Politiek van Namibië

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Wapen van Namibië

Die Grondwetlike Vergadering van Namibië het 'n grondwet geskep wat op 'n veelparty- en menseregte stelsel gebaseer is. Die Uitvoerende President word tot twee 5 jaar termyne beperk en die besit van privaat eiendom word verseker. Drie van die regering se takke is onderworpe aan kontrolerings en voorsiening is gemaak vir geregtelike ondersoeke. Die grondwet maak ook voorsiening dat Namibië 'n gemengde ekonomie moet hê as ook die bevordering van buitelandse beleggings.

Ten spyte van die afskaffing van die etnies gebaseerde administrasies wat ingestel is tydens die oorgangstydperk vanaf 1985-1989, het die huidige regering homself daartoe verbind om alle regerings amptenare wat gedurende die tydperk van Suid-Afrikaanse voogdyskap in diensgeneem is, op nasionale- en streeksvlak te behou.

Hage Geingob, die president van Namibië (2015)

Die Grondwetlike Vergadering het homself in die Nasionale Vergadering ontvorm. In 1919 was die Romeins-Hollandse reg as die algemene wetlike stelsel verklaar en dit bly vandag nog so.

In die 1992 verkiesing is lede vir die 13 nuwe Streeksrade sowel as munisipaliteite gekies. Twee lede van elke Streeksraad dien op die Nasionale Raad, die land se tweede Parlement. Negentien van die lede is van die regerende SWAPO party en sewe van die Demokratiese Turnhalle-alliansie (DTA). Die Desember 1994 verkiesing is gehou vir die verkiesing van die President en die Nasionale Vergadering.

Die Namibiese politieke spektrum bestaan uit 40 verskillende politieke groepe. Die groepe varieër van moderne politieke partye tot stamhoof outoriteite. Sommige van die groepe verteenwoordig enkele stamme of etniese groepe terwyl ander 'n groot hoeveelheid van die groepe verteenwoordig. Die meeste van die groepe neem deel in politiek alliansies waarvan baie veelrassig is. Daar is egter ook 'n gereelde verskuiwing van lede tussen politieke alliansies.

Tintenpalast, Namibië se parlementsgebou

SWAPO is die regerende party en behalwe vir een Kabinetspos word al die ander poste deur SWAPO-lede beklee. Voorheen 'n Marxisties georïenteerde beweging, staan SWAPO vandag vir die beginsels van veelparty demokrasie and 'n gemengde ekonomie. SWAPO was van sy stigting 'n wettige politieke party van Namibië. As politieke party was hy altyd aktief. Selfs gedurende die VN monitor plan wat vergaderings met meer as 20 persone verbied het, het SWAPO nog steeds vergader. Die gevolg was dat SWAPO leiers ook gereeld gearresteer was. SWAPO se stemkrag lê hoofsaaklik, maar nie eksklusief, by die Ovambostam. In Desember 1976 erken die VN Algemene Vergadering SWAPO as die “alleen gesaghebbende verteenwoordiger van die Namibiese bevolking”. Hierdie titel was nie deur ander interne partye erken nie.

In die 1999 presidensiële en parlementêre verkiesing het SWAPO voortgegaan met sy politieke dominansie. Van die 72 setels in die Nasionale Vergadering behoort 55 aan SWAPO. Sam Nujoma is ook weer verkies tot 'n derde termyn. Die twee hoof opposisiepartye, die Congress of Democracies (COD) en Demokratiese Turnhalle-alliansie (DTA), het elk 7 setels in die Nasionale Vergadering.

Land se naam Amptelike volledige naam: Republiek van Namibië Amptelike verkorte naam: Namibië

Data kode: WA

Regeringstipe: Republiek

Hoofstad: Windhoek

Kaart wat Namibië se streke vertoon

Administratiewe Divisies: 14 Streke; Erongo, Hardap, ǀǀKaras, Kawango-Oos, Kawango-Wes, Khomas, Kunene, Ohangwena, Omaheke, Omoesati, Osjana, Osjikoto, Otjozondjoepa, Sambesi.

Onafhanklikheid: 21 Maart 1990 (van die Suid-Afrikaanse mandaat)

Nasionale vakansiedag: Onafhanklikheidsdag, 21 Maart

Grondwet: bevestig op 9 Februarie 1990; effektief vanaf 12 Maart 1990

Regstelsel: gebaseer op die Romeins-Hollandse reg en 1990 grondwet

Stemreg: Almal vanaf 18-jarige ouderdom

Uitvoerende tak: Staatshoof: President Hage Geingob (sedert 21 Maart 2015) Regeringshoof: Eerste Minister Saara Kuugongelwa (sedert 21 Maart 2015) Kabinet: Kabinet word aangewys deur die President vanuit die lede van die Nasionale Vergadering. Verkiesings: Die President word verkies deur 'n meerderheidstem vir 'n periode van vyf jaar. Die vorige verkiesing was 30 November tot 1 Desember 1999 (volgende verkiesing is 2004) Verkiesingsresultate: Sam Shafishuna Nujoma verkose president met 'n 77% meerderheid.

Wetlike tak: 'n Tweekamer wetlike struktuur wat bestaan uit die Nasionale Raad (26 setels, twee lede van elke streeksraad word gekies om 'n 6 jaar termyn te dien) en die Nasionale Vergadering (72 lede, lede word gekies deur 'n meederheidstem om 'n 5 jaar termyn te dien). Verkiesings: Nasionale Raad – verkiesings deur die Streeksraad om die lede van Nasionale Raad te bepaal. Die vorige verkiesing was 30 November – 1 Desember 1998. Die volgende verkiesing Desember 2004. Verkiesingsresultate: Nasionale Raad – Persentasie stemme per party – (inligting nie beskikbaar nie) – setels per party – SWAPO 21, DTA 4, UDF 1; Nasionale vergadering – persentasie stemme per party – SWAPO 77%, COD 10%, DTA 9%, UDF 3%, MAG 1%; - setels per party – SWAPO 55, COD 7, DTA 7, UDF 2, MAG 1; Nota: die Nasionale Raad is suiwer net 'n raadgewende liggaam.

Geregtelike tak: Hooggeregshof (Regters deur die President aangewys of op die aanbeveling van die Geregtelike Dienskommissie)

Politieke partye en hul leiers: Congress of Democrates (COD), Ben Ulenga; Demokraties Turnhalle Alliansie van Namibië (DTA), Katuurire Kaura; Monitor Action Group (MAG), Kosie Pretorius; South West Africa’s People Organization (SWAPO), Sam Shafishuna Nojuma; United Democratic Front (UDF), Justus Garoeb;

Deelname van Internasionale organisasies: ACP, AfDB, C, ECA, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICFTU, ICRM, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM (observer), ISO (korrespondensie), ITU, NAM, OAU, OPCW, SACU, SADC, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNMEE, UPU, WCL, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO

Vlag beskrywing: 'n groot blou driehoek met 'n geel son wat die boonste linkerkanste hoek vul. 'n Soortgelyke grootte groen driehoek (solied) wat die onderste regtekanste hoek vul. Die driehoeke word geskei deur 'n rooi streep wat gekontrasteer word deur twee smal wit strepe aan weerskante.