Assegaaibosch-natuurreservaat

Assegaaibosch-natuurreservaat
Land	Suid-Afrika
Provinsie	Wes-Kaap
Naaste dorp	Stellenbosch
Assegaaibosch-natuurreservaat
Koördinate: 33°58′0″S 18°55′30″O
Oppervlak	204 ha
Bestuursliggaam	CapeNature
Webblad	Assegaaibosch

Die historiese gebou van die foreltelery is nou 'n monument.

Assegaaibosch-natuurreservaat is 'n historiese landgoed en tans 'n CapeNature natuurreservaat en wêrelderfenisgebied geleë in die Jonkershoekvallei naby Stellenbosch in die Wes-Kaapprovinsie van Suid-Afrika . Die historiese landgoed is gestig deur Dirk Coetsee, die stamvader van die Coetsee-familie in Suid-Afrika.

Naam

'Assegaaibosch' beteken 'Bos van Assegaai' in Nederlands en Afrikaans, met verwysing na die groot aantal Assegaaibome (Curtisia) op die landgoed. 'n Assegaai is 'n tradisionele Afrikawapen wat gewoonlik uit Curtisia-hout gekerf word.

Ligging

Assegaaibosch is suidoos van Coetsenburg, aan die noord-oostelike hange van die Stellenboschberg, wat sy suidelike grens vorm, in die Jonkershoekvallei tot by die oewer van die Eersterivier wat sy noordelike grens onder vorm. Dit is ongeveer 9 km van Stellenbosch af en 204 hektaar groot.

Geskiedenis

In die vroeë 1680's het Simon van der Stel, die Nederlandse goewerneur van die Kaapkolonie, grond aan wit setlaars aan die oewer van die Eersterivier en die Bergrivier toegeken in en rondom die latere dorpe Stellenbosch en Franschhoek. Die setlaars het die taak gehad om gewasse te verbou en vee te teel om skepe van die Nederlandse Oos-Indiese Kompanjie te voorsien terwyl hulle by die Kaapse Skiereiland aangedoen het onderweg om handel te dryf in die Oos-Indië. In 1682 is grond aan die voet van die Stellenboschberg toegeken aan die kaptein van die Stellenbosch Infanterie, Dirk Coetsee, wat een van die oudste wynlandgoedere in Suid-Afrika, Coetsenburg, op die land gevestig het. In dieselfde jaar het Van Der Stel grond hoër in die Jonkershoekvallei aan Dirk Coetsee belowe. Coetsee noem hierdie land Assegaaibosch (as gevolg van die oorvloed assegaai-bome) en gebruik dit hoofsaaklik vir veeproduksie.

Dirk Coetsee het later die Assegaaibosch-herehuis gebou, 'n pragtige tradisionele Kaap-Hollandse huis, wat nou 'n nasionale monument is. Alhoewel die Coetsee-familie die plaas beslis het sedert die vroeë 1680's, is die eiendom eers in 1755 in die naam van Dirk se seun, Gerrit Coetsee, geregistreer. Van der Stel het ook twee ander landgoedere aan Coetsee toegestaan: Uiterwyk in Bottelary in 1699, en Zonquasdrift in Tulbagh in 1714. Deur die jare het die plaas 'n aantal kere van eienaar verwissel. Die reuse ou eikebome is deur Wouter Eduard Wium aangeplant, aan wie die land in 1806 deur Lord Charles Somerset toegestaan is, met die spesiale bepaling dat hy eike in die omgewing plant. In 1893 is die land langs Assegaaibosch gebruik om 'n foreltelery te vestig.

Teen die vroeë twintigste eeu het Assegaaibosch erg vervalle geraak. In 1960 het die Kaapse Provinsiale Administrasie Assegaaibosch gekoop, en die huis is opgeknap. Dit is nou 'n nasionale monument en word as 'n gastehuis gebruik.

Die foreltelery in 'n stewige kliphuis staan vandag nog, hoewel forelle nie meer hier geteel word nie, aangesien dit 'n eksotiese spesie is. CapeNature gebruik die eiendom as bewaringstasie. Die oorspronklike telery is 'n nasionale monument.