Peter Magubane
Peter Sexford Magubane OMSS (18 Januarie 1932 – 1 Januarie 2024) was 'n Suid-Afrikaanse fotograaf en anti-apartheidsaktivis. Hy was ook die persoonlike fotograaf van president Nelson Mandela.
Vroeë lewe[wysig | wysig bron]
Peter Sexford Magubane is in Vrededorp (nou Pageview, 'n voorstad van Johannesburg) gebore en het in Sophiatown grootgeword.[1] Hy het as skoolseun begin foto's neem met 'n Kodak Brownie-bokskamera.[2]
In 1954 lees hy 'n eksemplaar van Drum, 'n tydskrif wat bekend is vir sy beriggewing oor stedelike swartes en die gevolge van apartheid. "Hulle het te doen gehad met sosiale kwessies wat swart mense in Suid-Afrika geraak het. Ek wou deel wees van daardie tydskrif."[3]
Magubane het as drywer by Drum begin werk. Na ses maande se los werkies het hy 'n fotografie-opdrag gekry onder die mentorskap van Jürgen Schadeberg, die hooffotograaf. Hy het 'n kamera geleen en die ANC-konverensie van 1955 gedek. "Ek het met goeie resultate teruggegaan kantoor toe en nooit teruggekyk nie."
Om in die vroeë jare op opdrag te wees, was nie maklik nie, soos hy onthou: "Ons was nie toegelaat om 'n kamera in die openbaar te dra as die polisie betrokke was nie, so ek moes dikwels my kamera wegsteek om die foto's te kry wat ek wou hê. By geleentheid Ek het my kamera in 'n uitgeholde Bybel weggesteek, met 'n kabelvrystelling in my sak. Op 'n ander tyd, by 'n verhoor in Zeerust waaruit die pers verbied is, het ek my Leica 3G in 'n uitgeholde brood weggesteek en het gemaak of ek eet terwyl ek eintlik besig was om foto's te neem; toe die brood afgegaan het, het ek melk gekoop en die kamera in die karton versteek. En ek het daarmee weggekom. Jy moes vinnig dink en vinnig wees om te oorleef in daardie dae."[4]
Magubane het die meeste van Suid-Afrika se geskiedkundige oomblikke gefotografeer, soos die Sharpeville-slagting in 1960 en ook Mandela se Rivonia-verhoor in 1964. Hy het later onthou: "Ek het nog nooit soveel dooie mense gesien nie." Sy redakteur wou weet hoekom hy geen nabyskote geneem het nie. Magubane het toe "besluit ek gaan nie emosioneel betrokke raak nie, of ten minste eers nadat ek my werk gedoen het."[5]
Middel en later jare[wysig | wysig bron]
Magubane het Drum verlaat om 'n vryskut te word. In 1967 was hy in diens van die Rand Daily Mail. In 1969 is hy gestuur om 'n betoging buite Winnie Mandela se tronksel te fotografeer. Hy is in hegtenis geneem, ondervra en toe in eensame aanhouding geplaas. Die aanklagte is teruggetrek in 1970. Magubane is egter vir vyf jaar van fotografie verbied. In 1971 is hy weer gevange geneem en het 98 dae in eensame opsluiting deurgebring en toe ses maande in die tronk deurgebring.
Na sy vrylating is Mugabane verdoek om die Soweto-opstand te dek wat van Junie tot Augustus 1976 plaasgevind het. Hy is gearresteer, geslaan en sy neus is gebreek. Uiteindelik is hy aan die einde van 1976 vrygelaat.[6] Die reeks foto's wat hy geneem het, het hom internasionale erkenning en lof besorg. In Februarie 1977 sou hy 'n toekenning vir uitnemendheid in joernalistiek wen, geborg deur Stellenbosch Farmers' Winery en aangebied deur Walter Cronkite.[6] Dit het tot ander geleenthede gelei. Hy het aan opdragte vir die tydskrif Time, die Verenigde Nasies en vir Sports Illustrated gewerk om 'n reeks oor die Suid-Afrikaanse tienerhardloper Zola Budd te fotografeer.[4]
In 1985 het Magubane tyd in die hospitaal deurgebring en herstel van haelgeweerkootwonde wat hy opgedoen het toe hy in die polisie se kruisvuur by 'n begrafnis naby Johannesburg betrap is.[7]
In 2006 het die Suid-Afrikaanse Poskantoor op Nasionale Vrouedag 'n miniatuurvel, gedenkkoevert en 'n spesiale kansellasie uitgereik. Dit herdenk die optog op 9 Augustus 1956 toe 20 000 vroue uit alle dele van Suid-Afrika 'n tweede optog na die Uniegebou gehou het om teen die paswette te betoog. Hulle het petisies met meer as 100 000 handtekeninge by die Eerste Minister se deur gelaat. Die foto wat op die miniatuurvel gebruik is, is deur Peter Magubane tydens die optog geneem en bevat van die vroue wat die 1956-optog gelei het: Lillian Ngoyi, Helen Joseph, Sophia Williams-De Bruyn en Rahima Moosa.[8]
Magubane het opgehou om in fotojoernalistiek te werk en later op kunsfotografie gekonsentreer. Hy het die oorlewende stamgedrag in post-apartheid Suid-Afrika in kleur gedokumenteer. Hierdie foto's is onder die African Heritage Series-vaandel gepubliseer.
Magubane is op 1 Januarie 2024 dood, 17 dae voor sy 92ste verjaardag.[9]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Peter Sexford Magubane", South African History Online.
- ↑ Hudson, Berkley (2009). Sterling, Christopher H. (red.). Encyclopedia of Journalism. Thousand Oaks, Calif.: SAGE. pp. 1060-67. ISBN 978-0-7619-2957-4.
- ↑ Cook, John (1 Mei 1997). "One-Man Truth Squad". Mother Jones. Besoek op 7 Mei 2007.
- ↑ 4,0 4,1 Barbieri, Fabio (7 Mei 2003). "Peter Magubane : profiles". Contemporary Africa Database. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2004. Besoek op 7 Mei 2007.
- ↑ Weil, Louis (26 Februarie 1990). "From the Publisher". Time. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2007. Besoek op 7 Mei 2007.
- ↑ 6,0 6,1 "A South African Black Receives Top Prize for News Photography". The New York Times. 23 Februarie 1977. Besoek op 15 Mei 2017.
- ↑ Meyer, John (12 Mei 2005). "A Letter from the Publisher". Time. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2007. Besoek op 7 Mei 2007.
- ↑ "50th Anniversary of the Women's March to the Union Buildings". Customer Services. SA Post Office. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2007. Besoek op 4 Mei 2007.
- ↑ "Legendary photographer Dr Peter Magubane passes away". SABC News. 1 Januarie 2024. Besoek op 1 Januarie 2024.
