Gaan na inhoud

Wêrelderfenisgebiede in Suid-Afrika

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Embleem van die Unesco-Wêrelderfenisgebiede
Ligging van Wêrelderfenisgebiede in Suid-Afrika. Blou kolletjies dui op die Fossiele Hominiedterreine en geel kolletjies dui op die Pleistoseen-besettingsterreine. Die Nelson Mandela-nalatenskapsgebiede (14 plekke) word nie getoon nie.

Daar is tans 1 223[1] wêrelderfenisgebiede op aarde wat beskerm word om hulle natuurlike skoonheid of kulturele en geskiedkundige belangrikheid te bewaar. Plekke wat as wêrelderfenisgebiede aangewys is kry nasionale en internasionale erkenning en is 'n belangrike faktor vir toerisme.

Twaalf plekke in Suid-Afrika is deur die Verenigde Nasies se Opvoedkundige, Wetenskaplike en Kulturele Organisasie (Unesco) tot wêrelderfenisgebiede verklaar. Hulle is:

Robbeneiland

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Robbeneiland.
Robbeneiland soos vanaf Tafelberg gesien

Die geskiedkundige belangrikheid van Robbeneiland het in 1999 gelei tot die erkenning daarvan as wêrelderfenisgebied. Robbeneiland is die afgelope vyf eeue as tronk, hospitaal en militêre basis gebruik. Talle van die geboue weerspieël die geskiedenis van die eiland as maksimumsekuriteitgevangenis en simboliseer só die triomf van die menslike gees, van vryheid en demokrasie oor onderdrukking.

iSimangaliso-vleilandpark

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: iSimangaliso-vleilandpark.
iSimangaliso-vleilandpark

Die iSimangaliso-vleilandpark bevat 'n verskeidenheid landskappe, wat koraalriwwe, lang sandstrande, kusduine, merestelsels, moerasse en uitgebreide riet- en papirusvleilande insluit. Die geografiese verskeidenheid van die vleilande en hulle wisselwerking met klimaatelemente het 'n besondere spesiediversiteit tot gevolg. Die mosaïek van grondvorms en habitattipes skep ook gewilde uitsigte.

Die St. Lucia-gebied bestaan uit dertien beskermde gebiede met 'n totale omvang van 234 566 hektaar. Die gebied is die grootste riviermondingstelsel in Afrika en sluit die mees suidelike voorkoms van koraalriwwe aan die vasteland in. Sommige van die natuurlike kenmerke van die vleilande is: die groot aantal skilpaaie wat op die strande broei, die migrasie van walvisse, dolfyne en walvishaaie langs die kus en reuse getalle watervoëls. Die park spog ook met 'n besondere biodiversiteit wat sowat 521 voëlsoorte insluit.

Wieg van die Mensdom

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Wieg van die Mensdom.
Die Tumulus-gebou by die Maropeng-sentrum, Wieg van die Mensdom

Fossiel Hominide: Plekke soos Sterkfontein, Swartkrans, Kromdraai en die omliggende gebiede het oorvloedige wetenskaplike inligting opgelewer oor die evolusie van die menslike wese oor die afgelope 3,5 miljoen jaar, hulle lewenswyse en die diere waarmee hulle saamgeleef en wat hulle geëet het. Die landskap bewaar ook talle kenmerke van daardie oertyd.

Die Sterkfonteingebied bevat 'n besondere groot en wetenskaplikbelangrike groep plekke wat lig werp op die vroegste voorouers van die mensdom. Dit vorm ook 'n uitgebreide spens van wetenskaplike inligting, waarvan die potensiaal amper onbeperk is.

uKhahlamba-Drakensbergpark

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: uKhahlamba-Drakensbergpark.
Die Drakensberge in die somer

Die manjifieke geografiese kenmerke van die Drakensberge en die groot konsentrasie rotstekeninge in die gebied het gelei tot die uKhahlamba-Drakensbergpark se erkenning as wêrelderfenisgebied.

Die gebied besit 'n uitsonderlike natuurskoon, met basaltiese rotsformasies wat uittroon, dramatiese valleie, goue sandsteenkranse, uitgestrekte hoogliggende grasvelde, ongerepte diep rivierklowe en rotsagtige skeure. Die verskeidenheid van habitats beskerm 'n hoë vlak van inheemse en wêreldbedreigde spesies, veral voëls en plante.

Daar is ook talle grotte en rotsskuilings met die grootste en mees gekonsentreerde groep tekeninge in Afrika suid van die Sahara. Dié skilderye is oor 'n tydperk van 4000 jaar deur die San gemaak. Die rotstekeninge is uitstaande wat gehalte en verskeidenheid van onderwerpe en die uitbeelding van mense en diere betref. Dit verteenwoordig die geestelike lewe van die San wat nie meer in die gebied woon nie.

Mapungubwe

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Mapungubwe.
Argeologiese opgrawings in Mapungubwe

As 'n gebied wat op die noordelike grens van Suid-Afrika geleë is, waar dit by Zimbabwe en Botswana aansluit, was Mapungubwe die grootste koninkryk op die subkontinent, voordat dit in die 14de eeu verlaat is. Die oorblywende paleis- en nedersettingsgebiede, sowel as twee vroeëre hoofstadgebiede, bied 'n ongeëwenaarde blik op die ontwikkeling van maatskaplike en politieke strukture oor sowat 400 jaar.

Die Mapungubwe kulturele landskap bevat bewyse van 'n belangrike wisselwerking in menslike waardes wat gelei het tot verreikende kulturele en maatskaplike verandering in Suider-Afrika tussen 900 en 1300 v.C. Die oorblyfsels is 'n merkwaardig volledige getuigskrif en 'n grafiese uitbeelding van die uitwerking van klimaatverandering en beeld die groei en daaropvolgende agteruitgang van die Koninkryk Mapungubwe uit.

Kaapse floraryk

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Kaapse floraryk.
Fynbos naby Kaapstad

Die fynbosstreek van die Wes- en Oos-Kaap is in 2004 weens die natuurlike skoonheid en wetenskaplike belangrikheid daarvan tot wêrelderfenisgebied verklaar. Die gebied bestaan uit agt beskermde gebiede wat die Kirstenbosch Nasionale Tuin en die De Hoop-natuurreservaat insluit. In totaal dek die gebied 553 000 hektaar grond wat besonder ryk is aan plantspesies, wat byna 20 persent van Afrika se flora verteenwoordig.

Die unieke flora van die streek is van besondere belang vir die wetenskap omdat 'n reuse verskeidenheid en digtheid van fynbosspesies op 'n relatief klein gebied voorkom. Die spesiedigtheid in die Kaapse floraryk is ook van die hoogste ter wêreld en dit word erken as een van die wêreld se 18 biodiversiteitbrandpunte.

Vredefortkoepel

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Vredefortkoepel.
Die Vredefortkoepel

Die Vredefortkoepel is die grootste en diepste impakkrater op aarde en geleë in die Vrystaatprovinsie, ongeveer 120 km suidwes van Johannesburg.[14] Die krater is ongeveer twee miljard jaar oud en is die oudste impakkrater wat nog op die aarde gevind is. Die krater is noodsaaklik vir die bestudering van die evolusie van die aarde, aangesien dit bewyse van die planeet se geologiese geskiedenis lewer.

Richtersveld

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Richtersveld.
Die Richtersveld naby Eksteenfontein

Die 160 000 ha Richtersveld Kulturele en Botaniese Landskap van bergagtige woestyn in die noordweste van Suid-Afrika is 'n kulturele landskap wat gemeenskaplik besit en bestuur word. Die Nama-volk voer al vir meer as twee eeue 'n semi-nomadiese bestaan in hierdie gebied.

ǂKhomani

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: ǂKhomani.

Die ǂKhomani kulturele landskap is in die Kalahari Gemsbok Nasionale Park binne die Kgalagadi-vredespark op die grens tussen Suid-Afrika en Botswana geleë.

Barberton Makhonjwaberge

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Makhonjwaberge.

Die Makhonjwaberge is 'n reeks klein berge en heuwels wat naby die grens tussen Suid-Afrika en Eswatini geleë is.

Nelson Mandela-nalatenskapsgebiede

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Nelson Mandela-nalatenskapsgebiede.

Die Nelson Mandela-nalatenskapsgebiede bestaan uit 14 dele wat te make het met die land se politiese geskiedenis in die 20ste eeu. Dit sluit in die Uniegebou (Pretoria), die amptelike setel van die regering; die area in Soweto waar die Sharpeville-slagting van 69 mense op 21 Maart 1960 plaasgevind het en "Die Groot Plek" by Mqhekezweni, waar Nelson Mandela as 'n jong man gewoon het. Die verskillende plekke skakel belangrike gebeure in die geskiedenis van Suid-Afrika se apartheidsera aan mekaar en verteenwoordig die nalatenskap van Suid-Afrika se stryd vir menseregte, bevryding en versoening en Mandela se rol in die vredevolle en vergewensgesinde oorgang in 1994.

Pleistoseen-besettingsterreine

[wysig | wysig bron]
Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Pleistoseen-besettingsterreine.

Die Pleitosteen-besettingsterreine bestaan uit drie argeologiese areas versprei oor die Wes-Kaap en KwaZulu-Natal: Diepkloof Klipbeskutting, Pinnacle Point Terreinkompleks en Sibhudu-grot. Hierdie terreine bied die mees diverse en bes bewaarde rekord van die ontwikkeling van moderne menslike gedrag wat so ver terug strek as 162 000 jaar.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) "UNESCO World Heritage List". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  2. ↑ (en) "Robben Island". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  3. ↑ (en) "iSimangaliso Wetland Park". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  4. ↑ (en) "Fossil Hominid Sites of South Africa". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  5. ↑ (en) "Maloti-Drakensberg Park". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  6. ↑ (en) "Mapungubwe Cultural Landscape". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  7. ↑ (en) "Cape Floral Region Protected Areas". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  8. ↑ (en) "Vredefort Dome". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  9. ↑ (en) "Richtersveld Cultural and Botanical Landscape". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  10. ↑ (en) "ǂKhomani Cultural Landscape". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  11. ↑ (en) "Barberton Makhonjwa Mountains". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  12. ↑ (en) "Human Rights, Liberation and Reconciliation: Nelson Mandela Legacy Sites". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  13. ↑ (en) "The Emergence of Modern Human Behaviour: The Pleistocene Occupation Sites of South Africa". Unesco. Besoek op 1 September 2024.
  14. ↑ (en) Earth Impact Database, Vredefort Geargiveer 4 Maart 2016 op Wayback Machine, besoek op 31 Mei 2012

Eksterne Skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Wêrelderfenisgebiede_in_Suid-Afrika&oldid=2695706"