Gaan na inhoud

Surya

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Surya
Godin van die son, lig en dag
Devanagari सूर्य
Affiliasie Dewa, Graha, Adityas, Saguna Brahman
Woonplek Suryaloka
Mantra "Japā Kusuma Sankāśaṃ Kāśyapeyaṃ Mahādyutiṃ, Tamoriṃ Sarva Pāpaghnaṃ Praṇato'smi Divākaraṃ" en "Oṃ Surya Devāy Namaḥ"
Wapen Staf
Metgesel Sanjna en Chhaya
Rydier Strydwa wat deur sewe perde getrek word[1]

Surya of Soerja (Sanskrit: सूर्य, Sūrya) is ’n Sanskrit-woord wat "son" beteken.[2] Sinonieme in antieke Indiese letterkunde sluit in Aditya, Arka, Bhanu, Savitr, Pushan, Ravi, Martanda, Mitra, Bhaskara, Prabhakara en Vivasvan.[3][4]

As godin

[wysig | wysig bron]

Surya is ook die naam van die songodin in Hindoeïsme,[2] veral in die Saura-tradisie van sommige Indiese deelstate. Surya is een van die belangrikste gode in Hindoeïsme en word in Smartisme beskou as ’n ekwivalente aspekte van Brahman en die middel om dit te bereik.[5] Die godin word dikwels uitgebeeld op ’n strydwa wat deur perde getrek word – gewoonlik sewe,[1] wat die sewe kleure van sigbare lig en sewe dae van die week verteenwoordig.[2][6]

In Middeleeuse Hindoeïsme was Surya ook ’n alternatiewe naam vir ander belangrike gode soos Shiva, Brahma en Vishnu.[2][7] Surya as ’n godin word aangetref in die kuns en letterkunde van Boeddhisme en Djainisme.[8]

Surya word uitgebeeld met ’n chakra, wat vertolk word as ’n dharmawiel.[9] Sy is die godin van Simha (Leeu), een van die 12 sterrebeelde in die diereriemstelsel van Hindoe-astrologie. Surya, of Ravi, is die basis van Ravivara, of Sondag in die Hindoekalender.[10] Verskeie groot feeste word ter ere van haar gehou, onder meer die Kumbh Mela.[11][12]

Surya het dalk langer as ’n primêre godin in Hindoeïsme oorleef as enige van die ander oorspronklike Vediese gode buiten Vishnu en Shiva, maar haar aanbidding het omstreeks die 13de eeu aansienlik afgeneem, dalk weens die Moslemse verowering van Noord-Indië. Feitlik geen nuwe tempels vir haar is gebou nie en sommige is later omskep in tempels vir ander gode, veral Shiva. ’n Paar belangrike Surya-tempels is oor, maar hulle word nie meer vir aanbidding gebruik nie. Sy het in ’n sekere opsig versmelt met Vishnu of Shiva, of word beskou as aanvullend tot hulle.[13]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 Jansen, Eva Rudy. The Book of Hindu Imagery: Gods, Manifestations and Their Meaning, p. 65.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. p. 343. ISBN 978-0-14-341421-6. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2020. Besoek op 26 September 2016.
  3. Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. pp. 5, 39, 247, 343, 399–400. ISBN 978-0-14-341421-6. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Desember 2019. Besoek op 26 September 2016.
  4. Alexandra Anna Enrica van der Geer (2008). Animals in Stone: Indian Mammals Sculptured Through Time. BRILL. pp. 236–. ISBN 978-90-04-16819-0. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Desember 2018. Besoek op 15 November 2015.
  5. Flood, Gavin (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, p. 113, ISBN 9780521438780, https://books.google.com/books?id=KpIWhKnYmF0C, besoek op 3 September 2016 
  6. Shimkhada, Deepak (1984). "The Masquerading Sun: A Unique Syncretic Image in Nepal". Artibus Asiae. 45 (2/3): 223–229. doi:10.2307/3249732. JSTOR 3249732.
  7. T. Richard Blurton (1993). Hindu Art. Harvard University Press. p. 118. ISBN 978-0-674-39189-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2020. Besoek op 26 September 2016.
  8. R. T. Vyas; Umakant Premanand Shah (1995). Studies in Jaina Art and Iconography and Allied Subjects. Abhinav Publications. pp. 23–24. ISBN 978-81-7017-316-8. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2020. Besoek op 26 September 2016.
  9. Journal, Volumes 11-14. Asiatic Society. 1969. p. 131.
  10. Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. p. 89. ISBN 978-0-14-341421-6. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Desember 2019. Besoek op 26 September 2016.
  11. J. Gordon Melton (2011). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. pp. 547–548. ISBN 978-1-59884-205-0. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Maart 2017. Besoek op 8 Maart 2017.
  12. Diana L. Eck (2013). India: A Sacred Geography. Random House. pp. 152–154. ISBN 978-0-385-53192-4. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Maart 2017. Besoek op 8 Maart 2017.
  13. Pathak, Ratnesh K., Humes, Cynthia Ann, "Lolark Kund: Sun and Shiva Worship in the City of Light", in Living Banaras: Hindu Religion in Cultural Context, Eds. Bradley R. Hertel, Cynthia Ann Humes, pp. 206-211, 1993, SUNY Press, ISBN 0791413314, 9780791413319, google books Geargiveer 11 Oktober 2020 op Wayback Machine

Skakels

[wysig | wysig bron]