Napalm
Napalm is 'n verdikkingsmiddel wat tipies met petrol of 'n soortgelyke brandstof vermeng word vir gebruik in militêre operasies — merendeels as 'n anti-personeel wapen. Dit word meestal gebruik in brandbomme en word gevrees weens die ernstige brandwonde wat dit by mense en diere veroorsaak. Die term napalm is 'n samestelling van die aanvanklik-vermeende bestanddele, naamlik nafteensuur en palmitiensuur as die palmitaat. Dit sou egter blyk dat die nafteen-palmitaat wat in die vervaardiging van die eerste napalm gebruik is, oor 'n bykomende substansie beskik het. Nietemin is die benaming behou.
"Napalm B" is die meer moderne weergawe van napalm, en ten spyte van die opvallende verskil in chemiese samestelling, staan dit ook dikwels as "napalm" bekend.[1] In die omgangstaal is napalm gebruik as 'n generiese naam vir verskeie ontvlambare vloeistowwe met aanwendings in oorlogvoering, merendeels petrol in jelvorm, soos wat uitgewerp word deur vlamwerpers in infanterie- en gemeganiseerde oorlogvoering.[1]
Gebruik van napalm[wysig | wysig bron]
Napalm, wat destyds nie onder hierdie naam bekend was nie, is vir die eerste keer tydens die Slag van Overloon in die Tweede Wêreldoorlog gebruik. In Vierlingsbeek het P38's van die Amerikaanse Lugmag sogenaamde brandbomme op Duitse stellings gegooi.
Napalm is die eerste keer wyd gebruik deur die Amerikaanse Weermag tydens die Tweede Wêreldoorlog. In 1945 is baie Japannese stede, insluitend Tokio, met napalm gebombardeer.
Gedurende die laaste (loopgraaf-) fase van die Korea-oorlog het die Amerikaners die hele gebied van Noord-Korea met napalmbomme gebombardeer, wat waarskynlik etlike honderdduisende sterftes tot gevolg gehad het.[2]
Die Amerikaners het ook tydens die Viëtnamoorlog grootliks van napalm gebruik gemaak. Dit het gelei tot weerstand onder segmente van die Amerikaanse bevolking.
Tydens die Eerste Golfoorlog is napalm nie gebruik nie, maar Mark 77 brandbomme, wat 'n soortgelyke effek as napalm het. Benewens Amerika het lande soos Frankryk (in Algerië en Viëtnam), Israel (in die Sesdaagse Oorlog) en die Verenigde Koninkryk (in Kenia) ook napalm gebruik.
In 1980 het die VN die gebruik van brandbomme teen burgerlikes as 'n oorlogsmisdaad verklaar.