Gaan na inhoud

F. Scott Fitzgerald

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
F. Scott Fitzgerald
’n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Fitzgerald in 1921

Geboortenaam Francis Scott Fitzgerald
Geboorte (1896-09-24)24 September 1896
St. Paul, Minnesota, Verenigde State
Sterfte 21 Desember 1940 (op 44)
Hollywood, Kalifornië, Verenigde State
Nasionaliteit Vlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State
Beroep Skrywer
Termyn in amp 1920–1940
Bekende werke The Great Gatsby
Huweliksmaat Zelda Fitzgerald (née Sayre)
Kind(ers) Frances Scott Fitzgerald

Francis Scott Key Fitzgerald (24 September 189621 Desember 1940) was 'n Amerikaanse skrywer. Hy is veral bekend vir sy romans wat die flambojansie en oordaad van die Jazz-era uitbeeld – 'n term wat hy gewild gemaak het in sy kortverhaalbundel Tales of the Jazz Age. In sy werk en lewe het hy gestalte gegee aan die koorsagtige vrolikheid ná die Eerste Wêreldoorlog. Veral sy romans The Great Gatsby en Tender is the Night is baie bekend.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Fitzgerald is in St. Paul, Minnesota, gebore. In 1913 is hy na die Princeton-universiteit, waar hy met die kritikus en skrywer Edmund Wilson bevriend geraak het. In 1917 het hy hom by die leër aangemeld en aan sy eerste roman, This Side of Paradise, begin werk. Dié boek, wat in 1920 gepubliseer is, het hom dadelik beroemd gemaak en hom die rykdom besorg waaroor hy so 'n obsessie gehad het. Dit het hom in staat gestel om 'n uitspattige lewe te lei. In dieselfde jaar is hy met Zelda Sayre getroud. Die volgende klompie jare het hy in Europa deurgebring, waar hy een van die "Lost Generation" was, 'n groep Amerikaanse skrywers, onder wie Ernest Hemingway, wat hulle ná die Eerste Wêreldoorlog van hul land vervreemd gevoel het. Vir baie mense was Fitzgerald die een wat aan die Jazz-era gestalte gegee het.

In die jare dertig het sy wêreld egter in duie begin stort. Sy vrou se toenemende geestelike onstabiliteit en sy eie drankprobleem het hom 'n groot skuldgevoel gegee. Die gevoel dat hy as eggenoot en vader en ook skrywer misluk het, blyk uit briewe wat hy aan sy dogter en uitgewer geskryf het. Om van dié gevoelens te probeer wegkom, het hy draaiboeke vir die filmmaatskappy MGM begin skryf. Hollywood het 'n rampspoedige invloed op hom gehad. Sy huwelik het heeltemal in duie gestort en hy is uit MGM se diens ontslaan. Op 21 Desember 1940 is hy aan 'n hartaanval dood. Sy vrou was toe al jare lank in 'n psigiatriese inrigting, waar sy in 1948 in 'n brand gesterf het.

This Side of Paradise (1920), met sy beskrywing van die nuwe leefwyse van die "beautiful young people", gedoem tot tragiek ná hulle bloeitydperk, het Fitzgerald as die spreekbuis van sy geslag na vore laat tree. Dit geld ook vir sy volgende boeke: Flappers and Philosophers (1920), Tales of the Jazz Age (1922), bundels kortverhale en The Beautiful and the Damned (1922) , 'n minder suksesvoIle roman met outobiografiese elemente. In 1925 het sy kort roman The Great Gatsby verskyn, waarin die groot Amerikaanse droom op 'n tragiese manier verydel word. In Tender is the Night (1934) herken 'n mens Scott en Zelda Fitzgerald duidelik in die hoofkarakters Dick en Nicole Diver.

The last Tycoon (1941) sou, indien dit voltooi sou wees, waarskynlik sy beste roman gewees het. Verskeie bundels kortverhale beeld die tragiek van die Fitzgeralds uit, veral The Crack-up (1945), wat Edmund Wilson ná Fitzgerald se dood byeengebring het. Omdat sy lewe en werk so nou verbonde was, vorm sy briewe, wat Turnbull in 1963 byeengebring het, 'n belangrike deel van sy oeuvre.

Ook Zelda het verdienstelike werk geskryf, soos haar outobiografiese roman Save me the Waltz (1932).

Werke

[wysig | wysig bron]

Romans

[wysig | wysig bron]

Kortverhale

[wysig | wysig bron]

Bronnelys

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]