Monte Albán

Historiese stadsentrum van Oaxaca en Argeologiese terrein van Monte Albán*
Unesco-wêrelderfenisterrein
'n Uitsig oor die Groot Plein van Monte Albán
Monte Albán Ligging van Monte Albán in Meksiko
Koördinate: 17°02′38″N 96°46′04″W
Lande	Meksiko
Tipe	Kultuur
Kriteria	i, ii, iii, iv
Verwysings	415
Streek†	Noord-Amerika
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie	1987  (11de Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Kaart van Monte Albán

Jademasker van die Mixteke-kultuur

Monte Albán (Spaans vir "wit berg") is 'n argeologiese terrein in die deelstaat Oaxaca net 9 km oos van die stad Oaxaca de Juárez in die suide van Meksiko. Monte Albán is sowat 2 000 m bo seevlak op 'n kunsmatig afgeplatte heuwel geleë en het as hoofstad van die Zapoteke gedien. Vanaf hier het die Zapoteke die vallei van Oaxaca oorheers en kulturele bande met stede soos Teotihuacán gehad. Dit was ook die voor-eminente sosio-politiese en ekonomiese sentrum van die Zapoteke vir byna 'n duisend jaar en later van die Mixteke. Dit het sy bloeitydperk tussen 300 en 900 n.C. beleef en die oorsprong van sy bewoners se vestiging het volgens huidige kennis in die 8ste eeu v.C. plaasgevind. Uitgebreide oorblyfsels van woon- en kultusgeboue, 'n observatorium, grafkamers met beelde en muurskilderye het bewaar gebly.

Monte Albán is een van die oudste bekende nedersettings in Meso-Amerika en vermoedelik omstreeks 800 v.C. deur Olmeke gestig. Reeds vanaf hierdie vroeë periode is die gebruik van letters en syfers bekend. Omstreeks 300 v.C. het nuwe setlaars in die stad gevestig en hulle het met die inheemse bevolking vermeng. Figuur-vaartuie met uitbeeldings van gode tussen 300 en 500 n.C. getuig van kulturele bande met Teotihuacán.

In die 5de en 6de eeu het Monte Albán die hoogtepunt van sy mag bereik en sowat 30 000 mense het in dié tydperk hier geleef. Vanaf 700 het die stad sy belangrikheid verloor en is in 950 heeltemal verlaat. Aansluitend het die heuwel net as 'n begraafplaas gedien. Die grafgoedere, wat in die grafaanlegte gevind is, verwys na 'n invloed deur die Mixteke vanaf die 14de eeu. Vanaf 1458 het Asteke onder Moctezuma I die vallei van Oaxaca en Monte Albán beset. Met die Spaanse verowering van die Asteekse Ryk in 1521 het die gebied onder Spaanse bewind gekom.

Monte Albán is saam met die historiese sentrum van Oaxaca de Juárez in 1987 deur Unesco as wêrelderfenisgebied gelys.

Verdere leesstof

• (en) Blanton, Richard E.; Gary M. Feinman; Stephen A. Kowalewski; Linda M. Nicholas (1999). Ancient Oaxaca: the Monte Albán State. London: Cambridge University Press. ISBN 0-521-57787-X. OCLC 41420906.
• (es) Prado, Minerva (1994). "La población prehispánica de Monte Albán: algunos parámetros demográficos". Dimensión antropológica. México, D.F.: Instituto Nacional de Antropología e Historia. 1: 7–36. ISSN 1405-776X. OCLC 33252144. Geargiveer vanaf die oorspronklike (online journal edition) op 5 Maart 2009. Besoek op 12 September 2018.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Monte Albán.
• (en) Toerisme-inligting oor Monte Albán op Wikivoyage
• (en) "Monte Albán". Encyclopædia Britannica. Besoek op 6 Oktober 2018.