Gaan na inhoud

Marcus Terentius Varro

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
'n Denkbeeldige portret van 'n bejaarde Varro, gravure deur André Thevet, Les Vrais pourtraits et vies des hommes illustres grecz, latins et payens (1584).

Marcus Terentius Varro (116 – 27 v.C.) was 'n Romeinse veelweter en skrywer. Hy word beskou as antieke Rome se grootste geleerde, en is deur Petrarca beskryf as "die derde groot ligbaken van Rome" (ná Vergilius en Cicero).[1] Hy staan somtyds bekend as Varro Reatinus ('Varro van Rieti) om hom te onderskei van sy jonger tydgenoot, Varro Atacinus.

Biografie

[wysig | wysig bron]

Varro is gebore in of naby Reate (nou Rieti in Lazio)[2] uit 'n familie wat waarskynlik deel was van die ruiterklas of Equites. Hy het besondere waarde geheg aan sy wortels in die gebied, en het tot op 'n rype ouderdom 'n uitgebreide plaas op die vlakte van Reate besit (blykbaar was dit naby Lago di Ripasottile geleë,[3]). Hy het Pompeius ondersteun, en die amp van praetor bereik, nadat hy gedien het as onderskeidelik volkstribuun, quaestor en curule aedile.[4] Varro was waarskynlik ongelukkig en ontnugter met die koers waarop Pompeius ingeslaan het toe die Eerste Triumviraat gevorm is in omstreeks 60 v.C., en hy het derhalwe waarskynlik sy kans verloor om tot die konsulskap verhef te word.[5] Hy het die koalisie as bespotlik afgemaak in 'n werk getiteld Driekopmonster (Τρικάρανος in die Grieks van Appianus, Die Burgeroorloë, II.ii.9).[5] Hy was deel van die kommissie van twintig wat die groot landbouskema van Caesar uitgevoer het vir die hervestiging van Capua en Kampanië (59 BC).[4][5]

Standbeeld van Marcus Terentius Varro deur die plaaslike kunstenaar Dino Morsani in Rieti.

Gedurende die Burgeroorlog tussen Pompeius en Caesar van 49 tot 45 was hy in bevel van een van Pompeius se leërs tydens die Slag van Ilerda in 49 v.C..[6] Hy het die strawwe vrygespring wat meegebing is deur sy ondersteuning van die verloorkant danksy twee kwytskeldings wat deur Julius Caesar toegestaan is, voor en ná die Slag van Pharsalus in 48 v.C.[7] Caesar het hom aangestel om toesig te hou oor die openbare biblioteek van Rome in 47 v.C., maar na Caesar se dood het Marcus Antonius hom verban, wat daartoe gelei het dat hy baie van sy eiendom verloor het, insluitend sy biblioteek. Toe die Republiek plek gemaak het vir die Ryk in omstreeks 27 v.C., het Varro die guns van Augustus verkry, onder wie se beskerming hy veiligheid en stilte geniet het en hom kon toewy aan sy studies en skryfwerk.

Varro het gestudeer onder die Romeinse filoloog Lucius Aelius Stilo (oorlede in 74 v.C.), en later in Athene onder die Akademiese filosoof Antiochus van Askalon (oorlede in 68 v.C.). Varro was 'n hoogs produktiewe skrywer en het meer as 74 Latynse werke oor 'n verskeidenheid onderwerpe gelewer. Afgesien van sy baie verlore werke (slegs bekend vanweë bestaande fragmente daarvan), is twee werke veral van belang vir historici: Nege Boeke van Dissiplines en sy bundeling van die Varroniaanse chronologie. Sy Nege Boeke van Dissiplines was 'n voorbeeld vir latere ensiklopediste, veral vir Plinius die ouere (leef omstreeks 23 tot 79 n.C.). Die mees noemenswaardige gedeelte van die Nege Boeke van Dissiplines staan uit vir die gebruik van die vrye kunste as organiserende beginsels.[8] Varro het daarop besluit om nege van hierdie kunste te identifiseer: grammatika, retoriek, logika, rekenkunde, meetkunde, astronomie, musiekteorie, geneeskunde en argitektuur. Met gebruikmaking van Varro se lys, bemiddel deur Martianus Capella se vroeë-5de eeuse allegorie, kon daaropvolgende skrywers die sewe klassieke "vrye kunste" van die midddeleeuse skole definieer.[8]

In omstreeks 37 v.C.,[9] op 'n rype ouderdom, het Varro vir sy vrou Fundania oor die landbou geskryf, en 'n lywige en uitgebreide werke gelewer, getiteld De re rustica (ook bekend as Res rusticae)—soortgelyk aan Cato die ouere se werk De agri cultura—oor die bestuur van groot slawe-beheerde landgoedere.[10][11]

Kalenders

[wysig | wysig bron]
Fasti Antiates Maiores, 'n inskrywing wat die Romeinse kalender bevat. Hierdie kalender gaan die Juliaanse hervorming van die kalender vooraf; dit bevat die maande Quintilis en Sextilis en maak voorsiening vir die invoeging van 'n interkalêre maand

Die samestelling van die Varroniaanse chronologie was 'n poging om 'n presiese jaar-na-jaar tydlyn van Romeinse geskiedenis tot op daardie moment te bepaal. Dit is gebaseer op die tradisionele opeenvolging van die konsuls van die Romeinse Republiek—aangevul, waar nodig, deur die invoeging van "diktatoriale" en "anargistiese" jare. Dit is al bewys as ietwat foutief[12] maar het mettertyd die aanvaarde standaard chronologie geword, grootliks omdat dit ingeskryf is op die boog van Augustus in Rome. Alhoewel die boog nie meer staande is nie, het 'n groot gedeelte van die chronologie nietemin oorleef onder die naam Fasti Capitolini.

Werke

[wysig | wysig bron]

Varro se literêre uitset was enorm; Ritschl het dit geskat op 74 werke in sowat 620 boeke, waarvan slegs een werk steeds volledig bestaan, hoewel ons baie fragmente van die ander werke besit, meestal in Gellius se Attiese Nagte. Quintilianus het Varro "die mees geleerde onder die Romeine" genoem,[13] en is ook deur Plutarchus erken as "'n man wat diep belese is in die Romeinse geskiedenis".[14]

Varro is erken as 'n belangrike bron deur ou skrywers soo onder andere Cicero, Plinius die ouere, Vergilius in die Georgics, Columella, Aulus Gellius, Macrobius, Augustinus en Vitruvius, wat die 'n boek oor argitektuur (VII.Intr.14) aan hom toeskryf.

Sy enigste volledige, bestaande werk, Rerum rusticarum libri tres ("Drie Boeke oor Landbouwetenskap"), is beskryf as "die goed verteerde stelsel van 'n ervare en suksesvolle boer wat alles gesien en beoefen het wat hy opteken."[15]

Een noemenswaardige aspek van die werk is sy vooruitsiening van mikrobiologie en epidemiologie. Varro het sy lesers gewaarsku om moerasse en moerasland te vermy, aangesien daar in sulke gebiede

...sekere klein diertjies uitbroei wat nie deur die oog gesien kan word nie, maar wat in die lug dryf en die liggaam binnegaan deur die mond en neus en daardeur ontsettend baie skade aanrig.[16][17][18]

'n Moderne navorser, Bertha Tilly, som Varro se werk soos volg op:

Vir die ontsaglike massa werk wat voltooi is, vir sy patriotiese ywer, sy hoë morele sentimente, vir veelsydigheid in skryfvorme en in onderwerpe, vir die groot verskeidenheid materiaal, troon Varro uit bo al sy tydgenote en opvolgers: hy was uitgelese vir navorsing soos geen ander mens ooit was of sou wees nie.[19]

Bestaande werke

[wysig | wysig bron]
Plan van die voëlhuis by Casinum wat deur Varro ontwerp en gebou is.
  • De lingua latina libri XXV (of Oor die Latynse taal in 25 Boeke, waarvan ses boeke (V–X) bestaan, grootliks verweer)
  • Rerum rusticarum libri III (of Drie boeke oor landelike onderwerpe), ook bekend as die De re rustica ("Oor Landboukunde") of Res rusticae ("Landbou")

Verlore werke

[wysig | wysig bron]
  • Saturarum Menippearum libri CL of Menippean Satires in 150 boeke
  • Antiquitates rerum humanarum et divinarum libri XLI (Oudhede van menslike en goddelike dinge)[20]
  • Logistoricon libri LXXVI
  • Hebdomades vel de imaginibus
  • Disciplinarum libri IX ('n Ensiklopedie oor die vrye kunste, waarvan die eerste boek oor grammatika gehandel het)
  • De rebus urbanis libri III (of Oor stedelike kwessies in drie boeke)
  • De gente populi Romani libri IIII (vgl. Augustinus, 'De civitate dei' xxi. 8.)
  • De sua vita libri III (of Oor sy eie lewe in drie boeke)
  • De familiis troianis (of Oor die families van Troje)
  • De Antiquitate Litterarum libri II (geaddresseer aan die tragiese digter Lucius Accius; dit is derhalwe een van sy vroegste geskrifte)
  • De Origine Linguae Latinae libri III (geaddresseer aan Pompeius; vgl. Augustinus, 'De civitate dei' xxii. 28.)
  • Περί Χαρακτήρων (in ten minste drie boeke, oor die vorming van woorde)
  • Quaestiones Plautinae libri V (bevat interpretasies van rare woorde in die komedies van Plautus)
  • De Similitudine Verborum libri III (oor die reëlmatigheid van vorme en woorde)
  • De Utilitate Sermonis libri IIII (oor die beginsel van anomalieë of onreëlmatigheid)
  • De Sermone Latino [it] libri V (?) (geaddresseer aan Marcellus,[22] oor ortografie en poësie)
  • De philosophia (vgl. Augustinus, 'De civitate dei' xix. 1.)
  • De Bibliothecis (in drie boeke)[23]

Die meeste van die bestaande fragmente van hierdie werke (veral die werke wat oor grammatika handel) kan gevind word in die Goetz–Schoell uitgawe van De Lingua Latina, pp. 199–242; in die versameling van Wilmanns, pp. 170–223; en in die versameling van Funaioli, pp. 179–371.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Oxford Classical Dictionary, "Terentius Varro, Marcus"
  2. ↑ "Marcus Terentius Varro | Roman author". Encyclopædia Britannica. Besoek op 12 Januarie 2017.
  3. ↑ "LacusCurtius • Varro on Agriculture – Book I". penelope.uchicago.edu. Besoek op 12 Januarie 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 Baynes, Thomas Spencer (1891). The Encyclopaedia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature. C. Scribner's sons.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Reid, James Smith (1911). "Varro, Marcus Terentius". Encyclopædia Britannica (11de) 27. Cambridge University Press. 923–924. 
  6. ↑ Caesar; Damon, Cynthia (2016). Civil War. Drukpers van Harvard-universiteit. ISBN 978-0674997035.
  7. ↑ Prioreschi, Plinio (1996). A History of Medicine: Roman medicine. Horatius Press. ISBN 978-1888456035.
  8. ↑ 8,0 8,1 Lindberg, David (2007). The Beginnings of Western Science. Chicago: Drukpers van die Universiteit van Chicago. p. 137. ISBN 978-0-226-48205-7. Besoek op 6 Maart 2010.
  9. ↑ Flower, Harriet I., red. (23 Junie 2014) [2004]. The Cambridge companion to the Roman Republic (2 uitg.). New York: Drukpers van die Universiteit van Cambridge. p. 177. ISBN 9781107032248. OCLC 904729745.
  10. ↑ Flower, Harriet I., red. (23 Junie 2014) [2004]. The Cambridge companion to the Roman Republic (2 uitg.). New York: Drukpers van die Universiteit van Cambridge. p. 193. ISBN 9781107032248. OCLC 904729745.
  11. ↑ "Miscellaneous Publication". Miscellaneous Publication. Maryland Agricultural Experiment Station (900): 10. 1977. Besoek op 22 Oktober 2023. Die skrywer Varro, wie se boek oor landbou in 37 v.C. gepubliseer is, maak dit duidelik dat sulke latifundia in daardie tyd bestaan het. Varro bespreek sommige van die uitdagings in verband met die bestuur van latifundia.
  12. ↑ Lendering, Jona (2020), "Varronian Chronology", Official site, Amsterdam: Livius, https://www.livius.org/articles/concept/varronian-chronology/ .
  13. ↑ Quintilianus. "Hoofstuk 1". Institutio Oratoria. Vol. Book X. Verse 95.
  14. ↑ Plutarchus. Lewe van Romulus. New York: Modern Library. p. 31.
  15. ↑ Harrison, Fairfax (1918). "Note Upon the Roman Agronomists". Roman Farm Management. New York: The Macmillan Company. pp. 1–14 [10].
  16. ↑ Varro, Marcus Terentius (2014) [1934]. De Re Rustica. Loeb-klassieke biblioteek. I.12.2 – via Bill Thayer se webwerf.
  17. ↑ Thompson, Sue (Maart 2014). "From Ground to Tap" (PDF). The Mole: 3 (sidebar). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Oktober 2014. Besoek op 21 Augustus 2017.
  18. ↑ Hempelmann, Ernst; Krafts, Kristine (Oktober 2013). "Bad Air, Amulets and Mosquitoes: 2,000 Years of Changing Perspectives on Malaria". Malaria Journal. 12: 232. doi:10.1186/1475-2875-12-232. ISSN 1475-2875. PMC 3723432. PMID 23835014.
  19. ↑ Tilly, Bertha (1973). Varro the Farmer, p. 13.
  20. ↑ "Marcus Terentius Varro | Roman author". Encyclopædia Britannica. Besoek op 4 Januarie 2019.
  21. ↑ Wilmanns, Augustus (1864). "II:97". De M. Terenti Varronis Libris Grammaticis. Berlyn: Weidmannsche Buchhandlung – via Project Gutenberg. Marcellus autem ad quem haec uolumina misit quis fuerit nescio.
  22. ↑ Verskeie persone genaamd Marcellus het in Varro se tyd geleef. Die identiteit van hierdie Marcellus is onduidelik.[21]
  23. ↑ Reid Byers, The Private Library: The History of the Architecture and Furnishing of the Domestic Bookroom, 2021, p.53.

Bronnelys

[wysig | wysig bron]
  • Cardauns, B. Marcus Terentius Varro: Einführung in sein Werk. Heidelberger Studienhefte zur Altertumswissenschaft. Heidelberg, Duitsland: C. Winter, 2001.
  • d’Alessandro, P. "Varrone e la tradizione metrica antica". Spudasmata, volume 143. Hildesheim; Zürich; New York: Georg Olms Verlag, 2012.
  • Dahlmann, H.M. "Terentius Varro. Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft". Supplement 6, Abretten bis Thunudromon. Geredigeer deur Wilhelm Kroll, 1172–1277. Stuttgart: Metzler, 1935.
  • Ferriss-Hill, J. "Varro’s Intuition of Cognate Relationships". Illinois Classical Studies, volume 39, 2014, pp. 81–108.
  • Freudenburg, K. "The Afterlife of Varro in Horatiu se Sermones: Generic Issues in Roman Satire." Generic Interfaces in Latin Literature: Encounters, Interactions and Transformations, geredigeer deur Stavros Frangoulidis, De Gruyter, 2013, pp. 297–336.
  • Kronenberg, L. Allegories of Farming from Greece and Rome: Philosophical Satire in Xenophon, Varro and Virgil. Cambridge/New York: drukpers van die Universiteit van Cambridge, 2009.
  • Nelsestuen, G. Varro the Agronomist: Political Philosophy, Satire, and Agriculture in the Late Republic. Columbus: drukpers van die Ohio Staat-universiteit, 2015.
  • Richardson, J.S. "The Triumph of Metellus Scipio and the Dramatic Date of Varro, RR 3". The Classical Quarterly, volume 33, no. 2, 1983, pp. 456–463.
  • Taylor, D.J.. Declinatio : A Study of the Linguistic Theory of Marcus Terentius Varro. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 1974.
  • Van Nuffelen, P. "Varro’s Divine Antiquities: Roman Religion as an Image of Truth". Classical Philology, volume 105, no. 2, 2010, pp. 162–188.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Marcus_Terentius_Varro&oldid=2719510"