Jode: Verskil tussen weergawes
Wwikix (besprekings | bydraes) kat |
Uitgebrei |
||
Lyn 1: | Lyn 1: | ||
{{Etniese groep |
{{Etniese groep |
||
|beeld = [[Lêer:Jews.jpg| |
| beeld = [[Lêer:Jews montage.jpg|300px]] |
||
| onderskrif = |
|||
|caption = [[Albert Einstein]] • [[Maimonides]] • [[Golda Meir]] • [[Emma Lazarus]] |
|||
| groep=Jode |
| groep = Jode |
||
| bevolking = ca. 14–14,5 miljoen<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.jewishdatabank.org/Studies/downloadFile.cfm?FileID=3257 |title=World Jewish Population, 2014 |last=DellaPergola |first=Sergio |editor1-last=Dashefsky |editor1-first=Arnold |editor2-first=Ira |date=2015 |publisher=North American Jewish Data Bank |accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite news|title=Worldwide Jewry numbers 14 million|url=http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4324677,00.html|publisher=Ynet|accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|title=Jewish Population|url=http://www.jewfaq.org/populatn.htm|work=Judaism101|accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|author=Daniel J. Elazar|title=How Strong is Orthodox Judaism -- Really? The Demographics of Jewish Religious Identification|url=http://www.jcpa.org/dje/articles2/demographics.htm|work=Jerusalem Center for Public Affairs|accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-jew/|work=Pew Research Center|title= The Global Religious Landscape — Jews|date=18 Desember 2012|accessdate=1 Mei 2016}}</ref> |
|||
| |
| plek = {{vlagland|Israel}} ~6,3 miljoen<ref name="DB2014">{{en}} {{cite web |url=http://www.jewishdatabank.org/Studies/downloadFile.cfm?FileID=3257 |title=World Jewish Population, 2014 |last=DellaPergola |first=Sergio |editor1-last=Dashefsky |editor1-first=Arnold |editor2-last=Sheskin |editor2-first=Ira |date=2015 |publisher=North American Jewish Data Bank |accessdate=1 Mei 2016}}</ref><br /> |
||
| plek={{vlag|Israel}} 5 703 700<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Verenigde State}} 5 275 000<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Frankryk}} 483 500<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Kanada}} 375 000<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Verenigde Koninkryk}} 292 000<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Rusland}} 205 000<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Argentinië}} 182 300<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Duitsland}} 119 000<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Australië}} 107 500<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Brasilië}} 95 600<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Oekraïne}} 71 500<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Suid-Afrika}} 70 800<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Hongarye}} 48 600<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Oekraïne}} 71 500<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Meksiko}} 39 400<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|België}} 30 300<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Nederland}} 30 000<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Italië}} 28 400<ref name="JVIL2010"/><br />{{vlag|Chili}} 20 500<ref name="JVIL2010"/><br />Alle ander lande 250 200<ref name="JVIL2010"/> |
|||
{{vlagland|Verenigde State}} 5,3–6,8 miljoen<ref name="DB2014" /><ref>{{en}} {{cite journal|title=American Jewish Population Estimates: 2012 |journal=Brandeis University – Steinhardt Social Research Institute |page=7 |url=http://www.brandeis.edu/ssri/pdfs/AmJewishPopEst2012.pdf |accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|title=Jewish Population in the United States, by State |url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/US-Israel/usjewpop.html |work=JVL |accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://forward.com/news/149492/us-jewish-population-pegged-at-6-million/ |title=U.S. Jewish Population Pegged at 6 Million |publisher=Forward |date=17 Januarie 2012 |accessdate=1 Mei 2016 |author=Naomi Zeveloff }}</ref><ref>{{en}} {{cite book|url=https://books.google.de/books?id=-MChymxEfdsC&pg=PA152&lpg=PA152&dq=6.722+jews+united+states&source=bl&ots=J4ANuZu4gX&sig=S0pemsr-KOMyzs-Ht186xips818&hl=en&sa=X&ei=5-U0UZ2XFpGmqQHBs4HYCQ&redir_esc=y#v=onepage&q=6.722%20jews%20united%20states&f=false|title=American Jewish Year, Book 2012|author=Arnold Dashefsky, Ira M. Sheskin}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=https://web.archive.org/web/20131021103710/http://jpupdates.com/2013/02/18/us-jewish-population-is-anywhere-between-5-425-million-to-6-722-million/|title=US Jewish Population is Anywhere Between 5.425 Million and 6.722 Million|date=18 Februarie 2013|accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|title=A portrait of Jewish Americans Chapter 1: Population Estimates |url=http://www.pewforum.org/2013/10/01/chapter-1-population-estimates/ |publisher=Pew Research Center |accessdate=1 Mei 2016 |date=1 Oktober 2013}}</ref><ref>{{en}} {{cite news|last=DellaPergola |first=Sergio |title=Bigger Population Estimate Means Wider Definition of Jewishness |url=http://forward.com/opinion/184983/bigger-population-estimate-means-wider-definition/ |accessdate=1 Mei 2016 |newspaper=The Jewish Daily Forward |date=6 Oktober 2013 }}</ref><br /> |
|||
| taal=[[Hebreeus]], [[Jiddisj]], [[Ladino]] |
|||
{{vlagland|Frankryk}} 475 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
⚫ | |||
{{vlagland|Kanada}} 385 300<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
| verwante= [[Arabiere]] en ander [[Semiete]]. |
|||
{{vlagland|Verenigde Koninkryk}} 290 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Rusland}} 186 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Argentinië}} 181 300<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Duitsland}} 118 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Australië}} 112 500<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Brasilië}} 95 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Suid-Afrika}} 70 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Oekraïne}} 63 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Hongarye}} 47 900<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Meksiko}} 40 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|België}} 30 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Nederland}} 29 900<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Italië}} 28 000<ref name="DB2014" /><br /> |
|||
{{vlagland|Switserland}} 19 000<ref name="DB2014" /> |
|||
| taal = '''Oorwegend gesproke tale:<ref>{{en}} {{cite web|url=https://web.archive.org/web/20090326102214/http://www.bh.org.il/links/jewishlangs.asp|title=Links|accessdate=1 Mei 2016|publisher=Beth Hatefutsoth|archiveurl=//web.archive.org/web/20090326102214/http://www.bh.org.il/links/jewishlangs.asp|archivedate=26 Maart 2009}}</ref>'''<br /> |
|||
[[Hebreeus]] • [[Engels]] • [[Russies]] • [[Frans]] • omgangstale van ander lande in die [[diaspora]]<br /> |
|||
'''Historiese tale:'''<br /> |
|||
[[Jiddisj]] • [[Ladino]] • Judeo-Arabies • ander<br /> |
|||
'''Liturgiese tale:'''<br /> |
|||
Bybelse Hebreeus • Bybelse Aramees |
|||
⚫ | |||
| verwante = Samaritane,<ref name="evolutsioon">{{en}} {{cite journal|pmid=15300852|url=http://evolutsioon.ut.ee/publications/Shen2004.pdf|year=2004|last1=Shen|first1=P|last2=Lavi|first2=T|last3=Kivisild|first3=T|last4=Chou|first4=V|last5=Sengun|first5=D|last6=Gefel|first6=D|last7=Shpirer|first7=I|last8=Woolf|first8=E|last9=Hillel|first9=J|title=Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y-chromosome and mitochondrial DNA sequence variation|volume=24|issue=3|pages=248–60|doi=10.1002/humu.20077|journal=Human Mutation|accessdate=1 Mei 2016}}</ref> [[Droese]], ander [[Levant]]ine,<ref name="evolutsioon" /><ref>{{en}} {{cite news|title=Studies Show Jews' Genetic Similarity|first= Nicholas|last= Wade|date=9 Junie 2010|url=http://www.nytimes.com/2010/06/10/science/10jews.html?_r=1|publisher=[[The New York Times]]|accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref>{{en}} {{cite journal|doi=10.1007/s004390000426|url=http://www.ucl.ac.uk/tcga/tcgapdf/Nebel-HG-00-IPArabs.pdf|title=High-resolution Y chromosome haplotypes of Israeli and Palestinian Arabs reveal geographic substructure and substantial overlap with haplotypes of Jews|year=2000|last1=Nebel|first1=Almut|last2=Filon|first2=Dvora|last3=Weiss|first3=Deborah A.|last4=Weale|first4=Michael|last5=Faerman|first5=Marina|last6=Oppenheim|first6=Ariella|last7=Thomas|first7=Mark G.|journal=Human Genetics|volume=107|issue=6|pages=630–41|pmid=11153918|accessdate=1 Mei 2016}}</ref><ref name="sciencedaily">{{en}} {{cite web|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2000/05/000509003653.htm |title=Jews Are The Genetic Brothers Of Palestinians, Syrians, And Lebanese |publisher=Sciencedaily.com |date=9 Mei 2000 |accessdate=1 Mei 2016}}</ref> [[Arabiere]],<ref name="evolutsioon" /><ref name="Abraham 2010">{{en}} {{cite journal|pmc=3032072|year=2010|last1=Atzmon|first1=G|last2=Hao|first2=L|last3=Pe'Er|first3=I|last4=Velez|first4=C|last5=Pearlman|first5=A|last6=Palamara|first6=PF|last7=Morrow|first7=B|last8=Friedman|first8=E|last9=Oddoux|first9=C|title=Abraham's Children in the Genome Era: Major Jewish Diaspora Populations Comprise Distinct Genetic Clusters with Shared Middle Eastern Ancestry|volume=86|issue=6|pages=850–859|doi=10.1016/j.ajhg.2010.04.015|journal=American Journal of Human Genetics|pmid=20560205}}</ref> [[Assiriërs]]<ref name="evolutsioon" /><ref name="sciencedaily" /> |
|||
}} |
}} |
||
[[Lêer:Gottlieb-Jews Praying in the Synagogue on Yom Kippur.jpg|duimnael|links|''Jode biddend in die [[sinagoge]] op [[Dag van Verootmoediging|Jom Kippoer]]'' – skildery deur [[Maurycy Gottlieb]] in 1878]] |
|||
Die woord '''Jood''' ( |
Die woord '''Jood''' ([[Hebreeus]]: יְהוּדִים ''Jehudim'', [jehuˈdim]) word op verskillende maniere gebruik, maar verwys mees algemeen na 'n navolger van die Joodse geloof, 'n kind van 'n Joodse moeder, of 'n lid van die Joodse [[kultuur]] of [[etnisiteit]] en gereeld 'n kombinasie van hierdie kenmerke.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.britannica.com/topic/Jew-people|title=Jew|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=1 Mei 2016}}</ref> Hierdie artikel bespreek die [[etniese groep]]; vir 'n oorweging van die geloof, kyk gerus na [[Judaïsme]]. |
||
Die meeste Jode beskou hulleself as 'n volk, lede van 'n ''[[nasie]]'', en die voorvaders van Joodse nasionale identiteit word deurgetrek vanaf die [[Bybel]]se patriarg [[Abraham]] (''Avraham''), sy seun [[Isaak]] en veral [[Jakob]] (''Ja'akov''), Isak (''Jitshak'') se seun, asook deur die persone wat mettertyd by hulle aangesluit het as bekeerdes (sien ook [[Israeliet]]e). |
Die meeste Jode beskou hulleself as 'n volk, lede van 'n ''[[nasie]]'', en die voorvaders van Joodse nasionale identiteit word deurgetrek vanaf die [[Bybel]]se patriarg [[Abraham]] (''Avraham''), sy seun [[Isaak]] en veral [[Jakob]] (''Ja'akov''), Isak (''Jitshak'') se seun, asook deur die persone wat mettertyd by hulle aangesluit het as bekeerdes (sien ook [[Israeliet]]e). Die term Jood ("Jahudi") se oorsprong begin by die verdeling van die [[Koninkryk van Israel]] (''Jisra'el'') in die noordelike Koninkryk van Israel en die suidelike [[Koninkryk van Juda]] (''Jahuda''). Daarom is die Israeliete (wat later deur die [[Assiriërs]] verwoes is) afkomstig vanuit die noordelike koninkryk, en die Jode (''Jahudim'') - wat oorleef het - van die suidelike koninkryk. Algaande het die woord Jood begin verwys na dié van die Joodse geloof eerder as dié wat van Juda afkomstig is. Etniese Jode sluit sogenaamde "gelowige ''Jahudim''" (die wat Judaïsme beoefen) asook "sekulêre ''Jahudim''" (dié wat nie Judaïsme as 'n geloof beoefen nie), maar nog steeds hulleself as Jode in 'n kulturele of etniese sin identifiseer) in. |
||
== Verwysings == |
== Verwysings == |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Eksterne skakels == |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Kategorie:Judaïsme]] |
[[Kategorie:Judaïsme]] |
||
⚫ | |||
[[Kategorie:Etniese groepe in die Verenigde State van Amerika]] |
|||
⚫ | |||
[[Kategorie:Etniese groepe in Europa]] |
|||
[[Kategorie:Etniese groepe in Oseanië]] |
|||
[[Kategorie:Etniese groepe in Suid-Amerika]] |
Wysiging soos op 18:00, 1 Mei 2016
Jode | |
---|---|
Totale bevolking: | ca. 14–14,5 miljoen[1][2][3][4][5] |
Belangrike bevolkings in: | Israel ~6,3 miljoen[6] Verenigde State 5,3–6,8 miljoen[6][7][8][9][10][11][12][13] |
Taal: | Oorwegend gesproke tale:[14] Hebreeus • Engels • Russies • Frans • omgangstale van ander lande in die diaspora |
Geloofsoortuiging: | Judaïsme |
Verwante etniese groepe: | Samaritane,[15] Droese, ander Levantine,[15][16][17][18] Arabiere,[15][19] Assiriërs[15][18] |
Die woord Jood (Hebreeus: יְהוּדִים Jehudim, [jehuˈdim]) word op verskillende maniere gebruik, maar verwys mees algemeen na 'n navolger van die Joodse geloof, 'n kind van 'n Joodse moeder, of 'n lid van die Joodse kultuur of etnisiteit en gereeld 'n kombinasie van hierdie kenmerke.[20] Hierdie artikel bespreek die etniese groep; vir 'n oorweging van die geloof, kyk gerus na Judaïsme.
Die meeste Jode beskou hulleself as 'n volk, lede van 'n nasie, en die voorvaders van Joodse nasionale identiteit word deurgetrek vanaf die Bybelse patriarg Abraham (Avraham), sy seun Isaak en veral Jakob (Ja'akov), Isak (Jitshak) se seun, asook deur die persone wat mettertyd by hulle aangesluit het as bekeerdes (sien ook Israeliete). Die term Jood ("Jahudi") se oorsprong begin by die verdeling van die Koninkryk van Israel (Jisra'el) in die noordelike Koninkryk van Israel en die suidelike Koninkryk van Juda (Jahuda). Daarom is die Israeliete (wat later deur die Assiriërs verwoes is) afkomstig vanuit die noordelike koninkryk, en die Jode (Jahudim) - wat oorleef het - van die suidelike koninkryk. Algaande het die woord Jood begin verwys na dié van die Joodse geloof eerder as dié wat van Juda afkomstig is. Etniese Jode sluit sogenaamde "gelowige Jahudim" (die wat Judaïsme beoefen) asook "sekulêre Jahudim" (dié wat nie Judaïsme as 'n geloof beoefen nie), maar nog steeds hulleself as Jode in 'n kulturele of etniese sin identifiseer) in.
Verwysings
- ↑ (en) DellaPergola, Sergio (2015). Dashefsky, Arnold (red.). "World Jewish Population, 2014". North American Jewish Data Bank. Besoek op 1 Mei 2016.
{{cite web}}
:|editor2-first=
missing|editor2-last=
(hulp) - ↑ (en) "Worldwide Jewry numbers 14 million". Ynet. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) "Jewish Population". Judaism101. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) Daniel J. Elazar. "How Strong is Orthodox Judaism -- Really? The Demographics of Jewish Religious Identification". Jerusalem Center for Public Affairs. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) "The Global Religious Landscape — Jews". Pew Research Center. 18 Desember 2012. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 (en) DellaPergola, Sergio (2015). Dashefsky, Arnold; Sheskin, Ira (reds.). "World Jewish Population, 2014". North American Jewish Data Bank. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) "American Jewish Population Estimates: 2012" (PDF). Brandeis University – Steinhardt Social Research Institute: 7. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) "Jewish Population in the United States, by State". JVL. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) Naomi Zeveloff (17 Januarie 2012). "U.S. Jewish Population Pegged at 6 Million". Forward. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) Arnold Dashefsky, Ira M. Sheskin. American Jewish Year, Book 2012.
- ↑ (en) "US Jewish Population is Anywhere Between 5.425 Million and 6.722 Million". 18 Februarie 2013. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) "A portrait of Jewish Americans Chapter 1: Population Estimates". Pew Research Center. 1 Oktober 2013. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) DellaPergola, Sergio (6 Oktober 2013). "Bigger Population Estimate Means Wider Definition of Jewishness". The Jewish Daily Forward. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) "Links". Beth Hatefutsoth. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Maart 2009. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 (en) Shen, P; Lavi, T; Kivisild, T; Chou, V; Sengun, D; Gefel, D; Shpirer, I; Woolf, E; Hillel, J (2004). "Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y-chromosome and mitochondrial DNA sequence variation" (PDF). Human Mutation. 24 (3): 248–60. doi:10.1002/humu.20077. PMID 15300852. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) Wade, Nicholas (9 Junie 2010). "Studies Show Jews' Genetic Similarity". The New York Times. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) Nebel, Almut; Filon, Dvora; Weiss, Deborah A.; Weale, Michael; Faerman, Marina; Oppenheim, Ariella; Thomas, Mark G. (2000). "High-resolution Y chromosome haplotypes of Israeli and Palestinian Arabs reveal geographic substructure and substantial overlap with haplotypes of Jews" (PDF). Human Genetics. 107 (6): 630–41. doi:10.1007/s004390000426. PMID 11153918. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ 18,0 18,1 (en) "Jews Are The Genetic Brothers Of Palestinians, Syrians, And Lebanese". Sciencedaily.com. 9 Mei 2000. Besoek op 1 Mei 2016.
- ↑ (en) Atzmon, G; Hao, L; Pe'Er, I; Velez, C; Pearlman, A; Palamara, PF; Morrow, B; Friedman, E; Oddoux, C (2010). "Abraham's Children in the Genome Era: Major Jewish Diaspora Populations Comprise Distinct Genetic Clusters with Shared Middle Eastern Ancestry". American Journal of Human Genetics. 86 (6): 850–859. doi:10.1016/j.ajhg.2010.04.015. PMC 3032072. PMID 20560205.
- ↑ (en) "Jew". Encyclopædia Britannica. Besoek op 1 Mei 2016.
Eksterne skakels
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jode.