Grotkuns
Grotkuns is ’n soort rotskuns wat teen die mure of dak van grotte aangetref word. Die term dui gewoonlik op ’n prehistoriese oorsprong, maar grotkuns kan ook onlangse kuns wees: In die Gabarnmunggrot in Noord-Australië is die oudste tekeninge ouer as 28 000 jaar, terwyl die mees onlangse tekeninge minder as ’n eeu gelede gemaak is.[1]
Ouderdom[wysig | wysig bron]
Die oudste bekende grotkuns is meer as 44 000 jaar oud (uit die laat Paleolitikum) en is in Wes-Europa en Indonesië ontdek. Die oudste soort grotkuns is handstensils en eenvoudige geometriese vorms; die oudste onbetwiste voorbeelde van figuratiewe grotkuns is effens jonger, omtrent sowat 35 000 jaar.[2] ’n Studie uit 2018 het beweer die oudste vorm van niefiguratiewe rotskuns in Iberië is 64 000 jaar oud – dit dui daarop dat dit die werk van Neanderdallers eerder as vroeë mense is.[3]
In November 2018 het wetenskaplikes die ontdekking van die oudste bekende figuratiewe tekeninge aangekondig; dit was ouer as 40 000 jaar (dalk tot 52 000 jaar oud) en was van ’n onbekende dier. Dit is op die Indonesiese eiland Borneo ontdek.[4][5] In Desember 2019 het wetenskaplikes die ontdekking aangekondig van grottekeninge in Sulawesi wat na raming minstens 43 900 jaar oud is en het opgemerk dit is "die oudste uitgebeelde rekord van storievertelling en die vroegste figuratiewe kuns in die wêreld".[6]
Suider-Afrika[wysig | wysig bron]
Grottekeninge in die Apollo 11-grot in Namibië is na raming sowat 25 500 tot 27 500 jaar gelede gemaak.[7]
In 2011 het argeoloë ’n stuk klip in die Blombosgrot, sowat 300 km oos van Kaapstad aan die Suid-Kaapse kuslyn van Suid-Afrika, tussen ander artefakte ontdek. Ná uitgebreide toetse oor sewe jaar is onthul dat die lyne op die klip van okerkryt met die hand gemaak is en van 73 000 jaar gelede dateer. Dit maak dit die wêreld se oudste bekende rotskuns.[8][9]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Robert Gunn, Bruno David, Jean-Jacques Delannoy en Margaret Katherine, "The past 500 years of rock art at Nawarla Gabarnmang, central-western Arnhem Land" in: Bruno David, Paul S.C. Taçon, Jean-Jacques Delannoy, Jean-Michel Geneste (reds.), The Archaeology of Rock Art in Western Arnhem Land, Australia (2017), pp. 303–328.
- ↑ M. Aubert et al., "Pleistocene cave art from Sulawesi, Indonesia", Nature volume 514, pages 223–227 (09 Oktober 2014).
- ↑ D. L. Hoffmann; C. D. Standish; M. García-Diez; P. B. Pettitt; J. A. Milton; J. Zilhão; J. J. Alcolea-González; P. Cantalejo-Duarte; H. Collado; R. de Balbín; M. Lorblanchet; J. Ramos-Muñoz; G.-Ch. Weniger; A. W. G. Pike (2018). "U-Th dating of carbonate crusts reveals Neandertal origin of Iberian cave art". Science. 359 (6378): 912–915. doi:10.1126/science.aap7778. PMID 29472483.
- ↑ Zimmer, Carl (7 November 2018). "In Cave in Borneo Jungle, Scientists Find Oldest Figurative Painting in the World - A cave drawing in Borneo is at least 40,000 years old, raising intriguing questions about creativity in ancient societies". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Junie 2020. Besoek op 8 November 2018.
- ↑ Aubert, M.; et al. (7 November 2018). "Palaeolithic cave art in Borneo". Nature. 564 (7735): 254–257. doi:10.1038/s41586-018-0679-9. PMID 30405242.
- ↑ Ferreira, Becky (11 Desember 2019). "Mythical Beings May Be Earliest Imaginative Cave Art by Humans - The paintings on an Indonesian island are at least 43,900 years old and depict humanoid figures with animal-like features in a hunting scene". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2020. Besoek op 12 Desember 2019.
- ↑ "Apollo 11 (ca. 25,500–23,500 B.C.) and Wonderwerk (ca. 8000 B.C.) Cave Stones". Heilbrunn Timeline of Art History (in Japannees). New York: The Metropolitan Museum of Art. Oktober 2000. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Februarie 2020. Besoek op 11 Mei 2013.
- ↑ St. Fleur, Nicholas (12 September 2018). "Oldest Known Drawing by Human Hands Discovered in South African Cave". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 April 2020. Besoek op 15 September 2018.
- ↑ Sample, Ian (12 September 2018). "Earliest known drawing found on rock in South African cave". the Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2019. Besoek op 12 September 2018.
Skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Grotkuns.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
