Gaan na inhoud

Abqaiq en Khurais-aanval

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Kaart- en satellietbeelde van die Abqaiq (Baqyaq in Arabies) en Khurais-fasiliteite

Die aanvalle op die Saoedi-Aramco-olieproduksiefasiliteite by Abqaiq en Khurais in die ooste van Saoedi-Arabië het op 14 September 2019 plaasgevind. Hommeltuie en kruisermissiele is in die aanval gebruik. Die Houthi-beweging in Jemen het verantwoordelikheid vir die aanval aanvaar, hoewel die Verenigde State beweer het dat Iran agter die aanval was. Die aanval is deel van die gebeure rondom die Saoedi-Arabiese ingryping in die Jemenitiese Burgeroorlog.[1]

Die aanval het omvangryke brande by die aanlegte veroorsaak wat volgens die Saoedi-Arabiese ministerie van binnelandse sake enkele ure later geblus is. Albei fasiliteite sal egter gesluit bly totdat herstelwerk gedoen is, wat die olieproduksie van Saoedi-Arabië met ongeveer die helfte verminder het. Dit verteenwoordig ongeveer 5% van die wêreldwye olieproduksie. Dit het 'n mate van destabilisering van die wêreldwye finansiële markte veroorsaak.

Agtergrond

[wysig | wysig bron]

Die bewese oliereserwes in Saoedi-Arabië is die tweede grootste ter wêreld, en verteenwoordig ongeveer 16% van die wêreldvoorraad en is slegs tweede na Venezuela.[2] Saoedi-Arabië is die grootste olie-uitvoerder ter wêreld.[3] Die land produseer ongeveer 12 miljoen vate petroleumprodukte per dag, vanaf 2017. Saudi Aramco is 'n nasionale oliemaatskappy wat deur die Saoedi-Arabiese regering besit word; dit is die tweede grootste olieprodusent ter wêreld, na Rosneft van Rusland.[2] Aramco bedryf verskeie olieboor-, vervoer- en produksiefasiliteite regoor Saoedi-Arabië.

Die Abqaiq-aanleg word deur Aramco beskou as die “grootste olie-stabilisasie-aanleg ter wêreld”, wat suur ruolie omskep deur die verwydering van swael-onsuiwerhede in soet ruolie voordat dit na verdere olie-raffinaderye vervoer word; dit verwerk meer as 7 miljoen vate olie per dag of ongeveer 7% van die daaglikse wêreldwye olieproduksie.[4][5] Bob McNally, 'n voormalige lid van die Verenigde State se Nasionale Ekonomiese Raad en Nasionale Veiligheidsraad, het aan Reuters gesê dat 'n geslaagde aanval op Abqaiq soortgelyk sou wees aan 'n massiewe hartaanval vir die oliemark en wêreldekonomie'.[6] Die Abqaiq-fasiliteit was die teiken van 'n vorige mislukte selfmoordbomaanval deur Al-Kaïda in 2006. Die Khurais-olieveld produseer ongeveer 1,5 miljoen vate ruolie per dag en na raming hou dit tot 20 miljard vate olie.[4]

Aanval

[wysig | wysig bron]

Die Saoedi-ministerie van binnelandse sake het in 'n verklaring aan die Saudi Press Agency gesê dat "om 04:00 (01:00 GMT) die industriële veiligheidspanne van Aramco brande begin bestry het by twee van sy fasiliteite in Abqaiq en Khurais. Die brande is 'n paar uur later onder beheer gebring, en daar is geen sterftes aangemeld nie, hoewel dit onduidelik is of iemand beseer is in die aanval.[7]

Die ministerie van binnelandse sake in Saoedi-Arabië het kort ná die voorval 'n verslag uitgereik waarin gestel word dat die brande "'n gevolg van ... hommeltuie" was.[5] Daar is vermoedelik dat daar verskeie onbemande vliegtuie by die voorval, en masjiengeweer vuur kon gehoor word op die opnames naby die fasiliteite, aangesien wagte by die fasiliteite probeer het om die hommeltuie af te skiet.[7]

Analise van satellietbeelde van die Abqaiq-aanleg voor en na die aanvalle toon sewentien direkte trefslae tydens die aanval; veertien wat opgaartenks getref het, en drie wat die olieverwerkings treine uitgeskakel het. Twee bykomende trefslae is op die terrein waargeneem, maar dit het nie toerusting beskadig nie.[8][9]

Aanvallers

[wysig | wysig bron]

Die Saoedi-Arabiese ministerie van binnelandse sake het aanvanklik nie die verantwoordelike party vir die aanval geïdentifiseer nie, maar het met 'n ondersoek begin.

Houthi-standpunt

[wysig | wysig bron]

Die Houthi's het ure na die aanval 'n verklaring uitgereik waarin hulle die verantwoordelikheid aanvaar vir die stuur van tien hommeltuie om die olieproduksiefasiliteite uit te skakel en het belowe om die verskeidenheid teikens in Saoedi-Arabië te vermeerder in weerwraak vir die Westerse-gesteunde Saoedi-Arabiese geleide ingryping in Jemen.[7][4]

Saoedi-Arabië het 'n Westerse-gesteunde koalisie teen die Houthi's gelei na hul omverwerping van die erkende regering onder leiding van president Abdrabbuh Mansur Hadi.[7][4] Die koalisie het gelei tot 'n blokkering van Jemen, wat die land van kritieke voorrade ontneem het en gelei het tot 'n hongersnood wat beskou word as die ergste huidige humanitêre krisis ter wêreld. Duisende Jemenitiese burgers is tydens die konflik dood, meestal deur die Saoedi-geleide koalisie-lugaanvalle in Jemen.[10]

Iran-aantygings

[wysig | wysig bron]

'n Onbekende senior Amerikaanse amptenaar het gesê dat 'n dosyn kruisermissiele en meer as 20 hommeltuie aan die aanval deelgeneem het.[11] Die VSA het gesê dat hy met Saoedi-Arabië saamwerk om die aanval te ondersoek en te verseker dat die fasiliteite en energievoorraad veilig en stabiel is. Die Amerikaanse minister van buitelandse sake, Mike Pompeo, het aangevoer dat Iran agter die aanvalle was.[12] Iran het die beskuldigings ontken en gesê dat dit 'blind, onbegryplik en betekenisloos' was[13] en die Verenigde State gewaarsku het Iran 'gereed is vir 'n volwaardige oorlog' met hulle.[14] Die Amerikaanse president Donald Trump het opgehou om Iran vir die aanval te blameer en het gesê sodra die VSA definitief geweet het wat gebeur het, sal dit die inligting met die wêreld deel.[15]

'n Woordvoerder van die Saoedi-geleide koalisie, die Koninklike Saoediese Lugmag Kolonel Turki al-Malki, het op 16 September 'n verklaring uitgereik waarin hy beweer dat dit wil voorkom of die hommeltuie en kruisermissiele gebaseer is op Iranse wapentuig en dat dit onwaarskynlik is dat hulle uit Jemen gelanseer is, soos deur die Houthis beweer. Al-Malki het egter gesê die koalisie probeer steeds die lanseer oorsprong van die hommeltuie en kruisermissiele bepaal.[16] Op 'n perskonferensie op 18 September het al-Malki van die puin van die hommeltuie en die missiele getoon en gesê daar was vyf en twintig hommeltuie en kruisermissiele wat in die aanval gebruik was. Die hommeltuie het deltavorm vlerke wat identies is aan Iraanse tuie. al-Malki het ook filmmateriaal getoon wat voor die aanval geneem is wat wys die tuie het suidwaarts na die fasiliteite gevlieg het. Gevolglik word Jemen as punt van oorsprong van die tuie uitgesluit veral weens die lang afstand wat hulle moes vlieg as dit van Jemen gekom het. Hy het tot die gevolgtrekking gekom dat hierdie getuienis "daarop dui dat Iran" die bron van die aanvalle kan wees.[17][18] Die Iraanse minister van verdediging, brig. Genl. Amir Hatami het in antwoord op hierdie nuwe getuienis gesê: "Hierdie beskuldigings word in geheel, ernstig en ferm verwerp. Dit is maklik om iemand te beskuldig sonder om enige bewyse te lewer."[18]

Irak-aantygings

[wysig | wysig bron]

Volgens 'n verslag deur die Middle East Eye, het 'n anonieme Irakse intelligensiebeampte gesê die aanvalle is geloods vanuit die suidelike Iraqi Popular Mobilization Forces basisse in weerwraak teen die Saoedi-befondsde Israeliese hommeltuig-aanvalle op die groep se magte in Augustus 2019.[19] Die kantoor van die premier van Irak het ontken dat sy grondgebied gebruik is om die Saoedi-Aramco-aanvalle uit te voer en het belowe om "beslissend" op te tree teen diegene wat Irakse grondgebied gebruik om ander lande aan te val.[20]

Nadraai

[wysig | wysig bron]

Saoedi-Arabiese amptenare het gesê dat die aanvalle tot die sluiting van die fasiliteite aanleiding gegee het, wat die land se olieproduksie van 9,8 tot ongeveer 4,1 miljoen vate olie per dag verminder het en 5,7 miljoen vate olie per dag verloor het of ongeveer 5% van die daaglikse wêreldwye produksie. Na verwagting sal die aanleg teen 16 September 2019 na hul nominale kapasiteit terug kan keer en sal reserwe-olie gebruik om die tekort op te maak.[21] Ander amptenare van die Saoedi-regering het egter beraam dat die tyd om die volle produksie te herstel "weke, nie dae" sou wees nie.[22]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. [1]
  2. 2,0 2,1 Suadi Arabia - Overview (Report). Energy Information Administration. 20 Oktober 2017. https://www.eia.gov/beta/international/analysis_includes/countries_long/Saudi_Arabia/saudi_arabia.pdf. Besoek op 16 September 2019. 
  3. "Buyers of Saudi oil scramble for alternatives, U.S. exports ramp up" (in Engels). Reuters. 16 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2020.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 "Houthi drone attacks on 2 Saudi Aramco oil facilities spark fires". www.aljazeera.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 April 2020.
  5. 5,0 5,1 "Drone strikes set Saudi oil facilities ablaze". BBC News (in Engels). 14 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2020 – via www.bbc.com.
  6. "Major Saudi Arabia oil facilities hit by Houthi drone strikes". The Guardian (in Engels). Associated Press. 14 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 April 2020 – via www.theguardian.com.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Gambrell, Jon (14 September 2019). "Yemen's Houthi rebels launch drones on 2 big Saudi oil sites" (in Engels). Associated Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 April 2020. Besoek op 14 September 2019.
  8. Turak, Natasha (17 September 2019). "Detailed satellite photos show extent of 'surgical' attack damage to Saudi Aramco oil facilities" (in Engels). CNBC. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 April 2020. Besoek op 17 September 2019.
  9. "Saudi oil attacks: Images show detail of damage" (in Engels). BBC. 16 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 April 2020. Besoek op 17 September 2019.
  10. "Two Major Saudi Oil Installations Hit by Drone Strike, and U.S. Blames Iran". The New York Times (in Engels). 14 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 April 2020.
  11. Iran fired cruise missiles in attack on Saudi oil facility: Senior U.S. official, ABC, 15 September 2019
  12. "The Latest: Trump calls Saudi crown prince after attack". Washington Post. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 September 2019. Besoek op 18 September 2019.
  13. "US blames Iran for attacks on Saudi oil facilities". BBC News (in Engels). 15 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Desember 2019.
  14. "Iran says it's ready for war with U.S. after Saudi oil attack accusations". Sky News (in Engels). 15 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2019. Besoek op 15 September 2019.
  15. Brown, David. "Trump stops short of blaming Iran for Saudi attack". POLITICO.
  16. "Evidence indicates Iranian arms used in Saudi attack, say Saudis" (in Engels). Reuters. 16 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Januarie 2020. Besoek op 16 September 2019.
  17. Turak, Natasha (18 September 2019). "Drone and missile debris proves Iranian role in Aramco attack, Saudi defense ministry says" (in Engels). CNBC. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 April 2020. Besoek op 18 September 2019.
  18. 18,0 18,1 Chappell, Bill (18 September 2019). "Saudi Arabia Says Iran 'Unquestionably Sponsored' Attack On Oil Facilities" (in Engels). NPR. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2020. Besoek op 18 September 2018.
  19. "EXCLUSIVE: Iranian drones launched from Iraq carried out attacks on Saudi oil plants". Middle East Eye (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 April 2020. Besoek op 15 September 2019.
  20. "Iraq Prime Minister: Iraq territory not used in Saudi attacks" (in Engels). 15 September 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2020. Besoek op 15 September 2019.
  21. Said, Summer; Malsin, Jared; Donati, Jessica (14 September 2019). "U.S. Blames Iran for Attack on Saudi Oil Facilities". The Wall Street Journal (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Februarie 2020. Besoek op 14 September 2019.
  22. Kumar, Devika Krishna (15 September 2019). "Oil Prices Surge 15% after Attack on Saudi Facilities Hits Global Supply" (in Engels). Reuters. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Desember 2019. Besoek op 16 September 2019.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.