuising van lidmate uit Zimbabwe en die afname in die getal lidmate het dit nie 'n werklikheid geword nie.
Ds. W.P. de Vos, vader van die TV-persoonlikheid Eon de Vos, was die tweede leraar van Gatooma.

Die NG gemeente Kadoma (vroeër Gatooma) is 'n Zimbabwiese gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk met sy kernpunt op die dorp Kadoma in die Ring van Midde-Afrika binne die Noordelike Sinode (vroeër Noord-Transvaal) wat in 2010 63 lidmate gehad het, van wie 48 lidmate van die NG Kerk was en 15 nie-lidmate.

Stigting[wysig | wysig bron]

Die gemeente is op Sondag 15 Mei 1943 van die gemeentes Salisbury en Gwelo afgestig. Salisbury het aan die dogtergemeente al die kerkeiendom op Gatooma, onder meer die stewige kerkgebou en 'n saal, sowel as 'n kontantbedrag gegee, terwyl Gwelo £100 aan Gatooma afgestaan het vir die boufonds van 'n saal op Que Que, die wyk wat van Gwelo afgesny en by die nuwe gemeente gevoeg is.

By afstigting het die gemeente 'n groot gedeelte van Zimbabwe se middellande beslaan en eers in 1976 het twee dogtergemeentes afgestig, waaronder ook Hartley (van 1982 af Chegutu), wat in 2010 nog onafhanklik bestaan het, hoewel ds. Johan Haasbroek Kadoma, Chegutu asook Chinhoyi/Karoi almal saam bedien het weens die drastiese afname in lidmate sedert die onrus van 2000.

Toe Gatooma afgestig is, was dit 'n belangrike nywerheid- en mynbousentrum. Dit was die middelpunt van die land se florerende kantoenbedryf met 'n reuse-spinmeule en katoenwewery. Dwarsdeur die gemeente was klein goudmyne en die grootste goudmyn in die land, die Cam and Motor-myn, was minder as 10 km van die dorp af. Op Que Que was daar die groot goudmyn, die Globe and Phoenix. Que Que was ook die sentrum van die land se staalbedryf met die fabriek van die destydse Rhodesian Iron and Steel Commission (Riscom). Daar was ook 'n waterpypfabriek van die firma Stewart and Lloyds, terwyl 'n reuse-kragsentrale op die walle van die Umniati-rivier vroeg in die jare 50 in gebruik geneem is.

Die gemeente is met 200 lidmate afgestig, maar in die eerste agt jaar van sy bestaan het die getal verdriedubbel weens die snelle immigrasie van veral tabakboere en ambagslui uit Suid-Afrika.

Die eerste leraar was ds. W.W. Esterhuizen wat op 4 November 1944 hier ontvang en bevestig is. Die sendinggemeente is onder sy leiding in 1946 gestig. Esterhuizen se opvolger was ds. W.P. de Vos, later onder meer leraar van die NG gemeente Rondebosch in Kaapstad en vader van die TV-persoonlikheid Eon de Vos. Tydens sy dienstyd is die saaltjie op Que Que in gebruik geneem toe Esterhuizen spesiaal van sy nuwe gemeente in die Noord-Kaap gekom het om die geleentheid by te woon. In 1951 is eerw. prop. J.A.J. Kriek op Que Que as hulpleraar bevestig.

Afstigting en herinlywing[wysig | wysig bron]

In Februarie 1977 stig Que Que af as NG gemeente Que Que. Ná ds. Frans Maritz in 1981 uit Kwekwe vertrek, kombineer Kwekwe en Kadoma onder leiding van ds. Dion van Dyk. In 1989 vertrek ds. H.J. Meyer uit NG gemeente Chegutu, wat in November 1976 van Kadoma afgestig het, en so word Kwekwe en Kadoma een gemeente, gekombineer met Chegutu. Vandag nog word die drie punte deur een leraar, ds. Johan Haasbroek, bedien. Hy bedien ook Chinhoyi/Karoi sedert 2005 ('n samesmelting van NG gemeente Chinhoyi en NG gemeente Karoi) in kombinasie met Kadoma en Chegutu, dus een leraar vir die drie gemeentes wat vroeër vyf was, elk met sy eie leraar.

Kerkgeboue[wysig | wysig bron]

Die kerkgebou op Kadoma word steeds elke Sondag vir eredienste gebruik. Dit is oorspronklik gebou in dié deel van die gemeente waar al die Afrikaanssprekendes gebly het. Die kerkgebou is geleë in Kerkstraat, wat in Engels Kerk Street heet, anders as op talle ander plekke in Zimbabwe waar daar net 'n "Church Street" is. Die gemeente het in die jare 60 drie erwe in die meer gegoede buurt Westview gekoop en 'n saal en pastorie daar opgerig met die oog om later die ou kerkgebou te verkoop en 'n nuwe langs die saal op te rig omdat die buurt waarin die kerk vandag nog staan, mettertyd verval het. Die vryheidstryd het egter uitgebreek voor met die bouwerk begin kon word, die lidmate het drasties afgeneem en die nuwe gebou het toe nooit 'n werklikheid geword nie. Toe die kerkgebou in 1991 dringende onderhoudswerk nodig gehad het, was daar sprake dat die gemeente dit sou verkoop en liewer die kerksaal vir dienste sou gebruik. Dit is reeds die geval op Chegutu en Kwekwe. Daar het egter niks van tereggekom nie.

Met die regering se "grondhervorming" sedert 2000 het die lidmate verder afgeneem en was daar weer sprake dat die kerkgebou verkoop sou word. Weereens het dit nie gebeur nie, hoewel die meeste lidmate in 2003 ten gunste daarvan was. Die gemeente het intussen besluit om die verkoop op die lange baan te skuif.

Enkele vorige leraars[wysig | wysig bron]

  • Willem Wouter Esterhuysen, 1944 - 1950
  • Willem Petrus de Vos, 1950 - 1952
  • Johannes Ströhmenger Berry, 1952 - 1957
  • Louis Fourie van Niekerk, 1957 - 1961
  • Wessel Jacobus Wessels, 1962 - 1965
  • Alwyn Griebenow, 8 Oktober 1966 - 1973
  • Harry Butler van Zyl, 1969 - 1971
  • Brian Henry Stanley Cross, 1971 - 1975
  • David Eduard Steyn, 1973 - 1980
  • Dion van Dyk, 1981 - 1992
  • Johannes Gerhardus Haasbroek, 1992 - hede

Sien ook[wysig | wysig bron]

Bronne[wysig | wysig bron]

  • Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
  • Van Renen, Adri-Louise (hoof: Tydskriftemaatskappy), Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke 2009. Wellington: Tydskriftemaatskappy, 2008.