Rub'al-Khali
Die Rub' al-Khālī ( Arabies : الربع الخالي ar-Rubʿ al-Ḫālī ; vertaal as 'die leë kwartier') is een van die grootste woestyne op aarde en die grootste aaneenlopende sandgebied (erg) in die wêreld. Dit beslaan die grootste deel van die suidelike derde van die Arabiese Skiereiland en sluit gebiede van Saoedi-Arabië, Oman, die Verenigde Arabiese Emirate en Jemen in. Die woestyn beslaan sowat 650 000 km². Sy hoogte bo seespieël wissel van 800 m in die suidweste tot seevlak in die noordooste.
Dit is - soortgelyk aan die Sahara wat deur die passaatwinde veroorsaak word - 'n tropiese woestyn.
Geografie
[wysig | wysig bron]Dit beslaan 'n gebied van 680 000 vk km vanaf Najd in die noorde, waar die Nefud-woestyn aansluit, tot by Hadramaut in Jemen in die suide, en tot by die Verenigde Arabiese Emirate in die noordooste. In die suide word die Rub al-Chali klimaatsmatig beperk deur die gebiede wat onder die invloed van die moesson is, soos die Dhofar-streek (Oman).
Die woestyn bestaan grootliks uit sandduine wat tot 300 meter hoog kan wees. Hulle strek oor 'n gebied van meer as 500 000 km². Baie van die droë riviere (wadi 's) wat op die Arabiese skiereiland ontstaan, sypel weg in die droë Rub al-Chali.
In die noorde van die woestyn is die groot Liwa-oase, vanwaar 'n doodloopstraat na die Moreeb-duin lei, wat na bewering die hoogste in die Rub al-Khali is. As gevolg van sy steil klimhoek van ongeveer 50 grade, word dit vir woestynspesifieke motorsport gebruik.
Na die ooste lê die Wabar-kraters, drie meteoriet -impakkraters wat in deursnee van 11 tot 116 meter wissel.
Rub' al-Khālī word gekenmerk deur die teenwoordigheid van duine tot 250 m hoog, afgewissel met gruis- en gipsvlaktes. Die sand het 'n oranje-geel kleur, as gevolg van die teenwoordigheid van veldspate.
Die streek het ' n woestynklimaat tipies van die Arabiese Woestyn, wat as 'n hiper-droë klimaat geklassifiseer word, met 'n gemiddelde jaarlikse reënval van minder as 30 mm. Die gemiddelde maksimum temperatuur is 47 °C en kan 51 °C bereik.
Die streek het ook soutvlaktes en dryfsandmoerasse in sommige gebiede, soos die Umm al Samim aan die oostelike punt van die woestyn.
Eksplorasie
[wysig | wysig bron]Die eerste ekspedisie deur die Rub al-Khali het die Brit Bertram Thomas in 1930-1931 op 'n relatief maklike roete opgevolg. In 1932 is hy gevolg deur sy landgenoot St. John Philby en het die westelike deel van die woestyn oorgesteek op sy 3000 km-toer. Eers in 1946 kon die eksentrieke Britse ontdekkingsreisiger Wilfred Thesiger, dit heeltemal deurkruis.
Van 25 Februarie tot 9 Maart 2006 het die staatsorganisasie "Saudi Geological Survey" (SGS) 'n uitgebreide navorsingsreis in die woestyn gedoen.
Klimaat en plantegroei
[wysig | wysig bron]Die reënval beloop 40 tot 100 mm per jaar, en daarom word die woestyn as hiperdroog geklassifiseer. Die temperature van dié tropiese woestyn kan tot 60 °C bereik. Ten spyte van aansienlike afkoeling, val nagtemperature selde onder 25°C, hoewel vriespunt soms gedurende die nag bereik word. Humiditeit is heeljaar laag en is dikwels net 20% in die somer. Ten spyte van die strawwe toestande verteenwoordig die sandwoestyn 'n ekosisteem van sy eie. Spinnekoppe, knaagdiere en sommige plantspesies, hoewel min, kan oral in die woestyn gevind word.[1][2][3]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Rub‘ al Khali". Collins English Dictionary.
- ↑ Peter Vincent (2008). Saudi Arabia: an environmental overview. Taylor & Francis. p. 141. ISBN 978-0-415-41387-9. Besoek op 22 Augustus 2010.
- ↑ Clark, Arthur (Junie 1989). Amdt, Robert (red.). "Lakes of the Rub' al-Khali". Saudi Aramco World. 40 (3): 28–33. ISSN 0003-7567. Besoek op 22 Augustus 2010.
