Sigismund Neumann

Sir Sigismund Neumann (verengelste naam Sigmund, Fürth, Beiere, 1857 – Bournemouth, Engeland, 13 September 1916) was ’n mynmagnaat (Randheer) aan die Witwatersrand en finansier.

Jeugjare

Neumann was die seun van ’n Duitse Jood, Gustav Neumann. In sy laat tienerjare het hy na Suid-Afrika geëmigreer om sy fortuin in die Kimberleyse diamantmyne te soek. Eers was hy diamantkoper vir die firma V.A. en E.M. Littkie, daarna gaan hy na die Barbertonse goudvelde en toe goud op die Witwatersrand ontdek word, stig hy sy eie maatskappy.

Eerste jare aan die Rand

Sy personeel in Johannesburg het uit bekwame medewerkers en tegnici bestaan, onder andere Charles S. Goldmann, 'n man met uitgebreide praktiese ervaring in die mynbedryf, Henry Hames Friedlander, 'n lid van die Reform Committee, William Daw, wat in 1915 voorsitter van die Kamer van Mynwese sou word, en Carl Hanau, wat 'n besonderse aanleg vir langtermyn spekulasie gehad het. Baie gou – nog voor enige van die ander mededingers – het hulle besef groot moontlikhede skuil in diep mynontginning; so groei S. Neumann en kie teen die middel van die jare negentig tot een van die top-10-mynmaatskappye aan die Rand, met beheer oor die New Modderfontein-, Witwatersrand Deep- en Cloverfield-myn, en met verteenwoordiging in die bestuur van Randfontein Deep en West Rand Consolidated.

Ná die Tweede Vryheidsoorlog

In die jare onmiddellik ná die Driejarige Oorlog (1899-1902) is Neumann se sakeryk uitgebrei om ook die beheer oor verskeie Transvaalse steenkoolmyne sowel as bykomende groot goudmyne in te sluit. Die Witbank Colliery sou mettertyd een van die wêreld se grootste steenkoolmyne word, want in die vroeë 1970's het dit jaarliks ongeveer 40 000 000 t steenkool geproduseer, amper twee derdes van die hele Republiek van Suid-Afrika se opbrengs.

Verhuisings na Engeland

Neumann het egter begin om sy (eie) sakebelange op Londen toe te spits. In 1910 het hy Suid-Afrika vir die laaste keer besoek, waarna hy hom aan die bestuurder-direkteurskap van die Transvaalse ondernemings onttrek het. Teen 1912 was die meeste van sy finansiële belange in Suid-Afrika reeds deur ander maatskappye oorgeneem. In Londen het Neumann ’n florerende handelsbank in vennootskap met Martin Luebeck, voormalige bestuurder van die Londense tak van die Dresdense Bank, tot stand gebring. Hierdie firma, Neumann, Luebeck en Kie., is verantwoordelik gehou om die kapitaal te verkry waarmee baie nuwe Suid-Afrikaanse mynondernemings gefinansier is. Hy was ook direkteur van die African Banking Corporation en die London Joint Stock Company.

Laaste jare

In Londen het Neumann as afgetrede Randheer in 'n groot stadswoning te Piccadilly 146 gewoon en koning Eduard VII en sy koninklike gevolg dikwels onthaal in sy hertepark by Invercauld, 'n paar kilometer van Balmoral-kasteel af. Hy het ook 'n buiteverblyf naby Newmarket besit.

In Londen was hy 'n aktiewe lid van die Berkeley-sinagoge. Hy is in 1912 tot baronet verhef. In 1913 het hy 'n klein maar baie verteenwoordigende versameling skilderye en sketse deur skilders van die Pre-Rafaëlitiese beweging aan die Johannesburgse Kunsmuseum geskenk.

Gesinslewe

Neumann het in 1890 getrou met Anna Allegra, dogter van Jacques Hakim van Alexandrië, en hulle het twee seuns en drie dogters gehad. Sy seun Cecil Gustavus Jacques (gebore in Londen, 9 Junie 1891), het hom as baronet opgevolg.

Bronne

• (af) Krüger, prof. D.W. en Beyers, C.J. (hoofred.) Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, 1977.