Vanadiumpentoksied

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Eienskappe

Algemeen

Naam Vanadiumpentoksied 
IUSTC-naam Vanadium(V)oksied
Struktuurformule van
Struktuurformule van
Chemiese formule V2O5
Molêre massa 181,88 [g/mol][1]
CAS-nommer 1314-62-1[1]  
Voorkoms Geel vastestof  
Reuk Reukloos
Fasegedrag  
Ruimtegroep Pmmn
Smeltpunt 690 °C[1]
Kookpunt ~1750 °C (ontbind)[1]
Digtheid 3,35 g/cm3[1]
Oplosbaarheid 515 [g/L] (20 °C)[1]

Suur-basis eienskappe

pKa

Veiligheid

Flitspunt onbrandbaar[1] 
LD50 466,93 mg/kg (rot)[1]

Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.

 
Portaal Chemie

Vanadiumpentoksied, vanadium(V)oksied of vanadia is 'n oksied van vanadium. Dis 'n geel vastestof met die chemiese formule V2O5. Dit is 'n verbinding van vanadium waarin hierdie element sy hoogste oksidasietoestand besit (V5+). Daar bestaan ook heelparty laer oksiede. Die stof word uit vanadiumerts verkry.

Kristalstruktuur[wysig | wysig bron]

Een laag van die kristalstruktuur

Die kristalstruktuur van vanadiumpentoksied is ortobombies en behoort aan die ruimtegroep Pmmn. Die asse is a=1151 pm, b= 437 pm en c=356 pm. Die struktuur bestaan uit lae van versteurde vierkante VO5-piramides wat rande en hoeke deel. Die vanadiumatoom het 'n taamlik ongewone vyfvoudige omringing. Die wisselwerking tussen die lae is swak.[2]

Daar is drie verskillende suurstofatome. O(1) word die vanadilsuurstof (-VO) genoem omdat dit slegs aan een vanadiumatoom gebind is. Die ander suurstofatome vervul 'n brugfunksie: O(2) verbind twee vanadiumatome en O(3) drie.

Hierdie fase is die termodinamies stabiele een en word α-V2O5 genoem. By hoë temperature en drukke kan β-V2O5 (monoklinies of tetragonaal) en γ-V2O5 (ortorombies) gevorm word.[3]

Elektroniese struktuur[wysig | wysig bron]

Die kamertemperatuurvorm is 'n halfgeleier maar die stof ondergaan 'n omkeerbare oorgang na metalliese geleiding by 257°C. Berekenings met die digtheidsfunksionaalteorie wys dat die volle orbitale aan die bokant van die valensband veral aan die suurstofatome O(2) en O(3) behoort. Vanadium se d-orbitale vorm die leë geleidingsband.[2] Die stof is 'n n-tipe halfgeleier met 'n lae mobiliteit. Die bandgaping is 2,27 of 2,23 eV afhanklik van uitgloeiing.[4]

Interkalasie[wysig | wysig bron]

Interkalasie van watermolekule tussen die V2O5-lae kan verwesenlik word om hidrate V2O5.nH2O te vorm met n=1,5 of 2,6. Die lang a-as neem daardeur toe van 117 tot 145 pm. Die watermolekule vertoon beperkte rotasie. Hierdie materiale is goeie geleiers vanweë die mobiliteit van die protone in die geïnterkaleerde waterlaag. Hulle is vergelykbaar met smektiese klei.[5]

Eienskappe[wysig | wysig bron]

Vanadia is effens oplosbaar in water en is baie toksies en dalk kankerverwekkend.[1] Dit is 'n amfoteriese oksied wat in sterk sure en sterk basisse oplos. Dit is 'n sterk oksidant. By verhitting bo 700°C reduseer dit tot vanadium(IV)oksied en stel suurstof vry:[6]

Aanwending[wysig | wysig bron]

Dit word as katalisator by die vervaardiging van swawelsuur gebruik.

As katalisator word dit ook gebruik vir die oksidatiewe dehidrogenasie van propaan tot propeen:[4]

In hierdie reaksie speel die vanidilsuurstofatoom O(1) 'n belangrike rol. Hierdie atoom kan aan die propaanmolekuul geskenk word. Dit vorm holte-defekte en verteenwoordig 'n reduksie van V5+ na V4+ of V3+ wat later weer deur die aanwesige suurstof reggestel word.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 "Safety data sheet". Sigma Aldrich. Besoek op 13 Julie 2023.
  2. 2,0 2,1 A. Chakrabarti, K. Hermann, R. Druzinic, M. Witko,* F. Wagner, and M. Petersen (1999). "Geometric and electronic structure of vanadium pentoxide: A density functional bulk and surface study". Physical Review B. 59 (16).{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  3. Peng Hu, Ping Hu, Tuan Duc Vu, Ming Li, Shancheng Wang, Yujie Ke, Xianting Zeng, Liqiang Mai, and Yi Long (2023). "Vanadium Oxide: Phase Diagrams, Structures, Synthesis, and Applications". Chemical Reviews. 123 (8): 4353–4415. doi:10.1021/acs.chemrev.2c00546.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  4. 4,0 4,1 Harth, Manuel, Mitdank, Rüdiger, Habel, Daniela, Görke, Oliver, Tovar, Michael, Winter, Helmut and Schubert, Helmut. (2013). ""Thermally activated redox-processes in V2O5-x under high oxygen partial pressures investigated by means of impedance spectroscopy and Rutherford backscattering"". International Journal of Materials Research. 104 (7): 657–665. doi:10.3139/146.110906.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  5. Takeda, Sadamu, Gotoh, Yuko, Maruta, Goro, Takahara, Shuichi and Kittaka, Shigeharu. (2002). ""Restricted Rotational Motion of InterlayerWaterMolecules in Vanadium Pentoxide Hydrate, V2O5·n D2O, as Studied by Deuterium NMR"". Zeitschrift für Naturforschung A. 57 (6–7): 419–424. doi:10.1515/zna-2002-6-723.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
  6. "Vanadium Pentoxide". Zegmetal New Materials. Besoek op 13 Julie 2023.