Gaan na inhoud

Christelike Demokrasie (Italië)

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Christelike Demokrasie
DC
Leier Alcide De Gasperi
Amintore Fanfani
Aldo Moro
Mariano Rumor
Giulio Andreotti
Francesco Cossiga
Arnaldo Forlani
Benigno Zaccagnini
Flaminio Piccoli
Ciriaco De Mita
Mino Martinazzoli
Gestig 15 Desember 1943
Ontbind 16 Januarie 1994
Voorafgegaan deur Italiaanse Volksparty (1919)
(Voorloper uit die pre-Fascistiese-era)
Opgevolg deur Italiaanse Volksparty (1994)
(wettige opvolger)
Christelike Demokratiese Sentrum
(splyting)
Nuusbrief Il Popolo
Hoofkwartier Piazza del Gesù, Rome
Jeugvleuel Christelike Demokratiese Jeugbeweging
Ideologie Christelike demokrasie[1]
Popularisme[2]
Sosiale konserwatisme[3][4]
Amptelike kleure      Wit
Die Christelike-Demokrate se amptelike logo

Christelike Demokrasie (Italiaans: Democrazia Cristiana, DC) was 'n Christen-demokratiese[5] politieke party in Italië.

Die DC is in 1943 in Duits-besette Italië gestig as die ideale opvolger van die Italiaanse Volksparty. Dit het dieselfde logo gehad as dié voorganger, 'n skild met 'n kruis (scudo crociato). Dit was 'n Katoliek-geïnspireerde, sentralistiese,[6] party wat gepoog het om almal te akkommodeer,[2][7] met beide regse- en linkse politiese faksies. Die DC het vir vyftig jaar 'n dominante rol gespeel in die politiek van Italië, van die ontstaan daarvan in 1944 tot die uiteindelike ontbinding daarvan in 1994 te midde van die Tangentopoli-skandale. Die party se noemnaam was die Wit Walvis (Balena bianca), wat te wyte was aan die party se groot organisatoriese struktuur en die amptelike kleur daarvan.[8] Gedurende die party se lang bewindstydperk was die Italiaanse Kommunistiese Party die grootse opposisieparty.

Van 1946 tot 1994 was die DC die grootste party in die parlement en het dit in opeenvolgende koalisies regeer. Dit het oorspronklik regerings ondersteun met 'n liberaal-konserwatiewe (saam met die gematigde Italiaanse Demokratiese Sosialistiese Party, die Italiaanse Liberale Party en die Italiaanse Republikeinse Party) basis voordat dit oorbeweeg het na sentrum-linkse koalisies waarby die Italiaanse Sosialistiese Party betrokke was.

Die party is opgevolg deur 'n aantal kleiner partye, waaronder die Italiaanse Volksparty (1994), die Christen-Demokratiese Sentrum, die Verenigde Christen-Demokrate en die nog steeds aktiewe Unie van die sentrum (2002). Voormalige Christen-demokrate kom ook verspreid voor in ander partye soos Forza Italia en die sentrum-linkse Demokratiese Party.

Die DC was 'n stigterslid van die Europese Volksparty in 1976.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Vroeë jare

[wysig | wysig bron]

Die party is gestig as 'n herlewing van die Italiaanse Volksparty (PPI), welke party in 1919 gestig is deur Luigi Sturzo, 'n Katolieke priester. [9] Die PPI het meer as 20% van die stemme tydens die Italiaanse algemene verkiesings van 1919 en 1921 op hom verenig, maar is in 1926 deur die Fascistiese diktatuur onwettig verklaar, ten spyte van die teenwoordigheid van sommige Popolari in Benito Mussolini se eerste regering.

Toe die Tweede Wêreldoorlog eindig, het die Christen-Demokrate post-Fascistiese Italië begin organiseer in koalisie met al die ander hoofstroompartye, waaronder die Italiaanse Kommunistiese Party (PCI), die Italiaanse Sosialistiese Party (PSI), die Italiaanse Liberale Party (PLI), die Italiaanse Republikeinse Party (PRI), die Party vir Aksie (Pd'A) en die Demokratiese Arbeidersparty (PDL). In Desember 1945 is die Christen-Demokraat, Alcide De Gasperi, aangestel as eerste minister van Italië.

Die Christen-Demokratiese Party is in reaksie op fascistiese Italië en as opposisie teen kommunisme, gebruik. Die inwoners van Italië het gestem vir 'n lewenswyse, en nie net 'n politieke party nie. [10] Christelike ideale is gewoonlik gekoppel aan die idee van vryheid.[11] Die party het homself in groot moeilikheid bevind, want as hulle 'n ekstremistiese houding oor kommunisme sou inneem, sou hulle gesien word as pro-fascisties. Die Christen-Demokrate het toe geweet dat hulle 'n sentrumparty moes wees , terwyl hulle terselfdertyd kommunisme teëstaan. [11] Uiteindelik het dit nie oor partysukses gegaan nie, maar oor die sukses van 'n lewenstyl in teenstelling met die misplaaste ideale van kommunisme. [11][12]

In die algemene verkiesing van 1946 het die DC 35,2% van die stemme op hom verenig.

De Gasperi en sentralisme

[wysig | wysig bron]
Alcide De Gasperi

In Mei 1947 het De Gasperi beslissend met sy kommunistiese en sosialistiese koalisievennote onder druk van die Amerikaanse president Harry Truman gebreek. Dit het die weg geopen vir 'n sentralistiese koalisie wat die Italiaanse Demokratiese Sosialistiese Party (PSLI) ingesluit het, welke 'n sentralistiese wegbreek party van die PSI was, sowel as sy gewone bondgenote, die PLI en die PRI.

In die algemene verkiesing van 1948 het die DC 'n beslissende oorwinning behaal met die steun van die Katolieke Kerk en die Verenigde State en 48,5% van die stem op hom verenig, die beste resultaat wat die party nog ooit behaal het. Ondanks die absolute meerderheid van sy party in die Italiaanse parlement het De Gasperi voortgegaan om as hoof van die sentralistiese koalisie te regeer, wat agtereenvolgens deur die Liberale, wat gehoop het vir meer regse beleide (1950), en die Demokratiese Sosialiste, wat gehoop het vir meer linkse beleide (1951), verlaat is.

Onder De Gasperi is groot hervormings in die armer plattelandse streke in die vroeë naoorlogse jare uitgevoer, met plase wat van groot grondeienaars geneem is en uitgedeel is aan kleinboere. Boonop het die Christen-Demokrate tydens hul ampstermyn 'n aantal wette aanvaar wat werknemers teen uitbuiting beskerm, 'n nasionale gesondheidsdiens gestig, en goedkoop behuising in die grootste stede van Italië beskikbaar gestel. [13]

De Gasperi het tot 1953 as eerste minister gedien en sou 'n jaar later sterf. Geen Christen-demokraat sou sy lang jare in die amp ewenaar nie. Ondanks die feit dat DC se aandeel in die stemme altyd tussen 38 en 43% was vanaf die algemene verkiesing van 1953 tot die algemene verkiesing van 1979, was die party al hoe meer versplinter. As gevolg hiervan het eerste ministers meer gereeld verander.

Sentrum-linkse regerings

[wysig | wysig bron]
Amintore Fanfani

Vanaf 1954 is die DC gelei deur progressiewe Christen-demokrate, soos Amintore Fanfani, Aldo Moro en Benigno Zaccagnini, wat ondersteun is deur die invloedryke linkse faksies. In die vyftigerjare het die party sentrum of gematigde sentrum-linkse koalisies gevorm, en selfs 'n kortstondige regering onder leiding van Fernando Tambroni wat staatgemaak het op parlementêre steun van die Italiaanse Sosiale Beweging (MSI), die post-fascistiese party.

In 1963 het die party onder eerste minister Aldo Moro 'n koalisie met die PSI gevorm, wat sodoende na 16 jaar teruggekeer het na 'n ministeriële rol, en ook met die PSDI en die PRI. Soortgelyke regerings is deur die loop van die 1960's en 1970's gevorm. [14]

Historiese kompromie

[wysig | wysig bron]

Van 1976 tot 1979 het die DC met die eksterne steun van die PCI by wyse van 'n historiese kompromie regeer. Aldo Moro, wat die leier van die party was en die kompromie geïnisieer het, is ontvoer en vermoor deur die Rooi Brigades.

Hierdie gebeurtenis was 'n skok vir die party. Toe Moro ontvoer is het die regering, wat destyds gelei is deur Giulio Andreotti, dadelik 'n onversetlike houding ingeneem en gesê dat die "Staat nie mag buig" vir terroriste se eise nie. Dit was 'n heel ander posisie as dié wat voorheen in soortgelyke gevalle ingeneem is (soos die ontvoering van Ciro Cirillo, 'n DC-lid vir wie 'n losprys betaal is danksy die party se bande met Camorra). Dit is egter ondersteun deur al die hoofstroompartye, insluitend die PCI, met die twee noemenswaardige uitsonderings van die PSI en die Radikale Party. Tydens die verhoor van Andreotti vir bande met die Mafia is gesê dat hy die kans benut om van 'n gevaarlike politieke mededinger ontslae te raak deur al die opsies te saboteer en dat die ontvoerders derhalwe nie anders kon as om Moro te vermoor nie. [15] Gedurende sy gevangenskap het Moro 'n reeks briewe geskryf wat soms baie krities teenoor Andreotti staan. [16] Later was die gedenkskrif wat Moro tydens sy gevangenskap geskryf het onderhewig gemaak aan verskeie komplotte, waaronder die sluipmoord op die joernalis Mino Pecorelli en generaal Carlo Alberto Dalla Chiesa. [17]

Die Pentapartito

[wysig | wysig bron]

Aan die begin van die 1980's het die DC 'n groot deel deel van sy steun verloor.

In 1981 was Giovanni Spadolini van die PRI die eerste persoon wat nie 'n Christen-demokraat was om sedert 1944 'n regering te lei. Hy het aan die hoof gestaan van 'n koalisie bestaande uit die DC, die PSI, die PSDI, die PRI en die PLI, die sogenoemde Pentapartito. In die opeenvolgende algemene verkiesing van 1983 het DC een van sy grootste dalings in terme van stemme op daardie stadium gely, en slegs 32,5% van die uitgebreide stemme (-5,8%) op hom verenig. Gevolglik het Bettino Craxi (leier van die opkomende PSI) weer die pos van eerste minister ingeneem en aan die hoof gestaan van 'n Pentapartito- regering.

DC het weer die pos van eerste minister in 1987 verkry, nadat dit ietwat herstel het in die algemene verkiesing van 1987 (34,2%). Die Pentapartito-koalisie het Italië tot 1993 byna deurlopend regeer. Terwyl Italië in die 1980's deurlopende ekonomiese vooruitgang beleef het is die Italiaanse ekonomie ondermyn deur die voortdurende devaluasie van die Italiaanse lira en die uitreiking van buitensporige bedrae tesourie-effekte met hoë rente, sodat die buitensporige begrotingstekort tussen 1982 en 1992 die helfte van die skuld veroorsaak het wat die land vandag steeds teister.

Ontbinding

[wysig | wysig bron]

In 1992 is die Mani pulite-ondersoek in Milaan begin wat die sogenaamde Tangentopoli-skandale ontbloot het (endemiese korrupte praktyke op die hoogste vlakke) en (dikwels omstrede) arrestasies en bedankings tot gevolg gehad het. Na die teleurstellende uitslag in die Italiaanse algemene verkiesing van 1992 (29,7%) en as gevolg van die opkoms van Lega Nord in Noord-Italië en twee jaar se toenemende skandale (wat verskeie Mafia-ondersoeke ingesluit het wat veral Andreotti betrek het) is die party in 1994 ontbind. In die negentigerjare is die meeste politici wat tydens die ondersoeke vervolg is vrygespreek, soms op grond van wettige formaliteite of op grond van verjaring (statutêre tydsbeperkings).

Die DC het swaar nederlae gely in die provinsiale en munisipale verkiesing van 1993, asook die daaropvolgende verdeling van Mario Segni se Segni-pakt. Peilings het op groot verliese in die opkomende algemene verkiesing van 1994 gedui. In die hoop om die party se beeld se verander het die DC se laaste sekretaris, Mino Martinazzoli, besluit om die party te herdoop tot die Italiaanse Volksparty (PPI). Pier Ferdinando Casini, wat die regse faksie van die party (voorheen onder leiding van Forlani) verteenwoordig het, het besluit om 'n nuwe party, genaamd die Christen-Demokratiese Sentrum, te stig en 'n alliansie met Silvio Berlusconi se nuwe party, Forza Italia (FI), aan te gaan. Die linkse faksies het binne die nuwe PPI gebly, terwyl sommige regse vleuels by die Nasionale Alliansie aangesluit het. In 1995 het die PPI in twee verdeel, nl. die PPI en die sentrum-regse Verenigde Christen-Demokrate, wat gelei is deur Rocco Buttiglione en ook 'n alliansie met FI aangegaan het. In die daaropvolgende jare het die meeste Christen-Demokrate by FI aangesluit, wat die party geword het met die meeste voormalige DC-lede in absolute terme, en by die Europese Volksparty aangesluit het.

Leierskap

[wysig | wysig bron]
  • Secretary: Alcide De Gasperi (1944–1946), Attilio Piccioni (1946–1949), Giuseppe Cappi (1949), Paolo Emilio Taviani (1949–1950), Guido Gonella (1950–1953), Alcide De Gasperi (1953–1954), Amintore Fanfani (1954–1959), Aldo Moro (1959–1964), Mariano Rumor (1964–1969), Flaminio Piccoli (1969), Arnaldo Forlani (1969–1973), Amintore Fanfani (1973–1975), Benigno Zaccagnini (1975–1980), Flaminio Piccoli (1980–1982), Ciriaco De Mita (1982–1989), Arnaldo Forlani (1989–1992), Mino Martinazzoli (1992–1994)
  • President: Alcide De Gasperi (1946–1954), Adone Zoli (1954–1960), Attilio Piccioni (1960–1966), Mario Scelba (1966–1969), Benigno Zaccagnini (1969–1975), Amintore Fanfani (1976), Aldo Moro (1976–1978), Flaminio Piccoli (1978–1980), Arnaldo Forlani (1980–1989), Ciriaco De Mita (1989–1992), Rosa Russo Iervolino (1992–1994)
  • Partyleier in die Kamer van Afgevaardigdes: Giovanni Gronchi (1946–1948), Giuseppe Cappi (1948–1949), Giuseppe Spataro (1949), Giuseppe Cappi (1950), Giuseppe Bettiol (1950–1953), Aldo Moro (1953–1956), Attilio Piccioni (1956–1958), Luigi Gui (1958–1962), Benigno Zaccagnini (1962–1968), Fiorentino Sullo (1968), Giulio Andreotti (1968–1972), Flaminio Piccoli (1972–1978), Giovanni Galloni (1978–1979), Gerardo Bianco (1979–1983), Virginio Rognoni (1983–1986), Mino Martinazzoli (1986–1989), Vincenzo Scotti (1989–1990), Antonio Gava (1990–1992), Gerardo Bianco (1992–1994)

Simbole

[wysig | wysig bron]
  • Die Christelike-Demokrate se amptelike logo
    Die Christelike-Demokrate se amptelike logo
  • Verkiesingslogo (1946–1991)
    Verkiesingslogo
    (1946–1991)
  • Verkiesingslogo (1992–1993)
    Verkiesingslogo
    (1992–1993)

Verdere leeswerk

[wysig | wysig bron]
  • Leonardi, Robert; Albert, Paolo (2004). Steven Van Hecke; Emmanuel Gerard (reds.). From Dominance to Doom? Christian Democracy in Italy. pp. 105–131. ISBN 978-90-5867-377-0. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)
  • Masala, Carlo (2004). Michael Gehler; Wolfram Kaiser (reds.). Born for Government: The Democrazia Cristiana in Italy. pp. 88–102. ISBN 978-0-7146-5662-5. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Maurizio Cotta; Luca Verzichelli (2007). Political Institutions in Italy. Oxford University Press. p. 38. ISBN 978-0-19-928470-2.
  2. ↑ 2,0 2,1 Mark Donovan (1998). "Democrazia Cristiana: party of government". In David Hanley (red.). Christian Democracy in Europe. Continuum International Publishing Group. p. 72. ISBN 978-1-85567-382-3. Besoek op 17 Augustus 2012.
  3. ↑ Warner, Carolyn M. (2013). "SAGE Journals: Your gateway to world-class journal research". Party Politics. 19 (2): 256–276. doi:10.1177/1354068812462934.
  4. ↑ Storia, Rai. "Il referendum sul divorzio". Rai Storia.
  5. ↑ Gary Marks; Carole Wilson (1999). "National Parties and the Contestation of Europe". In T. Banchoff; Mitchell P. Smith (reds.). Legitimacy and the European Union. Taylor & Francis. p. 126. ISBN 978-0-415-18188-4. Besoek op 26 Augustus 2012.
  6. ↑ J. Denis Derbyshire; Ian Derbyshire (1989). Political Systems Of The World. Allied Publishers. p. 117. ISBN 978-81-7023-307-7.
  7. ↑ James L. Newell (2010). The Politics of Italy: Governance in a Normal Country. Cambridge University Press. p. 27. ISBN 978-0-521-84070-5. Besoek op 24 Julie 2013.
  8. ↑ John A. Agnew (2002). Place and Politics in Modern Italy. University of Chicago Press. p. 144. ISBN 978-0-226-01051-9.
  9. ↑ Cinzia Padovani (2007). A Fatal Attraction: Public Television and Politics in Italy. Rowman & Littlefield. p. 259. ISBN 978-0-7425-1950-3.
  10. ↑ Einaudi, Mario (1947). "Christian Democracy in Italy". The Review of Politics. 9 (1): 16–33. doi:10.1017/S003467050003792X. JSTOR 1404299.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Ivella, Vittorio (1948). "Favorable Omens in Italy". Foreign Affairs. 26 (4): 701–708. doi:10.2307/20030148. JSTOR 20030148.
  12. ↑ Murphy, Francis J. (1981). "Don Sturzo and the Triumph of Christian Democracy". Italian Americana. 7 (1): 89–98. JSTOR 29776027.
  13. ↑ Italy: Library of Nations: Italy, Time -Life Books, 1985
  14. ↑ Konstantina E. Botsiou (2010). "The European Centre-Right and European Integration: The Formative Yearss". In Constantine Arvanitopoulos (red.). Reforming Europe: The Role of the Centre-Right. Springer Science & Business Media. p. 180. ISBN 978-3-642-00560-2.
  15. ↑ Francesco Pecorelli; Sommella Roberto. I veleni di OP (in Italiaans). KAOS Edizioni. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Junie 2009. Besoek op 19 Oktober 2010.
  16. ↑ Yepa - Dedicated Hosting Solutions. Apolis. Opgespoor op 28 Augustus 2013.
  17. ↑ "La Magliana, uno schizzo di fango su Vitalone". La Repubblica (in Italiaans). Besoek op 19 Oktober 2010.

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Massimo L. Salvadori, Enciclopedia storica, Zanichelli, Bologna 2000
  • Igino Giordani, De Gasperi, il ricostruttore, Cinque Lune, Rome 1955
  • Giulio Andreotti, De Gasperi e il suo tempo, Mondadori, Milaan 1956
  • Gianni Baget Bozzo, Il partito cristiano al potere: la DC di De Gasperi e di Dossetti 1945–1954, Vallecchi, Florence 1974
  • Gianni Baget Bozzo, Il partito cristiano e l'apertura a sinistra: la DC di Fanfani e di Moro 1954–1962, Vallecchi, Florence 1977
  • Pietro Scoppola, La proposta politica di De Gasperi, Il Mulino, Bologna 1977
  • Nico Perrone, Il segno della DC, Dedalo, Bari 2002 ISBN 88-220-6253-1
  • Luciano Radi, La DC da De Gasperi a Fanfani, Rubbettino, Soveria Mannelli 2005

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Christelike_Demokrasie_(Italië)&oldid=2711753"