Bokwark: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
kNo edit summary
kassie en skets
Lyn 1: Lyn 1:
{{Inligtingskas deeltjie
| naam=Bokwark
|beeld=Standard Model of Elementary Particles afr.svg
|breedte=280
|onderskrif=Die bokwark se plek in die Standaardmodel (onder kwarke).
| samestelling=[[Elementêre deeltjie]]
| statistiek=[[Fermion]]ies
| groep=[[Kwark]]e
| generasie=Derde
| wisselwerking=[[Sterk wisselwerking|Sterk]], [[Swak wisselwerking|swak]], [[Elektromagnetisme|elektromagneties]], [[swaartekrag]]
| simbool={{Subatomiese deeltjie|Bokwark}}
| anti=Bo-antikwark
| geteoretiseer=Makoto Kobayashi en Toshihide Maskawa (1973)
| ontdek = CDF en DØ (1995)
| leeftyd=
| massa=172,44 ± 0,13 (stat.) ± 0,47 (sist.){{val|ul=GeV/c2}}<ref name="CMSRunImass2016">
{{cite journal
|author=CMS Collaboration
|arxiv=1509.04044
|title=Measurement of the top quark mass using proton-proton data at sqrt(s) = 7 and 8 TeV
|year= 2016
|doi=10.1103/PhysRevD.93.072004
|volume=93
|issue=7
|pages=072004
|journal=Physical Review D
|bibcode=2016PhRvD..93g2004K
}}</ref>
|vervaltyd={{val|5|e=-25|u=s}}
| verval={{nowrap|[[Onderkwark]] (99,8%)}}<br/>{{nowrap|[[Vreemdkwark]] (0,17%)}}<br>{{nowrap|[[Afkwark]] (0,007%)}}
| elektriese_lading=+{{vbreuk|2|3}} ''e''
| kleurlading=Ja
| spin={{vbreuk|1|2}}
| isospin={{nowrap|[[Chiraliteit|LH]]: +{{vbreuk|1|2}}, RH: 0}}
| swak_hiperlading={{nowrap|LH: +{{vbreuk|1|3}}, RH: +{{vbreuk|4|3}}}}
}}
[[Beeld:Top antitop quark event.svg|thumb|links|250px|’n Botsing waarby bokwarke betrokke is.]]

Die '''bokwark''' of '''t-kwark''' (simbool: t, van die [[Engels]]e ''top quark'') is die swaarste van al die [[kwark]]e, ’n soort [[elementêre deeltjie]], en ’n hoofbestanddeel van [[materie]]. Nes ander kwarke is die bokwark ’n elementêre [[fermion]] wat al vier [[fundamentele krag]]te: [[swaartekrag]], [[elektromagnetisme]], [[swak kernkrag]] en [[sterk kernkrag]] ervaar. Die [[antideeltjie]] van die bokwark is die anti-bokwark (of anti-bo), waarvan sekere eienskappe dieselfde magnitude maar teenoorgestelde teken het. Bokwarke het ’n [[spin (fisika)|spin]] van +{{frac|1|2}},<ref>{{cite web
Die '''bokwark''' of '''t-kwark''' (simbool: t, van die [[Engels]]e ''top quark'') is die swaarste van al die [[kwark]]e, ’n soort [[elementêre deeltjie]], en ’n hoofbestanddeel van [[materie]]. Nes ander kwarke is die bokwark ’n elementêre [[fermion]] wat al vier [[fundamentele krag]]te: [[swaartekrag]], [[elektromagnetisme]], [[swak kernkrag]] en [[sterk kernkrag]] ervaar. Die [[antideeltjie]] van die bokwark is die anti-bokwark (of anti-bo), waarvan sekere eienskappe dieselfde magnitude maar teenoorgestelde teken het. Bokwarke het ’n [[spin (fisika)|spin]] van +{{frac|1|2}},<ref>{{cite web
|title = Quarks
|title = Quarks
Lyn 44: Lyn 82:


== Verwysings ==
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
{{Verwysings|2}}

⚫
[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is oorspronklik vertaal uit die [[:en:Top quark|Engelse Wikipedia]]</small>
==Eksterne skakels==
⚫
*[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is oorspronklik vertaal uit die [[:en:Top quark|Engelse Wikipedia]]</small>


{{deeltjie}}
{{deeltjie}}

Wysiging soos op 15:08, 22 Desember 2018

Bokwark
Die bokwark se plek in die Standaardmodel (onder kwarke).
Die bokwark se plek in die Standaardmodel (onder kwarke).
Samestelling Elementêre deeltjie
Statistiek Fermionies
Groep Kwarke
Generasie Derde
Wisselwerking Sterk, swak, elektromagneties, swaartekrag
Simbool t
Antideeltjie Bo-antikwark
Geteoretiseer Makoto Kobayashi en Toshihide Maskawa (1973)
Ontdek CDF en DØ (1995)
Massa 172,44 ± 0,13 (stat.) ± 0,47 (sist.) GeV/c2[1]
Verval in Onderkwark (99,8%)
Vreemdkwark (0,17%)
Afkwark (0,007%)
Elektriese lading +2/3 e
Kleurlading Ja
Spin 1/2
Swak isospin LH: +1/2, RH: 0
Swak hiperlading LH: +1/3, RH: +4/3
’n Botsing waarby bokwarke betrokke is.

Die bokwark of t-kwark (simbool: t, van die Engelse top quark) is die swaarste van al die kwarke, ’n soort elementêre deeltjie, en ’n hoofbestanddeel van materie. Nes ander kwarke is die bokwark ’n elementêre fermion wat al vier fundamentele kragte: swaartekrag, elektromagnetisme, swak kernkrag en sterk kernkrag ervaar. Die antideeltjie van die bokwark is die anti-bokwark (of anti-bo), waarvan sekere eienskappe dieselfde magnitude maar teenoorgestelde teken het. Bokwarke het ’n spin van +1⁄2,[2] 'n elektriese lading van +2⁄3 e[3] en ’n massa van 172,9±1,5 GeV/c2.[4]

Die bokwark was eers in die Standaardmodel, wat in die 1970's ontwikkel is, voorgestel. Dit is die swaarste kwark en is in 1995 waargeneem met behulp van die D0-detektor en die CDF-detektor in Fermilab se Tevatron-versneller. Die bo-kwak is vervaardig in die natuur in die termosfeer wanneer kosmiese bestraling met ione bots. Op die oomblik is slegs die energie van die Tevatron-versneller en CERN se Groot Hadronversneller hoog genoeg om bokwarke in 'n laboratorium te produseer.[5]

Die bokwark se wisselwerking is hoofsaaklik deur die sterk krag gedryf waar kwarks in pare geproduseer is, naamlik 'n bokwark en 'n anti-bokwark. Wanneer die bokwark se wisselwerking deur die swak krag gedryf is, word enkele kwarks geproduseer. Kwarks verval byna uitsluitlik tot ’n W-boson en ’n onderkwark (99,8%), maar dit kan ook soms in ’n W-boson en ’n vreemdkwark (0,17%) of in ’n W-boson en ’n afkwark (0,007%) verval. Volgens die Standaardmodel is sy leeftyd rofweg 5×10−25 s.[6][5] Dit is 20 keer korter as die tyd vir sterk wisselwerkings en daarom vorm hulle nie hadrone nie – dit bied wetenskaplikes dus ’n unieke geleentheid om ’n "naakte" kwark te sien. (Alle ander kwarke kan net in hadrone gevind word.)

Verwysings

  1. ↑ CMS Collaboration (2016). "Measurement of the top quark mass using proton-proton data at sqrt(s) = 7 and 8 TeV". Physical Review D. 93 (7): 072004. arXiv:1509.04044. Bibcode:2016PhRvD..93g2004K. doi:10.1103/PhysRevD.93.072004.
  2. ↑ C.R. Nave. "Quarks". HyperPhysics. Department of Physics and Astronomy, Georgia State University. Besoek op 20 Junie 2014.
  3. ↑ S. Willenbrock (2003). "The Standard Model and the Top Quark". In H.B Prosper and B. Danilov (red.) (red.). Techniques and Concepts of High-Energy Physics XII. NATO Science Series. Vol. 123. Kluwer Academic. pp. 1–41. arXiv:hep-ph/0211067v3. ISBN 1-4020-1590-9.
  4. ↑ K. Nakamura et al. (Particle Data Group) (2011). "PDGLive Particle Summary 'Quarks (u, d, s, c, b, t, b', t', Free)'" (PDF). Particle Data Group. Besoek op 8 Augustus 2011.
  5. ↑ 5,0 5,1 "Evidence for production of single top quarks and first measurement of". Fermilab. 2006. Besoek op 20 Junie 2014. {{cite web}}: Text ": Plain English Summary" ignored (hulp); Text "V_tb" ignored (hulp)
  6. ↑ A. Quadt (2006). "Top quark physics at hadron colliders". European Physical Journal C. 48 (3): 835–1000. Bibcode:2006EPJC...48..835Q. doi:10.1140/epjc/s2006-02631-6.

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Bokwark&oldid=1870125"