Topkapi-paleis

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die Topkapı–paleis gesien vanaf die Bosporus.
Panoramiese uitsig oor die See van Marmara vanaf die paleis.
Skaalmodel van Seraglio-punt met die Topkapı-paleiskompleks.

Die Topkapı-paleis (Turks: Topkapı Sarayı) of in Ottomaanse Turks: طوپقپو سرايى, gewoonlik getranslitereer as "Topkapi") is ’n paleis in Istanboel, Turkye. Dit was vier eeue lank die amptelike woning van die Ottomaanse sultans,[1] van 1465 tot 1856.

Die paleis is ook gebruik vir staatsgeleenthede en koninklike vermaak en is vandag ’n groot toeriste-attraksie. Dit huisves ook die heiligste relieke van die Moslem-wêreld, soos die profeet Mohammed se mantel en swaard.[1] Topkapı-paleis vorm deel van die monumente van die "historiese gebiede van Istanboel" wat in 1985 ’n Unesco-wêrelderfenisgebied geword het – dit word beskryf as "die beste voorbeeld[e] van ensembles paleise van die Ottomaanse tydperk."[2]

Aanvanklike bouwerk het in 1459 begin op bevel van sultan Mehmet II, die veroweraar van die Bisantynse Konstantinopel. Die paleis is ’n kompleks wat bestaan uit vier binnehowe en talle geboue. Op die hoogtepunt van sy bestaan as keiserlike paleis het tot 4 000 mense daar gewoon[1] en het dit ’n groter gebied as tans beslaan met ’n lang kuslyn. Dit is deur die eeue uitgebrei, met baie restourasies soos ná die aardbewing van 1509 en die brand van 1665. Daar was moskees, ’n hospitaal, bakkerye en ’n munt.[1] Die direkte vertaling van die naam is "Kanonpoort-paleis"; dit is genoem na ’n poort daar naby wat nie meer bestaan nie.

Topkapı-paleis het teen die einde van die 17de eeu algaande minder belangrik geword toe sultans verkies het om meer tyd in hulle nuwe paleise aan die Bosporus deur te bring. In 1856 het sultan Abdülmecid I besluit om die hof na die nuwe Dolmabahçe-paleis te skuif – die eerste paleis in die stad wat in ’n Europese styl gebou is. Sekere funksies, soos die koninklike tesourie, moskee, biblioteek en munt het egter in die Topkapı-paleis gebly.

Ná die einde van die Ottomaanse tydperk in 1921 is die paleis op 3 April 1924 in ’n museum van die Ottomaanse tydperk verander. Dit het honderde kamers, maar net die belangrikstes is vir die publiek oop. Dit is vol voorbeelde van die Ottomaanse argitektuur en bevat groot versamelings porseleinware, klere, wapens, juweliersware, Ottomaanse miniatuur-skilderye, manuskripte met Islamitiese kaligrafie en muurbeelde.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Bisantynse oorblyfsels in die Tweede Binnehof.

Die paleis staan op die Seraglio-punt (Sarayburnu), ’n kaap met ’n uitsig oor die Goue Horing, See van Marmara en Bosporus. Die terrein is heuwelagtig en een van die hoogste punte naby die see. Tydens die Griekse en Bisantynse tydperke het die stad se akropolis daar gestaan. Daar is ’n Bisantynse ondergrondse watertenk in die Tweede Binnehof wat regdeur die Ottomaanse tydperk gebruik is, asook die oorblyfsels van ’n klein kerk, die sogenaamde Paleis-basilika. Die nabygeleë kerk, die Aya Eirene, word nie as deel van die Bisantynse akropolis beskou nie, al staan dit in die Eerste Binnehof.

Ná die Ottomaanse verowering en die val van Konstantinopel in 1453 was feitlik net ’n bouval oor van die Groot Paleis van Konstantinopel.[3] Die Ottomaanse hof is aanvanklik in die "Ou Paleis" gevestig, waar die Universiteit van Istanboel nou staan. Sultan Mehmet II het ’n beter plek gesoek en besluit op die terrein van die Bisantynse akropolis. Hy het in 1459 opdrag gegee dat ’n nuwe paleis daar gebou word. Dit is aanvanklik die Nuwe Paleis (Yeni Sarayı) genoem om dit te onderskei van die ou paleis. Dit is in die 19de eeu hernoem na "Topkapı", na die Topkapı-poort en -kuspaviljoen wat nie meer bestaan nie.

Uitleg[wysig | wysig bron]

Uitleg van die Tweede tot die Vierde Binnehof.
Die Mandjiemakerskiosk.

Sultan Mehmet II het die basiese uitleg van die paleis beplan. Hy het die hoogste punt op die kaap gekies vir sy private tuiste.[4] Verskeie geboue en paviljoene het die binneste deel omring en het gestrek tot aan die kus van die Bosporus. Die hele kompleks was omring deur hoë mure, waarvan party dateer van die tyd van die Bisantyne akropolis. Hierdie basiese uitleg het die patroon van toekomstige restourasie en aanbouing bepaal.

Bronne verskil oor wanneer bouwerk aan die binneste deel begin en geëindig het. Kritovolous noem die datums 1459–1465; ’n ander bron noem 1460 as die jaar waarin dit voltooi is.[5]

Sultan Mehmet II, wat die aanvanklike paleis laat bou het.

Die Topkapı-paleis het nie ’n vaste meesterplan gehad soos die meeste ander groot paleise nie, maar is deur eeue ontwikkel en deur verskeie sultans verander – vandaar die gebrek aan simmetrie.[6] Die hoof-uitleg van Mehmet II is egter behou. Die meeste van die veranderings is aangebring tydens die bewind van sultan Süleyman I (Süleyman die Manjifieke), van 1520 tot 1560. Met die vinnige uitbreiding van die Ottomaanse Ryk wou hy hê sy tuiste moes die mag en glorie daarvan weerspieël. Nuwe geboue is aangebou en ander is vergroot. Die hoofargitek in dié tyd was die Pers Alaüddin, ook bekend as Acem Ali.[7] Hy was ook verantwoordelik vir die vergroting van die harem.

In 1574 het ’n groot brand die kombuise vernietig. Sultan Selim II het dit laat herbou, asook die harem, baddens, Geheime Raadsaal en verskeie paviljoene aan die kus.[7] Teen die einde van die 16de het die paleis sy huidige vorm gehad.

Die paleis is ’n uitgebreide kompleks wat bestaan uit verskeie geboue rondom binnehowe, wat met galerye en gange verbind word. Min van die geboue is hoër as twee verdiepings. Oral is daar tuine, bome en fonteine.

Die binnehowe was belangrik in die daaglikse bestaan van die howelinge. Deure en vensters het na die binnehowe gewys om ’n oop atmosfeer te skep en koel lug deur te laat.

Van bo af gesien het die paleis ’n ongelyke driehoekige vorm wat in vier hoof-binnehowe en die harem verdeel is. Die Eerste Binnehof lê in die suide en die res loop in ’n noordelike rigting. Die Eerste Binnehof was die toeganklikste, terwyl die Binneste (Vierde) Binnehof en die harem die private tuiste van die sultan was. Die vyfde binnehof was in werklikheid die buitenste rand van die paleisterrein wat aan die see gegrens het. Toegang tot die binnehowe is beheer deur hoë mure en hekke. Die totale grootte van die kompleks wissel van sowat 592 600 vierkante meter[8] tot 700 000 vierkante meter, na gelang van watter dele bygereken word.[9]

Die suide- en westekante het gegrens aan ’n groot formele koninklike roostuin, vandag Gülhane-park. Die See van Marmara begrens die kompleks aan die suide- en oostekant. Verskeie kleiner geboue soos klein somerpaleise, paviljoene en kiosks het voorheen aan die kus gestaan in ’n gebied wat bekend was as die Vyfde Plek, maar hulle het mettertyd verdwyn weens verval en die bou van die kuslyn-spoorweg in die 19de eeu. Die laaste gebou wat vandag steeds staan, is die Mandjiemakerskiosk, wat in 1592 deur sultan Murat III laat bou is.

Funksie[wysig | wysig bron]

Topkapı-paleis was die hooftuiste van die sultan en sy hof. Toegang is streng beheer en dit was nie vir die howelinge nodig om die kompleks te verlaat nie, aangesien die paleis feitlik selfonderhoudend was, ’n stad binne ’n stad. Oudiënsie- en konsultasiekamers is gebruik vir die politieke werking van die ryk. Die paleis het sy eie watertoevoer gehad met behulp van ondergrondse tenks en die kombuise het daagliks kos verskaf. Daar was ook slaapsale, skole, biblioteke en moskees. Reg by die paleis was daar uiteenlopende gemeenkappe kunstenaars en ambagslui wat gesamentlik bekend gestaan het as Ehl-i Hiref (Gemeenskap van die Talentvolles); hulle het van die beste werk in die hele ryk gemaak.

Keisershek[wysig | wysig bron]

Die Keisershek.

Die hoofstraat wat na die paleis lei, is die Bisantyne optoglaan Mese, vandag Divan Yolu ("Straat van die Raad"). Die Mese is in die Bisantynse en Ottomaanse tydperke gebruik vir keiserlike optogte. Dit lei reguit na die Aya Sophia en draai noordwes na die Paleisplein waar die Fontein van Ahmet III staan. Die sultan sou die paleis binnegaan deur die Keisershek (Turks: Bâb-ı Hümâyûn; Latyn: Porta Augusta), ook bekend as die "Hek van die Sultan" (Turks: Saltanat Kapısı) aan die paleis se suidekant.[10]

Hierdie massiewe hek, wat van 1478 dateer, is nou bedek met 19de-eeuse marmer en lei na ’n gang met ’n hoë koepel. Die boonste deel van die hek is versier met vergulde Ottomaanse kalligrafie, met verse uit die Koran en monogramme van die sultans. Die hek was bedags oop en het toegang gebied tot die Eerste Binnehof.

Eerste Binnehof[wysig | wysig bron]

Die Eerste Binnehof is die grootste en het gedien as ’n buitenste buurt of park. Die steil terrasse wat na die see lei, dateer van die Bisantynse tydperk. Dié binnehof, wat ook as die Paradehof bekend gestaan het, het funksionele geboue bevat, waarvan nog net die munt, die kerk Aya Irene en ’n paar fonteine oor is. Besoekers sou met die paadjie langs stap na die Hek van Salutasie en die Tweede Binnehof. Deftig geklede hofamptenare en soldate sou weerskante van die paadjie staan. Besoekers moes tussen die Eerste en die Tweede Binnehof van hulle perde afklim.[11]

Hek van Salutasie[wysig | wysig bron]

Die Hek van Salutasie.

Die Hek van Salutasie (Arabies: Bâb-üs Selâm), ook bekend as die Middelste Hek (Turks: Orta Kapı), lei na die Tweede Binnehof en die paleis. Dié geskulpte hek het twee groot agthoekige torings in ’n boustyl met Bisantynse eerder as Ottomaanse elemente, met die gevolg dat dit onseker is wanneer dit gebou is. Die hek is weerskante ryklik versier en die boonste deel bevat godsdienste inskripsies en monogramme van die sultans.

Toegang was beperk tot buitelandse hooggeplaastes, of andersins vir amptelike doeleindes. Net die sultan mag te perd deur die hek gery het,[12] ’n tradisie wat oorgebly het van die Bisantynse tydperk.

Tweede Binnehof[wysig | wysig bron]

Agter dié hek was die Tweede Binnehof (II. Avlu) of Divan-plein (Divan Meydanı), ’n park vol poue en wildsbokke waar howelinge kon byeenkom.[13][14] Die binnehof is omstreeks 1465 voltooi tydens die bewind van Mehmet II, maar het omstreeks 1525–1529 tydens die bewind van Süleyman I sy huidige voorkoms gekry.[14] Dit word omring deur die destydse hospitaal, bakkery, kasernes, stalle en harem in die noorde en kombuise in die suide. Aan die einde van die binnehof was die Hek van Geluksaligheid, wat gelei het tot die Derde Binnehof. Eenheid is geskep deur ’n aaneenlopende marmer-kolonnade.

Verskeie artefakte uit die Romeinse en die Bisantynse tydperk soos doodskiste, doopvonte en pilare is tydens onlangse opgrawings op die paleisterrein gevind. Dit word in die Tweede Binnehof voor die kombuise uitgestal. Onder die binnehof is ’n watertenk wat van die Bisantynse tydperk dateer.

Die kombuise.

Die Tweede Binnehof is hoofsaaklik deur die sultan gebruik om oudiënsies te hou en reguitsprake te lewer. Dit is onder andere hier gehou om besoekers te beïndruk.

Reg agter die Hek van Salutasie, aan die noordoostelike kant, word die keiserlike koetse in die destydse stalle uitgestal. Baie koetse is in die 19de eeu in die vorige stalle in ’n brand verwoes. Van die koetse wat gesien kan word, is ingevoer. Noord daarvan is die groot paleiskombuise.

Die langwerpige kombuiskompleks (Saray Mutfakları) is ’n prominente deel van die paleis. Sommige van die kombuise is in die 15de eeu saam met die eerste deel van die paleis gebou. Hulle is tydens sultan Süleyman se bewind vergroot, maar het in 1574 afgebrand. Dit is daarna herbou en bestaan tans uit 10 geboue met koepels en hoë skoorstene. Kos is daagliks vir sowat 4 000 mense gemaak, ook vir die sultan en die harem. Meer as 800 personeellede het in die kombuise gewerk, en op godsdienstige feesdae tot 1 000.

Die kombuise het slaapsale, baddens en ’n moskee vir die personeel bevat, maar die meeste daarvan het sedertdien verdwyn.[15]

In die kombuise is vandag ’n tentoonstelling van onder andere eetgerei, silwergeskenke en porseleinware. Chinese en Verre-Oosterse porselienware was gewild en is met kameel-karavane met die Syroete of seelangs vervoer. Die 10 700 stukke poseleinware wat hier ten toon gestel word, is skaars en waardevol[16] en word beskou as een van die beste versamelings in die wêreld.[1] Van die Chinese porseleinware dateer van die Song- (13de eeu) en die Joean-dinastie (1280–1368), deur die Ming-dinastie (1368–1644) tot die Qing-dinastie (1644–1912). Die Japannese versameling is hoofsaaklik uit die 17de tot die 19de eeu.

Die Keisersraadsaal (Dîvân-ı Hümâyûn) is waar die staatsministers, raadsministers (Dîvân Heyeti) en die Keisersraad vergader het. Dit is in die noordwestelike hoek van die binnehof geleë langs die Hek van Geluksaligheid. Die huidige gebou dateer van die bewind van sultan Süleyman, maar het sedertdien verskeie veranderings ondergaan, is beskadig en herstel ná ’n brand in 1665 in die harem, en is weer gerestoureer in die tyd van Selim III en Mahmut II.[17]

Die Toring van Geregtigheid.

Die Toring van Geregtigheid (Adalet Kulesi) is tussen die Keisersraadsaal en die harem geleë. Dit is verskeie verdiepings hoog en die hoogste gebou in die paleis. Dit kan duidelik van die Bosporus af gesien word. Dit is waarskynlik onder Mehmet II gebou en tussen 1527 en 1529 onder Süleyman I gerestoureer en vergroot.[18]

Die toring versinnebeeld die ewige waaksaamheid van die sultan teen onreg. Almal moes die toring van ver af kon sien en veilig onder die sultan gevoel het. Die sultan kon ook van daar af oor die stad uitkyk. Die vensters het roosters voor gehad sodat die sultan kon uitkyk sonder om self gesien te word.

Die gebou waarin wapens en wapenrusting tans uitgestal word, was aanvanklik een van die paleis se tesourieë. Dit is vermoedelik teen die einde van die 15de eeu gebou onder Süleyman I. Daarna is dit verskeie kere gerestoureer en verander. Die wapens wat hier ten toon gestel word, is een van die beste versamelings van Islamitiese wapens in die wêreld, met voorbeelde wat oor 1 300 jaar strek (van die 7de tot die 20ste eeu). Daar is vuurwapens wat deur die Ottomane self gemaak is, geskenke aan die sultans asook ander wat tydens verowerings gebuit is. Daar is ook swaarde, wapenrusting, helms en byle.

Die Hek van Geluksaligheid[wysig | wysig bron]

Die Hek van Geluksaligheid.
Sultan Selim III hou ’n oudiënsie voor die Hek van Geluksaligheid.

Die Hek van Geluksaligheid (Bâbüssaâde of Bab-üs Saadet) is die ingang tot die Derde Binnehof. Dié binnehof was die private woongebied. Die hek het ’n koepel wat op marmerpilare rus. Dit versinnebeeld die teenwoordigheid van die sultan in die paleis.[19] Niemand mag sonder die sultan se toestemming deur die hek gegaan het nie. Selfs die grootvisier (voorsitter van die ministersraad) mag die hek net op sekere dae en onder sekere omstandighede gebruik het.

Die hek is waarskynlik in die 15de eeu tydens die bewind van Mehmet II gebou. Dit is 1774 onder sultan Mustafa III en onder Mahmut II in ’n rococo-styl versier. Dit is verder versier met verse uit die Koran. Die kante is mat barok-elemente en miniatuur-landskapskilderye versier.

Die sultan het hierdie hek en die Divan Meydanı-plein net vir spesiale seremonies gebruik. Hy het op godsdienstige en feestelike dae en met troonopvolgings voor die hek op sy troon gesit terwyl die onderdane en amptenare staande eer betoon het.[20]

Die sultans se begrafnisse is ook voor die hek gehou.

Derde Binnehof[wysig | wysig bron]

Agter die Hek van Geluksaligheid is die Derde Binnehof (III. Avlu), ook genoem die binnepaleis (Enderûn Avlusu), waar die sultan sy tyd buite die harem deurgebring het.[21] Dit bestaan uit ’n welige tuin omring deur die Geheime Raadsaal, nog ’n tesourie waar van die waardevolste skatte van die ryk gehou is, die harem en ’n paar paviljoene, met die biblioteek van Ahmet III in die middel.

Die uitleg is bepaal deur Mehmet II en is omtrent net so groot soos die Tweede Binnehof.[22] Die Hünername-miniatuur van 1584 wys die Derde Binnehof en omringende gebied soos wat dit net ná voltooiing moes gelyk het.[23]

Hoofingang van die Oudiënsiekamer.

Die Oudiënsiekamer is reg agter die Hek van Geluksaligheid om te keer dat mense in die Derde Binnehof kan inkyk. Die vierkantige gebou is ’n Ottomaanse kiosk, omring deur ’n kolonnade van 22 pilare wat die groot dak stut. Binne is die hooftroonkamer en twee kleiner aangrensende kamers.

Die sultan het hier die visiere, amptenare en buitelandse ambassadeurs te woord gestaan. Die visiere moes hier hulle verslae aan die sultan voorlê. Na gelang van wat die sultan daarvan gedink het, het hy vir hulle geskenke en hoë ampte gegee of hulle laat verwurg deur doofstom eunugs.[24] Amptenare het dus nooit geweet of hulle die kamer lewend sou verlaat nie.

Die Veroweraarspaviljoen.

Die Veroweraarspaviljoen of –kiosk (Fatih Köşkü) en die arkade daarvoor is omstreeks 1460 onder sultan Mehmet II laat bou en is een van die oudste geboue in die paleis. Dit is ook gebruik om skatte en kunswerke te stoor.

Dit huisves die Keiserlike Tesourie (Hazine-i Âmire),[25] ’n groot versameling kunswerke, juweliersware, erfstukke en geld. Vandat die paleis ’n museum geword het, word dieselfde kamers gebruik om dié ware ten toon te stel.

Die neoklassieke Enderûn-biblioteek, ook bekend as die Biblioteek van Ahmet III, is reg agter die Oudiënsiekamer geleë. Dit is ’n goeie voorbeeld van die Ottomaanse argitektuur van die 18de eeu. Die buitekant is bedek met marmer. Dit is gebou in die vorm van ’n Griekse kruis met ’n sentrale saal met ’n koepel en drie reghoekige inhamme. Die gebou is op ’n lae kelder gebou om die waardevolle boeke teen vog te beskerm. Die boeke is in ingeboude kaste gebêre. Die biblioteek het meer as 3 500 manuskripte gehad. Sommige het pragtige inlegwerk van perlemoen en ivoor gehad.

Die Moskee van die Ağas is die grootste moskee in die paleis en een van die eerste geboue. Die sultan en hofknape het hier aanbid. In 1928 is die boeke van die Enderûn-biblioteek hierheen verskuif.

Harem[wysig | wysig bron]

Hoofartikel: Keiserlike harem.
Binnehof van die Vroue.

Die keiserlike harem (Harem-i Hümayûn) beslaan meer as 400 kamers langs die private woonkwartier van die sultan. Die sultan se ma het hier gebly, asook sy vroue, byvroue en kinders, die eunugs wat die harem bewaak het, die hoof-eunug en hulle bediendes.[26] Niemand behalwe hulle en die sultan mag in die harem gekom het nie. Elke groep het sy eie woonkwartier gehad wat om ’n binnehof gebou was. Hierdie kwartiere (daires) en die ander geboue in die harem is met gange en binnehowe verbind.

Die haremvleuel is eers in die laat 16de eeu aangebou. Dit het in die Tweede Binnehof uitgeloop en is mettertyd uitgebrei in die rigting van die Goue Horing. Dit was later ’n groot kompleks. Die oorspronklike gebou uit die 15de eeu en die dele wat tot in die 19de eeu aangebou is, weerspieël die stylontwikkeling in die ontwerp en versiering van die paleis.

Die harem is van die Tweede Binnehof af bereik met die Hek van Koetse (Arabalar Kapısı). Van die geboue hier benewens die woonkwartiere, is die Kaskamer, waar die harem se tesourie was, die Saal van die Reinigingsfontein, wat ’n ingangsportaal na die harem was, die skool vir die keiserlike prinse, die wagpos, waarmee die drie hoofdele van die harem verbind is: die Binnehof van die Vroue, die Binnehof van die Keiserinmoeder en die Goue Pad na die sultan se woonkwartier.

Die Keisersaal (Hünkâr Sofası), ook bekend as die Keisersofa, het die grootste koepel in die paleis en was die amptelike ontvangsaal van die sultan asook vir die sultan se vermaak. Die sultan se kroon staan ook hier. Daarnaas is die Private Kamer van Murat III, met een van die mooiste deure in die paleis, die Private Kamer van Ahmet I, wat ryklik versier is met İznik-teëls,[27] en die kleiner, maar kleurryke Private Kamer van Ahmet III.

Vierde Binnehof[wysig | wysig bron]

Die Vierde Binnehof (IV. Avlu), ook bekend as die Keiserlike Sofa (Sofa-ı Hümâyûn), was die mees private deel van die sultan en sy familie se woonkwartier. Daar is verskeie paviljoene, kiosks, tuine en terrasse.

Die binnekant van die Besnydeniskamer.

In 1640 het sultan Ibrahim I die Besnydeniskamer (Sünnet Odası) laat aanbou vir die besnydenis van jong prinse. Die binne- en buitekant is versier met ’n gemengde versameling seldsame teëls wat herwin is. Die kamer self het simmetriese afmetings en is taamlik ruim. Die vensters het elk ’n klein fontein.

Die keiserlike argitek Hasan Ağa onder sultan Murat IV het in 1635–1636 die aangrensende Jerevan-kiosk (Revan Köşkü) en in 1638–1639 die Bagdad-kiosk (Bağdat Köşkü) gebou om die Ottomaanse oorwinnings in Jerevan en Bagdad te vier.

Die vergulde İftar-paviljoen of -kiosk (İftariye Köşkü of İftariye Kameriyesi) het ’n uitsig oor die Goue Horing en lok vandag toeriste wat foto's wil neem. Die sultan het sy vas hier beëindig en spesiale geskenke hier uitgedeel. Die marmeringang het in die tyd van sultan Ibrahim (1640–1648) sy huidige voorkoms gekry.

Die reglynige Terras-kiosk (Sofa Köşku / Merdiven Başı Kasrı) is ’n uitkyktoring wat in die tweede helfte van die 16de eeu gebou is. Dit is in 1704 deur sultan Ahmet III laat restoureer en in 1752 deur Mahmut I in die rococo-styl laat herbou. Dit is die enigste houtgebou in die binneste deel van die paleis. Daar is ’n hoof-, gebeds- en verversingskamer. Hiervandaan sou die sultan na sportbyeenkomste en ander vermaak in die tuin kyk.

Die vierkantige Kamer van die Hoofarts (Hekimbaşı Odası) dateer van die 15de eeu en is die oudste gebou in die Vierde Binnehof. Dit is in die tyd van Mehmet II gebou as ’n wagtoring. Dit het min vensters en die mure is amper twee meter dik. Die hoofarts het bo gebly en onder was ’n apteek.

Die Groot Kiosk.

Die Groot Kiosk, ook bekend as die Mecidiye-kiosk of Kiosk van Abdül Mecid I (Mecidiye Köşkü), is in 1840 gebou en is die laaste groot toevoeging tot die paleis. Dit is deur sultan Abdül Mecid I laat bou as ’n rus- en ontvangsarea vanweë die uitstekende ligging daarvan met ’n panoramiese uitsig oor die See van Marmara en die Bosporus. Die latere sultans sou hier bly as hulle Topkapı vanaf hulle seekus-paleise besoek het.

Langs die Groot Kiosk is ’n gewilde restaurant wat al deur koningin Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk, Jackie Onassis, pres. Richard Nixon, die bokser Muhammad Ali en talle ander beroemdes besoek is.[28] Die restaurant se terras bied ’n panoramiese uitsig oor die Bosporus en die Asiatiese deel van Istanboel. Talle toeriste kom neem hier foto's van die see en die stad.

Die Terras-moskee, ook bekend as die Sofa-moskee (Sofa Camii), is deur Mahmut II laat bou vir gebruik deur die korps wat bekend was as Sofa Ocağ. Dit is in 1858 deur sultan Abdül Mecid I laat restoureer.

Buitenste tuin[wysig | wysig bron]

Reg om die kompleks, van die Eerste tot die Vierde Binnehof, is die buitenste paleistuin geleë. ’n Deel hiervan was bekend as die Vyfde Plek. Toe die spoorlyn na die Sirkeci-stasie in die laat 19de eeu gebou is, het die Kuskiosk, Pêrelkiosk en Marmerkiosk in die slag gebly. Net die Mandjiemakerskiosk is vandag nog oor.

Langs die Eerste Binnehof aan die stad se kant is die Gülhane-park, die ou keiserlike roostuin. Die park is oop vir die publiek.

Galery[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Simons, Marlise. "Center of Ottoman Power". New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Mei 2020. Besoek op 4 Junie 2009.
  2. ICOMOS (2006). "2006 Periodic Reporting" (PDF). State of Conservation of World Heritage Properties in Europe SECTION II. UNESCO. Besoek op 17 September 2008.
  3. Necipoğlu, Gülru (1991). Architecture, ceremonial, and power: The Topkapi Palace in the fifteenth and sixteenth centuries. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. p. 3. ISBN 0-262-14050-0.
  4. Necipoğlu, pg. 6
  5. Necipoğlu, pg. 9
  6. Bilkent University. "Historical Information on The Topkapi Palace Museum" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2013. Besoek op 17 September 2008.
  7. 7,0 7,1 Necipoğlu, pg. 23
  8. Necipoğlu, pg. 4
  9. "1465". The Encyclopedia of World History (in Engels). 2001. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Junie 2008. Besoek op 15 Junie 2008.
  10. Topkapı Palace Museum. "Bâb-ı Hümâyûn / Imperial Gate". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2008. Besoek op 17 September 2008.
  11. Necipoğlu, pg. 44
  12. Necipoğlu, pg. 50
  13. "II. Courtyard / Divan Square". Topkapı Palace Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Augustus 2008. Besoek op 16 Augustus 2008.
  14. 14,0 14,1 Necipoğlu, pg. 53
  15. Necipoğlu, pg. 72
  16. Krahl, Regina; Erbahar, Nurdan; Ayers, John (1986). Chinese ceramics in the Topkapi Saray Museum, Istanbul : a complete catalogue. New York: Sotheby's Publications. ISBN 0-85667-184-3.
  17. Necipoğlu, pg. 82
  18. Necipoğlu, pg. 85
  19. Necipoğlu, pg. 88
  20. Necipoğlu, pg. 89-90
  21. "III. Courtyard / Enderun Avlusu". Topkapı Palace Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 April 2008. Besoek op 16 Augustus 2008.
  22. Necipoğlu, pg. 90
  23. Necipoğlu, pg. 95
  24. Necipoğlu, pg. 108-109
  25. Topkapi Palace Museum (2001). The Imperial Treasury. Istanbul: MAS Publications. ISBN 975-7710040.
  26. "Harem". Topkapı Palace Museum. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 April 2008. Besoek op 16 Augustus 2008.
  27. Davis, pg. 243
  28. "Konyalı Restaurant". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Desember 2020. Besoek op 16 Augustus 2008.

Verdere leesstof[wysig | wysig bron]

  • G., Goodwin (2003). A History of Ottoman Architecture. Londen: Thames & Hudson Ltd. ISBN 0-500-27429-0.
  • Turhan Can, Topkapi Palace, Orient Turistik Yayinlar Ve Hizmetler Ltd., Istanboel, 1994;
  • Turner, J. (red.), Grove Dictionary of Art, Oxford University Press, VSA; Nuwe uitgawe (2 Januarie 1996); ISBN 0-19-517068-7
  • Ertug, Ahmet. Topkapi : The Palace of Felicity. Istanboel: Ertug and Koluk. pp. 244 pages.
  • İpşiroğlu, Mazhar Şevket (1980). Masterpieces from the Topkapı Museum : paintings and miniatures. Londen: Thames and Hudson. pp. 150 bladsye. ISBN 0-500-23323-3.
  • Goodwin, Godfrey (2000). Topkapi Palace: An Illustrated Guide to its Life and Personalities. Saqi Books. ISBN 0-86356-067-9.
  • Topkapi Palace Museum. The Imperial Treasury. MAS Publications. 2001. ISBN 975-7710-04-0
  • Tahsin Oz. Topkapi Saray Museum 50 Masterpieces. Turkish Press. ASIN B000VHIQCG
  • J. M. Rogers. The Topkapi Saray Museum. Architecture; the Harem and other buildings. New York Graphic Society. 1988. ASIN B000MKDDF2
  • Hulya Tezcan, J. M. Rogers. The Topkapi Saray Museum: Textiles. Bulfinch Press. 1986. ISBN 978-0-8212-1634-7
  • J. M. Rogers (Author), Cengiz Koseoglu. Topkapi Saray Museum. Bulfinch Press. 1988. ISBN 978-0-8212-1672-9
  • Rogers, J.M. (1987). The Topkapı Saray Museum: Carpets. Boston: Little, Brown & Company. pp. 248 pages. ISBN 0-8212-1679-1.
  • Zeynep M. Durukan. The Harem of the Topkapi Palace. Hilal Matbaacilik Koll. 1973. ASIN B000OLCZPI
  • Fanny Davis. Palace of Topkapi in Istanbul. 1970. ASIN B000NP64Z2
  • Turhan Can. Topkapi Palace. Orient Touristic Publishing Service. 1997. ASIN B000JERAEQ
  • Claire, Karaz (2004). Topkapi Palace Inside and Out: A Guide to the Topkapi Palace Museum and Grounds. Istanboel: Çitlembik Publications. pp. 104 pages. ISBN 978-9756663493.
  • Sabahattin Turkoglu. The Topkapi Palace. NET. 1989. ISBN 978-975-479-074-0
  • Ilhan Aksit. Topkapi Palace. Istanbul. 1994. ASIN B000MPGBGK
  • Ilber Ortaylı. Topkapi Palace. Tughra Books. Somerset, New Jersey (2008). ISBN 978-1-59784-141-2
  • İlhan Akşit. The Mystery of the Ottoman Harem. Akşit Kültür Turizm Yayınları. ISBN 975-7039-26-8

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.

Koördinate: 41°0′46″N 28°59′0″O / 41.01278°N 28.98333°O / 41.01278; 28.98333