Gaan na inhoud

Sylvia Plath

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Sylvia Plath
Gebore27 Oktober 1932
Sterf11 Februarie 1963 (op 30)
NasionaliteitVlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State
BeroepDigter, romanskrywer en kortverhaalskrywer
Bekend virThe Bell Jar
Ariel
EggenootTed Hughes (1956–1963, haar dood)
KindersFrieda Hughes
Nicholas Hughes
Ouer(s)Otto Plath
Aurelia Schober Plath
Handtekening

Sylvia Plath (27 Oktober 1932 – 11 Februarie 1963) was 'n Amerikaanse digter, romanskrywer, en kortverhaalskrywer. Sy was veral bekend vir haar digkuns, maar ook vir 'n semi-outobiografiese roman, The Bell Jar, onder die skuilnaam Victoria Lucas.

Biografie

[wysig | wysig bron]

Kinderjare

[wysig | wysig bron]

Sy is in die dorpie Jamaica Plain in Massachusetts gebore, as die dogter van Aurelia Schober Plath, 'n Oostenryker wat na Amerika toe getrek het, en Otto Emile Plath, 'n immigrant vanaf Pole. Haar vader was 'n professor in dierkunde, veral bye, en Duits by die Universiteit van Boston. Sy het ook 'n jonger broer gehad. Plath het haar eerste gedig publiseer in die Boston Herald se kinderafdeling toe sy net agt jaar oud was.

Haar vader sterf net 'n week en 'n half na haar agtste verjaarsdag, aan die komplikasies van diabetes na die amputasie van sy een been. Dit blyk dat hy nie die korrekte behandeling ontvang het nie, aangesien hy homself verkeerdelik gediagnoseer het. Na haar man se dood, het Aurelia Plath in 1942, tesame met haar ouers en twee kinders na Wellesley, in Massachusetts, getrek.

Universiteitsjare

[wysig | wysig bron]

Gedurende die lang somervakansie tussen haar derde en vierde universiteitsjaar, is Plath as gasredakteur aangestel by die tydskrif Mademoiselle, wat gebaseer was in New York. Sy het 'n maand daar deurgebring, maar dit glad nie geniet nie. Dit was die begin van 'n negatiewe uitkyk op haarself en die lewe. Talle van die gebeure tydens hierdie tydperk het die inspirasie gevorm vir die Bell Jar.

Nietemin, die eerste gedokumenteerde selfmoordpoging vind reeds in haar derdejaar plaas, toe sy onder haar huis inkruip, nadat sy 'n oordosis slaappille gedrink het.

Na haar selfmoordpoging is sy vir 'n kort periode gehospitaliseer. Sy ontvang daar elektrokonvulsiewe terapie. Sy kon met haar studies voortgaan en voltooi in 1955 haar graad met lof by Smith College. Daarna het sy haar studies voortgesit in Cambridge-universiteit, en aktief voortgegaan met haar digkuns.

Sy ontmoet Ted Hughes, 'n Engelse digter by 'n partytjie tydens haar studentejare by die universiteit. Hulle trou op 16 Junie 1956.

Latere jare

[wysig | wysig bron]

Die egpaar woon en werk in Amerika, tot sy ontdek dat sy swanger is, hulle trek toe terug na die Verenigde Koninkryk. Hulle vestig eers vir 'n rukkie in Londen, en trek daarna na 'n kleiner dorpie naby Devon. Hier publiseer sy haar eerste bundel poësie, genaamd The Colossus. In Februarie 1961 ondergaan sy 'n miskraam. Sy skryf heelwat gedigte oor hierdie gebeurtenis.

Die egpaar se huwelik was wankelrig, onder meer omdat hy 'n minnares gehad het. Hulle gaan laat in 1962 uitmekaar. Sy keer terug na Londen, met haar kinders, Frieda en Nicholas.

Sterfte

[wysig | wysig bron]
Plath se grafsteen by die Heptonstallkerk, in West Yorkshire, Engeland

Op 11 Februarie 1963 pleeg sy selfmoord, deur haar kop in haar gasstoof in te druk en die gas oop te draai. Daar is meningsverskille omtrent die doelgerigtheid al dan nie van die selfmoord: sommiges voel dat sy beplan het om betyds ontdek te word, terwyl andere glo dat dit 'n suksesvolle voltooide selfmoord was. Haar grafsteen word herhaaldelik verniel deur Plath-ondersteuners wat die van "Hughes" van die steen afkrap.

Bespreking van haar opus

[wysig | wysig bron]

Dagboeke

[wysig | wysig bron]

Plath skryf 'n dagboek oor haar lewe vandat sy elf jaar oud is, tot en met die dag van haar selfmoord. Die dagboeke wat dateer vanaf haar eerstejaar op universiteit, word in 1980 publiseer as The Journals of Sylvia Plath. Twee van haar latere dagboeke is egter verseël deur Ted Hughes, tot met die vyftigste herdenking van haar sterfdag. Hy het die besluit egter kort voor sy dood herroep en, behalwe vir haar heel laaste dagboek wat hy skynbaar vernietig het ten einde die kinders die pyn daarvan te spaar, al die dagboeke in 2000 laat herpubliseer as die The Unabridged Journals of Sylvia Plath.

Gedigte

[wysig | wysig bron]

Plath is onder kritiekspervuur vir haar omstrede verwysings na die Joodse volkslagting tydens die Tweede Wêreldoorlog, en is bekend vir haar amper bo-aardse slim gebruik van die metafoor. Haar werk het voortgegaan om te ontwikkel, vanaf die konvensionele digkuns in The Colossus, tot by die vryvloeiende beeldings en intensiteit van haar latere werk. Haar tweede bundel, Ariel se gedigte is dikwels outobiografies, veral in die beskrywings van geestesversteuring.

In 1982 word Plath die eerste digter om 'n Pulitzerprys posthuum te ontvang vir haar bundel The Collected Poems.

Bibliografie

[wysig | wysig bron]

Poësie

[wysig | wysig bron]
  • The Colossus and Other Poems (1960)
  • Ariel (1965)
  • Three Women: A monologue for three voices (1968)
  • Crossing the Water (1971)
  • Winter Trees (1972)
  • The Collected Poems (1981)
  • Selected Poems (1985)
  • Plath: Poems (1998)

Prosa

[wysig | wysig bron]
  • The Bell Jar (1963)
  • Letters Home (1975)
  • Johnny Panic and the Bible of Dreams (1977)
  • The Journals of Sylvia Plath (1982)
  • The Magic Mirror (1989), Plath se finale-jaartesis op universiteit
  • The Unabridged Journals of Sylvia Plath, (2000)

Kinderboeke

[wysig | wysig bron]
  • The Bed Book (1976)
  • The It-Doesn't-Matter-Suit (1996)
  • Collected Children's Stories (UK, 2001)
  • Mrs. Cherry's Kitchen (2001)

Bronne

[wysig | wysig bron]

'n Verkorte en verwerkte weergawe van die artikel Plath&oldid=208752109|Sylvia Plath op die Engelstalige Wikipedia.

Biografiese bronnelys
  • Sylvia Plath (2004, Chelsea House, Great Writers Series) deur Peter K. Steinberg.
  • Sylvia Plath: Method & Madness (A Biography) (2004, Schaffner Press, Tweede hersiene uitgawe) deur Edward Butscher
  • Sylvia Plath: A Literary Life (2003, Palgrave Macmillan, Tweede hersiene uitgawe) deur Linda Wagner-Martin
  • Her Husband: Ted Hughes & Sylvia Plath, a Marriage (2003, Viking Adult) deur Diane Middlebrook
  • Rough Magic: A Biography of Sylvia Plath (1991, Da Capo Press) deur Paul Alexander
  • The Death and Life of Sylvia Plath (1991, Carol Publishing) deur Ronald Hayman