Gaan na inhoud

Ontbyt

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
'n Tradisionele Engelse ontbyt: Spek en eiers, sousbone, tamatie, sampioene en 'n varkworsie.
'n Tradisionele Japannese ontbyt: rys, piekels, 'n repie gebakte salm, eier, nori, groente met sesamepoeier.
Tradisionele kontinentale ontbyt – net die minimum!
'n Ligte ontbyt in Brasilië

Ontbyt is die eerste maaltyd wat genuttig word nadat iemand van 'n nagrus ontwaak het, meestal vroegoggend geëet voor die aanvang van 'n dag se werk.[1] "Ontbyt" kan verwys na hierdie ete of verwys na 'n maaltyd bestaande uit tradisionele ontbytkos (soos eiers, spek en wors) bedien te eniger tyd van die dag. Die woord verwys letterlik na die breek van die vastydperk van die vorige nag.[2]

Ontbytgeregte wissel van plek tot plek, maar sluit gewoonlik 'n koolhidraat in soos hawermout, graanvlokkies of roosterbrood, vrugte en/of groente, 'n proteïenvoedsel soos eiers, vleis of vis, en iets te drinke soos tee, koffie, melk of vrugtesap. Ontbytgraan, pannekoek, wors, eierbrood, spek, vars vrugte, groente, eiers, muesli, sampioene, boontjies, muffins, plaatkoekies, roosterbrood met botter/margarien en konfyt is algemene voorbeelde van ontbytkos.

Daar bestaan egter 'n veel groter verskeidenheid in voorbereiding en bestanddele as bogenoemde, wat meestal verband hou met waar in die wêreld die ontbyt genuttig word.[3]

Uitwerking op algemene gesondheid

[wysig | wysig bron]

Kenners van menslike voeding het lank reeds verwys na ontbyt as die belangrikste maaltyd van die dag. Dit, na gelang van studies wat gevind het dat mense wat ontbyt oorslaan, buite verhouding geneig is om probleme met konsentrasie, metabolisme, gewig, en hartgesondheid te ontwikkel.[4][5][6] Die dieetkundige Monica Reinagel het aangevoer die metaboliese voordele oordrewe is, 'n verbetering in kognisie is gevind onder kinders, maar dis veel minder belangrik onder volwassenes. Reinagel verduidelik ook dat die skakel tussen die oorslaan van ontbyt en 'n verhoogde gewig geneig is om gedragsprobleme te veroorsaak deurdat die persoon die gebrek aan 'n gesonde ontbyt vergoed met peuselhappies, of eet selfs meer later. Dus is gewigstoename dan onvermydelik.[7]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. "Breakfast – definition of breakfast by the Free Online Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia" (in Engels). Thefreedictionary.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Mei 2020. Besoek op 28 Maart 2012.
  2. (en) "Breakfast". Etymonline.com. Besoek op 2 Februarie 2013.
  3. (en) "Geskiedenis van ontbyt". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Januarie 2011. Besoek op 21 April 2011.
  4. (en) "Waarom is ontbyt die belangrikste maaltyd van die dag?". Mayo Clinic. Besoek op 3 Junie 2009.
  5. "Brekfis is 'die belangrikste maaltyd'" (in Engels). BBC. 7 Maart 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 3 Junie 2009.
  6. "Ontbyt sorg vir 'n gesonde hart". BBC News (in Engels). Circulation. 23 Julie 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Oktober 2019. Besoek op 23 Julie 2013.
  7. "Oorslaan van ontbyt is sleg vir jou" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2013. Besoek op 17 Februarie 2010.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.