Beiere

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Freistaat Bayern
Vrystaat Beiere
Landsvlae Landswapens
Streifenflagge des Freistaates Bayern
Streifenflagge
Rautenflagge des Freistaates Bayern
Rautenflagge
Großes Staatswappen des Freistaates Bayern
Großes Staatswappen
Kleines Staatswappen
Kleines Staatswappen
(Besonderhede) (Besonderhede)
Basiese gegewens
Hoofstad: München
Stigting: 1949
Oppervlak: 70 550,19 km²
1ste in Duitsland
Bevolking: 13 067 186[1] (30 September 2018)
2de in Duitsland
Bevolkingsdigtheid: 185,2 inwoners per km² 11de in Duitsland
BIP
 - Totaal
 - Aandeel aan Duitse BIP
2017
594,4 miljard €[2]

18,2%
Volkslied (Landeshymne): Gott mit dir, du Land der Bayern
Skuldlas per inwoner: 1 162 € (30 September 2018)
Totale skuldlas: 15,184 miljard €[3] (30 September 2018)
Werkloosheid: 3,2%[4] (Februarie 2019)
ISO 3166-2: DE-BY
Amptelike webwerf: www.bayern.de
Politiek
Eerste minister: Markus Söder (CSU)
President van die Landtag: Ilse Aigner (CSU)
Regerende partye: CSU en Freie Wähler (FW)
Setels in die parlement (Landtag)
(205 setels) (2013: 180 setels):
CSU 85 (2013: 101)
B90/Grüne 38 (18)
Freie Wähler 27 (19)
AfD 22 (–)
SPD 22 (42)
FDP 11 (–)
Laaste verkiesing: 14 Oktober 2018
Volgende verkiesing: Laat in 2023
Parlementêre verteenwoordiging
Stemme in die Federale Raad (Bundesrat): 6 (van 69)
Kaart
Locator map Bavaria in Germany.svg

Beiere (Beiers en Duits: Bayern, [ˈbaɪɐn], ), amptelik die Vrystaat Beiere (Beiers en Duits: Freistaat Bayern, [ˈfʁaɪʃtaːt ˈbaɪɐn], ), is die grootste deelstaat van Duitsland wat die hele suidooste van die land beslaan, met 'n oppervlakte van 70 550 vierkante kilometer en 'n bevolking van meer as 13 miljoen. Dit word in die noorde begrens deur die deelstate Thüringen en Sakse, in die ooste deur die Tsjeggiese Republiek, in die suide en suidooste deur Oostenryk (van wes na oos: Vorarlberg, Tirol, Salzburg en Opper-Oostenryk) en in die weste deur die deelstate Hesse en Baden-Württemberg.

Die Benediktyne-klooster Banz noord van Bamberg. Beiere was oorspronklik 'n oorwegend Rooms-Katolieke staat wat 'n godsdienstige en politieke teengewig teen die merendeels Protestantse Pruise gevorm het. As gevolg van toenemende sekularisering het die aandeel Katolieke inwoners tussen 1970 en 2011 van 70 tot 54 persent gedaal, twintig persent is lidmate van Protestantse kerke

München aan die Isarrivier is die deelstaatparlements- en regeringsetel asook die grootste stad van Beiere met 'n bevolking van meer as 1,4 miljoen.

Die huidige Vrystaat Beiere – met die term Freistaat is geen besondere regtelike status binne Duitsland se federale struktuur met sestien deelstate verbonde nie aangesien alle deelstate gelyke regte geniet – het sy historiese wortels in 'n verskeidenheid histories selfstandige politieke entiteite waarvan elkeen deur die eeue heen sy eie tradisies en kenmerke ontwikkel het.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Drie groot historiese volkstamme en hul gebiede is in die huidige deelstaat verenig: die naamgewende Beiere, die Franke en die Swabe. Al drie het oor die eeue heen onafhanklik van mekaar ontwikkel, hoewel daar ook strukture oor stamgrense heen gevorm is soos byvoorbeeld ten opsigte van kerkorganisasie.

Die moderne Beierse staat, soms ook Staatsbayern of Staatsbeiere genoem, is eers in die tyd van die Franse Rewolusie gevorm, waarby Napoleon Bonaparte en die invloedryke Beierse minister Maximilian Joseph Graf Montgelas (1759–1838) 'n beslissende rol gespeel het. Met die stigting van die Vrystaat Beiere in 1946 en sy toetreding tot die Bondsrepubliek Duitsland drie jaar later het die enigste Duitse deelstaat (behalwe vir die twee Hanse-stadstate in Noord-Duitsland, Bremen en Hamburg) ontstaan wat as politieke entiteit aanspraak kan maak op historiese kontinuïteit.

Nogtans het Beiere ná die Tweede Wêreldoorlog in 'n spanningsveld tussen tradisies en modernisering gestaan. Die uitdaging was om 'n staat met 'n sterk agrariese karakter en min nywerhede, 'n hoë werkloosheidsyfer en lae belastinginkomste te moderniseer. Hierdie proses het gepaard gegaan (en is bevorder) deur 'n ongekende bevolkingsgeroei. Tussen 1950 en 2018 het die Beierse bevolking toegeneem van nege tot dertien miljoen. Twee miljoen vlugtelinge uit vroëere Ryksgebiede en aangrensende streke – van wie die helfte uit die Sudetengau afkomstig was – het hulle kort ná die oorlog in die deelstaat gevestig. In die volgende dekades het ook binnemigrasie uit ander deelstate en migrasie oor grense heen bygedra tot die bevolkingsaanwas. Tans is sowat 1,8 miljoen buitelanders in Beiere woonagtig.

Ekonomie[wysig | wysig bron]

Toerisme[wysig | wysig bron]

Die Beierse toerismebedryf, wat werk aan sowat 600 000 mense verskaf, het in 2017 rekordsyfers behaal met meer as 37,2 miljoen besoekers. Die deelstaat is die gewildste bestemming vir buitelandse toeriste in Duitsland – met 19,1 miljoen geregistreerde oornagtings in 2017. Die aandeel van buitelandse besoekers aan alle oornagtings het van 14,1 persent in 2004 gestyg tot 20,3 persent in 2017.[5]

Susterstreke[wysig | wysig bron]

Susterstreke van Beiere[6]
Ligging van Shandong Shandong Vlag van die Volksrepubliek China Volksrepubliek China 1987
Wapen van Quebec Quebec Vlag van Kanada Kanada 1989
Wapen van die Wes-Kaap Wes-Kaap Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika 1995
Wapen van Gauteng Gauteng Vlag van Suid-Afrika Suid-Afrika 1995
Wapen van São Paulo São Paulo Vlag van Brasilië Brasilië 1997
Seël van Kalifornië Kalifornië Vlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State 1998
Ligging van Guangdong Guangdong Vlag van die Volksrepubliek China Volksrepubliek China 2004
Wapen von Karnataka Karnataka Vlag van Indië Indië 2007

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. (de) www.statistik.bayern.de: Bayerns Bevölkerung im Jahr 2016 erneut deutlich gewachsen Geargiveer 24 Julie 2018 op Wayback Machine
  2. (de) statistik-nord.de: Bruttoinlandsprodukt nach Bundesländern
  3. (de) destatis.de: Öffentliche Schulden zum Ende des 3. Quartals 2018 um 2,3 % niedriger als im Vorjahr Geargiveer 28 Januarie 2019 op Wayback Machine
  4. (de) statistik.arbeitsagentur.de: Bund, Länder und Kreise Geargiveer 16 Maart 2019 op Wayback Machine
  5. (de) Bayerisches Staatsministerium für Wirtschaft, Landesentwicklung und Energie: Tourismus – Daten und Fakten. Besoek op 16 Desember 2018
  6. "bayern.de: Beziehungen Bayerns zu außereuropäischen Staaten und Regionen". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 November 2013. Besoek op 17 Mei 2013.

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Deelstate van Duitsland Flag of Germany.svg

Flag of Baden-Württemberg.svg Baden-Württemberg | Flag of Bavaria (lozengy).svg Beiere | Flag of Berlin.svg Berlyn | Flag of Brandenburg.svg Brandenburg | Flag of Bremen.svg Bremen | Flag of Hamburg.svg Hamburg | Flag of Hesse.svg Hesse | Flag of Mecklenburg-Western Pomerania (state).svg Mecklenburg-Voorpommere | Flag of Lower Saxony.svg Nedersakse | Flag of North Rhine-Westphalia.svg Noordryn-Wesfale | Flag of Rhineland-Palatinate.svg Rynland-Palts | Flag of Saarland.svg Saarland | Flag of Saxony.svg Sakse | Flag of Saxony-Anhalt.svg Sakse-Anhalt | Flag of Schleswig-Holstein.svg Sleeswyk-Holstein | Flag of Thuringia.svg Thüringen

Voormalige deelstate
Flagge Großherzogtum Baden (1891–1918).svg Baden | Flag of Berlin.svg Wes-Berlyn (de facto) | Flag of Württemberg-Baden.svg Württemberg-Baden | Flagge Königreich Württemberg.svg Württemberg-Hohenzollern