Gaan na inhoud

Mariss Jansons

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Mariss Jansons

Mariss Ivars Georgs Jansons (14 Januarie 1943 – 30 November 2019) was 'n Letlandse dirigent en die seun van die dirigent Arvīds Jansons en die sanger Iraida Jansone.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Iraida Jansone, wat Joods was, het geboorte aan haar seun in Riga (Letland) gegee terwyl sy besig was om van die Riga-ghetto te ontvlug waar haar vader en broer deur die regering van die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty vermoor is. Jansons het as jongeling aanvanklik viool saam met sy vader studeer.[1]

In 1946 het Mariss se vader, Arvīds Jansons tweede prys tydens 'n nasionale kompetisie gewen en was hy deur Jefgeni Mrawinski as sy assistent by die Leningrad Filharmoniese Orkes gekies. Toe Jansons Snr. se gesin in 1956 by hom aangesluit het, het die jong Mariss ingeskryf by die Sint Petersburg Konservatoria (toe nog as die Leningrad Konservatoria bekend) waar hy klavier en dirigeer studeer het, alhoewel sy vader hom aangemoedig het om voort te gaan met viool. In 1969 het sy sy opleiding voortgesit in Wene onder Hans Swarowsky en in Salzburg onder Herbert von Karajan. Karajan wou vir Jansons uitnooi om sy assistent te word by die Berlynse Filharmoniese Orkes, maar die Sowjet owerhede het verhoed dat Jansons ooit van die aanbod te hore kom.[2]

Loopbaan

[wysig | wysig bron]
Toneel uit die dokumentêre program genaamd Imperfect Harmony waar Jansons 'n werk voorberei vir die Koninklike Concertgebouw-orkes

In 1971 het Jansons tweede prys tydens die "Herbert von Karajan" Internasionale Dirigeer-kompetisie gewen. In 1973 was Jansons aangestel as Assosiaat-dirigent van die Leningrad Filharmoniese Orkes (nou die Sint Petersburg Filharmoniese Orkes). In 1979 was hy aangestel as musiekdirekteur van die Oslo Filharmoniese Orkes saam met wie hy breedvoerig uitvoerings en opnames gemaak het en getoer het. Jansons het in 2000 uit sy posisie by die Oslo Filharmoniese Orkes bedank vanweë twiste met die stad oor die akoestiek van die Oslo Konsertsaal.[3]

In 1992 was Jansons aangestel as prinsipiële gas-dirigent van die Londen Filharmoniese Orkes. Hy het ook as gas-dirigent saam met die Londen Simfonieorkes gewerk en Mahler se Simfonie No. 6 saam met die orkes vir die LSO Live plate-etiket opgeneem.[4][5]

In 1997 het Jansons musiekdirekteur van die Pittsburgh Simfonieorkes geword. Die aanvanklike kontrak was vir drie jaar, maar sy daaropvolgende kontrakverlengings was kontrakte wat jaarlikse hernuwing vereis. In Junie 2002 het hy aangekondig dat hy die orkes in 2004 gaan verlaat.[6]In April 1996 in Oslo het Jansons byna beswyk na 'n hartaanval terwyl hy besig was om die finale bladsye van La bohème te dirigeer.[7] Hy het in Switserland herstel. Later het chirurge in Pittsburgh 'n defibrillasie-toestel in sy bors geplant ten einde 'n elektriese skok aan sy hart te besorg indien dit gaan staan. (Jansons se vader het tydens 'n 1984 konsert gesterf terwyl hy besig was om die Hallé Orkes te dirigeer).[8] Jansons het vermeld dat hy aan "jet lag" ly, en dit was een rede waarom hy sy Amerikaanse posisie opgesê het.[9]

Aan die begin van die 2003/2004 seisoen het Jansons met sy termyn as hoofdirigent van die Beiere Radio-simfonieorkes (BRSO) begin in terme van[10] 'n aanvanklike kontrak van drie jaar[11] Die kontrak behels dat hy tien weke per seisoen moet optree.[12] In September 2006 het Jansons sy aanvanklike BRSO kontrak verleng tot Augustus 2009.[13] In Julie 2007 het hy sy kontrak met die BRSO verder verleng tot Augustus 2012.[14] In April 2011 het hy in München sy BRSO kontrak tot Augustus 2015 verleng.[15] In Junie 2013 het die BRSO Jansons se kontrak verder verleng tot Augustus 2018.[16] In Mei 2015 het die BRSO 'n verdere verlenging van Jansons se kontrak aangekondig met inbegrip van 2021.[17] In Julie 2018 het die orkes weereens 'n verlenging van die maestro se kontrak aangekondig met inbegrip van 2024.[18] Hy stuur gereeld veldtogte van stapel vir die konstruksie van 'n nuwe konsertsaal vir die orkes.[19]

In Oktober 2002 was Jansons as die sesde hoofdirigent van die Koninklike Concertgebouw-orkes (RCO) van Amsterdam aangekondig, met ingang 1 September 2004. Sodoende volg hy vir Riccardo Chailly op.[20] Sy aanvanklike Amsterdam kontrak was vir drie jaar,[21] en in terme daarvan moes hy twaalf weke per seisoen in Amsterdam spandeer. In April 2014 het die orkes die geskeduleerde konklusie van Jansons se termyn as hoofdirigent van die orkes na die 2014–2015 seisoen aangekondig.[22][23] Hy het sy finale konsert as hoofdirigent van die KCO op 20 Maart 2015 in die teenwoordigheid van Koningin Máxima van Nederland gedirigeer.[24]

In 2006 het Jansons die Weense Filharmoniese Orkes se Nuwejaarskonsert vir die eerste keer gedirigeer. In Januarie 2006 was die MIDEM Kunstenaar van die Jaar-prys in Cannes aan hom toegeken. In Oktober 2007 het Jansons (wat Luthers is)[25] Beethoven se Simfonie No. 9 saam met die Beiere Radio-simfonieorkes voor Pous Benedictus XVI en 7000 ander luisteraars in die pouslike oudiënsiesaal (Auditorio Paul VI) gedirigeer. Jansons het vir die tweede keer in 2012 die Weense Nuwejaarskonsert gedirigeer. Die konsert was wêreldwyd in drie-en-sewentig lande op televisie uitgesaai. Hy het die Weense Filharmoniese Orkes se Nuwejaarskonsert vir die derde keer in 2016 gedirigeer. Die 2016 konsert was in meer as negentig lande van regoor die wêreld uitgesaai en was deur 50 miljoen televisiekykers gesien.

Pryse

[wysig | wysig bron]

Jansons het reeds verskeie pryse gewen en internasionale eerbewyse ontvang vir sy prestasies, insluitende Kommandeur van die Koninklike Noorweegse Orde van Verdienstelikheid van Koning Harald V van Noorweë, lidmaatskap van die Koninklike Akademie van Musiek in Londen, asook die Gesellschaft der Musikfreunde (Geselskap van Musiekvriende) in Wene. In 1986 was die St. Hallvard Medalje aan hom toegeken.[26] In Mei 2006 was die Order van die Drie Sterre (2de klas Groot Kommandeur), te wete Litaue se hoogste eerbewys van die staat, aan hom toegeken. Die Beierse Orde van Verdienstelikheid was in 2007 aan hom toegeken, en in 2010 die Beierse Maximiliaanse Orde vir Wetenskap en Kuns. In 2008 het Jansons die Oostenrykse Kruis van Eer vir Wetenskap en Kuns ontvang.[27]

Jansons se opname van Sjostakowitsj se Simfonie No. 13 met Sergey Aleksashkin (bas) en die Beiere Radio-simfonieorkes en Koor het ook pryse gewen. In Januarie 2006 was 'n Midem, naamlik 'n Cannes Klassieke toekenning as Kunstenaar van die Jaar, aan hom toegeken. In 2007 was hy deur die Duitse Phono Akademie vereer met die Echo Klassik-prys as Dirigent van die Jaar. In 2011 was dieselfde titel aan hom toegeken deur die Duitse joernaal Opernwelt.[28]Jansons het die Ernst von Siemens Musiek-prys in 2013 gewen.[29] Op 31 Maart 2013 was die eremedalje "Vir Verdienstelikheid voor Sint Petersburg" aan hom toegeken. Op 4 Oktober 2013 het Jansons die Groot Kruis van Verdienstelikheid met Ster van die Federale Republiek van Duitsland ontvang.[30]

On 1 November 2013 was die Ridder van die Orde van die Nederlandse Leeu aan Jansons toegeken, welke hy van die Nederlandse Minister van Opvoeding, Kultuur en Wetenskap (Jet Bussemaker) ontvang het.[31]

In 'n persvrystelling van 23 November 2017[32] – het die Koninklike Filharmoniese Genootskap aangekondig dat Mariss Jansons met die RPS Gouemedalje – een van die hoogste eerbewyse in die wêreld van klassieke musiek-bekroon is. Die Medalje was aan Jansons oorhandig deur die wêreldbekende pianis Mitsuko Uchida gedurende 'n konsert met die Beiere Radio-simfonieorkes (Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks) op 24 November 2017 in Londen se Barbican Hall.[33] Mariss Jansons is die 104de ontvanger van die RPS Gouemedalje. In 2018 was Erelidmaatskap van die Berliner Philharmoniker aan hom toegeken.[34]Op 14 April 2019 het hy die Herbert von Karajan-prys tydens die Salzburg Paas-fees ontvang.[35] In 2019 het hy die Opus Klassik [de] in die kategorie "Lewenslange Prestasie” gewen.[36]

CD-produksies

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Ludwig Heinrich (20 Augustus 2011). "Viele Werte sind verloren gegangen". Oberösterreichische Nachrichten (in Duits). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Oktober 2012. Besoek op 21 Augustus 2011.
  2. ↑ Colin Hughes (1 Mei 1999). "Straight from the heart". The Guardian. Besoek op 19 Augustus 2007.
  3. ↑ Hugh Canning (15 Januarie 2006). "On the upbeat". The Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2011. Besoek op 19 Augustus 2007.
  4. ↑ Richard Morrison (6 Desember 2003). "A hundred to one". The Times. Besoek op 19 Augustus 2007. [dooie skakel]
  5. ↑ Hugh Canning (27 Julie 2003). "Classical CD of the Week: Mahler: Symphony No 6". The Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2011. Besoek op 20 April 2008.
  6. ↑ Mark Kanny (7 Junie 2002). "Jansons to bid city adieu in '04". Pittsburgh Tribune-Review (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Februarie 2009. Besoek op 17 Maart 2007.
  7. ↑ Geoff Brown (12 April 2003). "Brave heart". The Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Julie 2011. Besoek op 22 Februarie 2007.
  8. ↑ Tom Service (9 Februarie 2007). "It's good to have dreams". The Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 April 2007. Besoek op 11 Februarie 2007.
  9. ↑ Geoffrey Norris (12 September 2002). "Musician, magician". The Daily Telegraph (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Desember 2004. Besoek op 24 Februarie 2007.
  10. ↑ Martin Kettle (30 Januarie 2004). "Prime Timer". The Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2008. Besoek op 3 Februarie 2007.
  11. ↑ Hilary Finch (26 Augustus 2003). "Every performance is a brave new world". The Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2011. Besoek op 22 Februarie 2007.
  12. ↑ Geoffrey Norris (6 Mei 2004). "'I've decided to cut myself in two'". The Daily Telegraph. Besoek op 19 April 2007.[dooie skakel]
  13. ↑ Vivien Schweitzer (22 September 2006). "Mariss Jansons and Bavarian Radio Symphony to Make First US Tour Together in November". Playbill Arts (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2016. Besoek op 19 April 2007.
  14. ↑ "Mariss Jansons bleibt Chef". Der Tagesspiegel. 11 Julie 2007. Besoek op 10 September 2007.
  15. ↑ "BR verlängert Vertrag mit Mariss Jansons" (press release). Bayerischer Rundfunk, 15 April 2011.
  16. ↑ Bayerischer Rundfunk (3 June 2013). "Mariss Jansons – Vertragsverlängerung bis 2018". Persberig. http://www.br.de/radio/br-klassik/symphonieorchester/mariss-jansons-2018-vertragsverlaengerung100.html. Besoek op 16 Junie 2013. 
  17. ↑ Bayerischer Rundfunk (8 Mei 2015). "Mariss Jansons bleibt bis 2021 Chefdirigent". Persberig. http://www.br.de/presse/inhalt/pressemitteilungen/mariss-jansons-verlaengert-vertrag-100.html. Besoek op 19 Mei 2015. 
  18. ↑ Bayerischer Rundfunk (18 Julie 2018). "MARISS JANSONS EXTENDS HIS CONTRACT WITH BAYERISCHER RUNDFUNK". Persberig. Archived from the original on 15 Desember 2018. https://web.archive.org/web/20181215022130/https://www.br-so.com/orchestra/maestro-mariss-jansons/jansons-extends-contract/. Besoek op 18 Julie 2018. 
  19. ↑ David Lister (8 April 2009). "Mariss Jansons: Maestro with a mission". The Independent (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Desember 2019. Besoek op 26 Maart 2011.
  20. ↑ Martin Cullingford, "Jansons confirmed as Royal Concertgebouw head". Gramophone, 17 Oktober 2002.
  21. ↑ Guido van Oorschot, "Mariss Jansons to Succeed Riccardo Chailly at the Concertgebouw Orchestra". andante.com (overall website now defunct), 16 Oktober 2002.
  22. ↑ Royal Concertgebouw Orchestra (22 April 2014). "Mariss Jansons Bids Farewell". Persberig. Archived from the original on 24 April 2014. https://web.archive.org/web/20140424044601/http://www.concertgebouworkest.nl/en/News/News-overview/2013-2014/Mariss-Jansons-bids-farewell/. Besoek op 23 April 2014. 
  23. ↑ Imogen Tilden (22 April 2014). "Mariss Jansons announces Royal Concertgebouw Orchestra departure". The Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Mei 2020. Besoek op 23 April 2014.
  24. ↑ "Koning en koningin bij afscheidsconcert Mariss Jansons". Nederlandse Omroep Stichting (in Nederlands). 20 Maart 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2019. Besoek op 21 Maart 2015.
  25. ↑ Markus Thiel (26 Oktober 2007). "Götterfunken im Vatikan". Müncher Merkur. Besoek op 10 November 2007.
  26. ↑ "Seks ble hedret med St.Hallvard-medaljen" (in Norwegian). Norwegian News Agency. 15 Mei 1986.{{cite news}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  27. ↑ "Reply to a parliamentary question" (pdf) (in Duits). p. 1877. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2020. Besoek op 27 Desember 2012.
  28. ↑ "Die Ergebnisse der jährlichen Kritikerumfrage von Opernwelt". Opernwelt (in Duits). 4 Oktober 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Februarie 2017. Besoek op 22 Oktober 2011.
  29. ↑ Ernst von Siemens Musikpreis (4 Junie 2013). "Preisverleihung 2013". Persberig. Archived from the original on 27 Desember 2013. https://web.archive.org/web/20131227015156/http://www.evs-musikstiftung.ch/ernst-von-siemens-musikpreis/preisverleihung-2013/. Besoek op 16 Junie 2013. 
  30. ↑ "Ordensverleihung zum Tag der Deutschen Einheit". bundespraesident.de (in Duits). 4 Oktober 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Desember 2019. Besoek op 3 Oktober 2013.
  31. ↑ "Mariss Jansons Made A Knight of The Order of The Lion of The Netherlands". concertgebouworkest.nl (in Engels). 5 November 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Maart 2016. Besoek op 5 November 2013.
  32. ↑ "Mariss Jansons awarded with the RPS Gold Medal". Royal Philharmonic Society (in Engels). 23 November 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 April 2019. Besoek op 23 November 2017.
  33. ↑ Bayerischer Rundfunk (23 November 2017). "Goldmedaille der Royal Philharmonic Society London für Mariss Jansons" (in German). Persberig. https://www.br.de/presse/inhalt/pressemitteilungen/mariss-jansons-royal-philharmonic-society-london-100.html. Besoek op 23 November 2017. 
  34. ↑ "Honorary Membership for Mariss Jansons". Berliner Philharmoniker (in Engels). 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Desember 2019. Besoek op 2 Januarie 2019.
  35. ↑ Mayer, Helmut Christian (16 April 2019). "Die Kritiken von den Osterfestspielen: Meisterliches abseits von Wagner". Kurier (in Duits). Vienna. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 April 2020. Besoek op 2 Oktober 2019.
  36. ↑ "Opus Klassik für den Dirigenten Mariss Jansons". Badische Zeitung (in Duits). Freiburg. dpa. 2 Oktober 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2020. Besoek op 2 Oktober 2019.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Mariss_Jansons&oldid=2619533"