Deneb: Verskil tussen weergawes
Nuwe artikel |
(Geen verskil)
|
Wysiging soos op 16:41, 3 April 2015
| Deneb | ||||
| ||||
| Deneb se ligging net bo die middel van die sterrebeeld. | ||||
| Sterrebeeld | Swaan | |||
| Bayer-naam | Alpha Cygni | |||
| Spektraaltipe | A2 Ia[1] | |||
| Waarnemingsdata (Epog J2000) | ||||
| Regte klimming | 20h 41m 25.9s | |||
| Deklinasie | +45° 16′ 49″ | |||
| Skynmagnitude (m) | 1,25 | |||
| Absolute magnitude (M) | −8,38[2] | |||
| Besonderhede | ||||
| Massa (M☉) | 19 ± 4[2] | |||
| Radius (R☉) | 203 | |||
| Ligsterkte (L☉) | 196 000 | |||
| Temperatuur (K) | 8 525 | |||
| Afstand (ligjaar) | 2 600 | |||
| Eienskappe | ||||
| Veranderlikheid | Alpha Cygni-veranderlike | |||
| Ander name | ||||
| α Cygni, Alpha Cyg, 50 Cyg, Arided, Aridif, Gallina, Arrioph, HR 7924, BD +44°3541, HD 197345, SAO 49941, FK5: 777, HIP 102098 | ||||
| ||||
Deneb, of Alpha Cygni, is die helderste ster in die sterrebeeld Swaan en een van die hoeksterre van die Somerdriehoek. Dit is die 19de helderste ster in die naghemel, met ’n skynbare magnitude van 1,25. Dit is ’n blouwitsuperreus. Deneb se presiese afstand (en dus helderheid) is moeilik om te bepaal, maar dit is tussen 54 000 en 196 000 keer so helder as die Son.
Die naam "Deneb" is afgelei van die Arabiese dhaneb, "stert", van die frase ذنب الدجاجة, Dhanab ad-Dajājah, of "stert van die hen".[3]
Sigbaarheid
Deneb is een van die hoekpunte van ’n asterisme wat die Somerdriehoek genoem word. Dit is min of meer in die vorm van ’n regte driehoek en is in die Noordelike Halfrond sigbaar – die ander twee hoeksterre is Vega in die sterrebeeld Lier en Altair in die Arend.[4]
Eienskappe
Deneb se presiese afstand van die Aarde af is nog onseker. Die huidige raming van sowat 2 600 ligjare is met verskeie metodes bepaal en dit verskil aansienlik van die vorige Hipparcos-parallaksmeting wat die afstand op sowat 1 550 ligjare raam.[5][6] Die Gaia-satelliet behoort afstandsmetings van minstens twee magnitude-ordes betroubaarder as Hipparcos te gee en baie soortgelyke vrae te beantwoord, maar dit sal nie Deneb self meet nie.[7]
Selfs wanneer die laagste ramings as korrek aanvaar word, is Deneb steeds die helderste en verste ster met ’n skynbare magnitude van helderder as 1,5 en die verste van die 30 helderste sterre van die Aarde af. Volgens sy temperatuur en ligsterkte is die ster se deursnee moontlik 100 tot 200 keer dié van die Son.[8] Sy massa is sowat 20 sonmassas.[8][9] Dit is een van die grootste wit sterre bekend.
Deneb is ’n blouwit ster van spektraaltipe A2Ia, met ’n oppervlaktemperatuur van 8 500 kelvin. Sedert 1943 dien sy spektrum as een van die stabiele ankerpunte waarvolgens ander sterre geklassifiseer word.[1] Dit is die prototipe van die veranderlike sterre bekend as Alpha Cygni-veranderlikes. Sy oppervlak ondergaan nieradiale skommelings wat veroorsaak dat sy helderheid en spektraaltipe effens wissel.
Omdat Deneb so ’n groot, warm ster is, sal hy ’n kort bestaan hê en binne ’n paar miljoen jaar ’n supernova ondergaan. Die waterstoffusie in sy kern het waarskynlik reeds opgehou. Dit was moontlik ’n O-tipe-ster terwyl dit in die hoofreeks was en het daarna begin uitsit en ’n rooisuperreus geword. Namate dit bly uitsit, sal dit deur die spektraaltipes F, G, K en M gaan.[2]
Deneb se sterwind veroorsaak dat dit massa verloor teen sowat 8×10−7 M☉ per jaar – honderdduisend soveel as die Son.[8]
Verwysings
- ↑ 1,0 1,1 Garrison, R.F. (1993). "Anchor Points for the MK System of Spectral Classification". Bulletin of the American Astronomical Society. 25: 1319. Bibcode:1993AAS...183.1710G. Besoek op 4 Februarie 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Schiller, F.; Przybilla, N. (2008). "Quantitative spectroscopy of Deneb". Astronomy & Astrophysics. 479 (3): 849–858. arXiv:0712.0040. Bibcode:2008A&A...479..849S. doi:10.1051/0004-6361:20078590.
- ↑ Allen, R. H. (1963). Star Names: Their Lore and Meaning (Reprint uitg.). Dover Publications. p. 195. ISBN 0-486-21079-0.
- ↑ Pasachoff, J.M. (2000). A Field Guide to Stars and Planets (4th uitg.). Houghton Mifflin. ISBN 0-395-93431-1.
- ↑ Perryman, M.A.C.; et al. (1997). "The Hipparcos Catalogue". Astronomy and Astrophysics. 323: L49–L52. Bibcode:1997A&A...323L..49P.
{{cite journal}}: Uitdruklike gebruik van et al. in:|author2=(hulp) - ↑ Perryman, M. (2010). The Making of History's Greatest Star Map. Springer-Verlag. doi:10.1007/978-3-642-11602-5. ISBN 978-3-642-11601-8.
- ↑ Turon, C.; Luri, X.; Masana, E. (2012). "Building the cosmic distance scale: From Hipparcos to Gaia". [astro-ph.IM].
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Deneb by Jim Kaler at astro.uiuc.edu
- ↑ Deneb at domeofthesky.com
Eksterne skakels
Koördinate: 
20h 41m 25.9s, +45° 16′ 49″
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
