Gaan na inhoud

Michail Boelgakof

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Michail Boelgakof
’n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Boelgakof in 1928.
Naam Michail Afanasjewitsj Boelgakof
Geboorte 15 Mei [O.S. 3 Mei] 1891
Kiëf, Russiese Ryk (vandag Oekraïne)
Sterfte 10 Maart 1940 (op 48)
Moskou, Sowjetunie (vandag Russiese Federasie)
Beroep Skrywer, geneesheer
Genre(s) Satire, fantasie, historiese fiksie, wetenskapsfiksie
Bekendste werke Die Meester en Margarita
Eggenoot/eggenote Tatjana Lappa
Ljoebof Belozerskaja
Jelena Sjilofskaja

Michail Afanasjewitsj Boelgakof (Russies: Михаи́л Афана́сьевич Булга́ков, wetenskaplike transliterasie: Michail Afanas'evič Bulgakov; Engels: Mikhail Bulgakov; 15 Mei [O.S. 3 Mei] 1891 – 10 Maart 1940) was ’n Russiese skrywer en geneesheer wat in die eerste helfte van die 20ste eeu aktief was.[1] Hy is veral bekend vir sy roman Die Meester en Margarita, wat ná sy dood gepubliseer is en in Engels vertaal is as The Master and Margarita. Dit is al een van die meesterstukke van die 20ste eeu genoem.[2]

Lewe en werk

[wysig | wysig bron]

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Michail Boelgakof is in Kiëf in die Russiese Ryk (vandag in die Oekraïne) in ’n Russiese familie gebore. Hy was een van die sewe kinders van Afanasi Boelgakof, ’n staatsraadslid, assistentprofessor aan die Kiëfse Teologiese Akademie en vooraanstaande Russies-Ortodokse essayis, denker en vertaler. Sy ma was Warwara Michailowna Pokrofskaja, ’n voormalige onderwyseres. Albei se oupas was Russies-Ortodokse geestelikes.[3]

Van kleintyd af was Boelgakof geheg aan die teater. Tuis het hy komedies geskryf wat sy broers en susters opgevoer het.[4] In 1901 het hy by die Eerste Kiëfse Gimnasium aangesluit waar hy in Russiese en Europese letterkunde begin belangstel het. Ná sy tyd aan die gimnasium het Boelgakof aan die mediese fakulteit van die Universiteit van Kiëf ingeskryf waar hy sy graad met eervolle vermelding geslaag het. Hy het toe as geneesheer gewerk in die Kiëfse Militêre Hospitaal.[5]

Met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog was hy ’n vrywilliger van die Rooi Kruis en is hy regstreeks na die front gestuur, waar hy minstens twee keer swaar gewond is. Sy lyding weens die wonde het nadelige langtermyngevolge gehad. Hy het homself met morfien ingespuit teen die pyn, veral in die onderlyf. Oor die volgende paar jaar het sy verslawing vererger. In 1918 het hy die morfien gelos. Sy boek Morfien van 1926 is sy verhaal oor daardie moeilike tydperk.

Nadat hy ’n chirurg in die Tsjernoftsi-hospitaal was, is hy aangestel as provinsiale geneesheer van die Smolensk-provinsie. Sy lewe in dié tyd word weergegee in sy Notaboek van ’n Plattelandse Dokter.[5] Ná ’n ruk in Wjazma, naby Smolensk, het hy in Februarie 1918 na Kiëf teruggekeer waar hy ’n privaat praktyk by sy huis begin het.

In Februarie 1919 is hy as weermagdokter na die Noord-Kaukasus gestuur. Daar het hy ernstig siek geword weens tifus en by die dood omgedraai.[5][6] Ná die Russiese Burgeroorlog het die meeste van sy familielede na Parys getrek, maar hy is weens die tifus verbied om die land te verlaat.

Skryfloopbaan

[wysig | wysig bron]
Boelgakof in die 1910's.

Ná sy siekte het Boelgakof sy mediese loopbaan vir dié as skrywer verruil. In Desember 1919 het hy na Wladikafkaz verhuis waar hy sy eerste twee toneelstukke geskryf het: Selfverdediging en Die Toerbin-broers, wat met sukses in die stadsteater opgevoer is.[7][5]

Nadat hy deur die Kaukasus gereis het, het Boelgakof hom in Moskou gevestig. Om die pot aan die kook te hou, was hy ’n korrespondent vir ’n paar koerante.[5] Hy het ook ’n paar werke geskryf wat bitter satire en elemente van wetenskapsfiksie gemeng het. Die belangrikste eienskappe van Boelgakof se satire, soos die vaardige vermenging van fantasie en realisme, groteske situasies en ’n belangstelling in belangrike etiese kwessies, het reeds vorm aangeneem; hierdie eienskappe is verder ontwikkel in sy bekendste roman.[4]

Tussen 1922 en 1926 het Boelgakof verskeie toneelstukke geskryf wat in dié tyd verbied is.[7] Toe een van Moskou se teaterdirekteure Boelgakof kritiseer, het Josef Stalin hom persoonlik beskerm en gesê ’n skrywer van Boelgakof se kaliber was verhewe bo "partywoorde" soos "links" en "regs".[8] Stalin het vir hom werk gekry in ’n klein Moskouse teater. Van sy werke is opgevoer; ander is verbied. Teen Maart 1929 was Boelgakof se loopbaan verwoes nadat die regering se sensors die publikasie van enige van sy boeke en toneelstukke verbied het.[7]

Uit desperaatheid het Boelgakof in Julie 1929 ’n persoonlike brief aan Stalin geskryf en in Maart 1930 ’n brief aan die Sowjetregering.[9] Hy het toestemming gevra om te emigreer as die Sowjetunie nie vir hom nut as skrywer gehad het nie.[5] Hy het ’n telefoonoproep van die Sowjetleier ontvang en daarna het hy toestemming gekry om weer by die teater te werk, as assitent-verhoogdirekteur. Later het hy Nikolai Gogol se Dooie Siele vir die verhoog verwerk.[4]

In 1928 het hy aan sy beroemde roman begin werk, met sy derde vrou, Jelena Sjilofskaja, as inspirasie vir die karakter Margarita.[5] In die laaste dekade van sy lewe het hy aanhou skryf aan Die Meester en Margarita, asook toneelstukke, resensies en verhale, en hy het verskeie vertalings en verwerkings van romans gedoen. Baie is nie gepubliseer nie, ander is "uitmekaargeruk" deur resensente. ’n Groot deel van sy werk (waarin hy die Sowjetstelsel bespotlik maak) het verskeie dekades lank in sy lessenaarlaai bly lê.

Laaste jare

[wysig | wysig bron]
Die graf van Boelgakof en sy derde vrou, Jelena.

In die laat 1930's het Boelgakof by die Bolsjoi-teater aangesluit as librettoskrywer en konsultant. Hy is daar weg nadat hy besef het geen van sy werke gaan opgevoer word nie. Stalin se guns het gekeer dat hy in hegtenis geneem en tereggestel word, maar hy kon nie sy werk publiseer nie. Sy romans en dramas is weer verbied en vir die tweede keer was sy loopbaan verwoes. Toe sy laaste toneelstuk, Batoem (1939), ’n komplimenterende werk oor Stalin se vroeë rewolusionêre dae,[10] ook verbied word voordat repetisies kon begin, het Boelgakof toestemming gevra om die land te verlaat, maar dit is geweier.

Terwyl sy gesondheid verswak het, het Boelgakof sy laaste jare gewy aan wat hy genoem het sy "sonsondergang"-roman. Die jare 1937-1939 was vir hom stresvol; dit het gewissel tussen optimisme dat sy meesterstuk dalk nog gepubliseer kon word en depressie wanneer hy gevoel het daar is geen hoop nie.

In 1939 het Boelgakof ’n privaat voorlesing van sy roman aan sy beste vriende gereël. Jelena Boelgakowa onthou 30 jaar later: "Toe hy eindelik daardie aand klaar voorgelees het, het hy gesê: 'Wel, môre neem ek die roman na die uitgewer!' en almal was stil", "...Almal het verlam bly sit. Alles het hulle bang gemaak," het sy in haar dagboek geskryf (14 Mei 1939).[4]

Michail Boelgakof is op 10 Maart 1940 dood aan nefrosklerose, ’n oorgeërfde niersiekte. Sy pa is aan dieselfde siekte oorlede.

Die eerste uitgawe.

Die Meester en Margarita

[wysig | wysig bron]
Sowjet-posseël: voorafbetaalde poskaart van 1991.
Tussen 1921 en 1924 het Michail Boelgakof met sy eerste vrou Tatjana Lappa 'n kamer in 'n kommunalka - woonstel nommer 50 - in hierdie Moskouse woonstelgebou in Bolsjaja Sadowa 50 in die stadsdeel Presnenski bewoon. Dit is ook die verblyfplek van die duiwel alias Woland, die buitelander, in die roman Master i Margarita. In 2007 is 'n klein museum in die woonstel ingerig
Moskouers stroom na die Boelgakof-museum ter geleentheid van die Museumsdag op 16 en 17 Mei 2009
Michail Boelgakof se vertrek in die kommunalka

Die Meester en Margarita (Russies: Мастер и Маргарита), wat Boelgakof in 1928 begin skryf het, is eindelik in 1966 deur sy weduwee laat publiseer, 26 jaar ná sy dood. Dit het gelei tot ’n internasionale waardering van sy werk. Die boek het ’n paar uitdrukkings tot Russies gevoeg, soos "manuskripte brand nie" en "tweedegraadse varsheid". ’n Vernietigde manuskrip van die Meester is ’n belangrike element van die storielyn.

Die roman, 'n meesterwerk van magiese realisme, lewer kritiek op die Sowjet-samelewing en sy letterkundige establishment. Dit het filosofiese ondertone en ’n hoë artistieke vlak danksy sy skilderagtige beskrywings (veral van ou Jerusalem), liriese fragmente en styl. Dit is ’n raamvertelling oor twee karakteristiek verwante styltydperke, of storielyne: ’n hervertelling van die Evangelies en ’n beskrywing van die moderne Moskou.

Die roman begin waar Satan saam met sy metgeselle, onder wie 'n groot swart sprekende kat, Moskou in die 1930's besoek en aansluit by die geselskap van ’n resensent en ’n digter wat ’n debat voer oor die bestaan van Jesus Christus en die duiwel. Dit ontwikkel in ’n allesomvattende veroordeling van die korrupsie, gulsigheid, verkramptheid en wydverspreide paranoia van Sowjet-Rusland.

’n Verhaal binne die verhaal beeld die ondervraging van Jesus Christus deur Pontius Pilatus en die kruisiging uit.

Rolprente en TV-weergawes

[wysig | wysig bron]

Verskeie rolprent- en TV-weergawes van Die Meester en Margarita is al gemaak:

  • 1972: ’n Joego-Slawies-Italiaanse drama met Aleksandar Petrović as regisseur. Dit is gekies as Joego-Slawië se inskrywing vir die afdeling Beste Buitelandse Rolprent van die 45ste Oscar-toekenningsaand in 1973, maar is nie as benoeming aanvaar nie.
  • 1988: ’n Poolse TV-drama in vier dele met Maciej Wojtyszko as regisseur. Dit was volgens resensente ’n baie geloofwaardige verwerking van die oorspronklike boek.
  • 1994: ’n Russiese rolprent geregisseer deur Joeri Kara wat eers in 2011 uitgereik is. Gekenmerk deur probleme.
  • 2005: Russiese TV-minireeks met Wladimir Bortko as regisseur. Dit is deur 40 miljoen kykers gekyk toe dit die eerste keer gewys is en het die gewildste Russiese TV-reeks geword.[11]

Uitstallings

[wysig | wysig bron]
Moskau ist nicht Berlin

11 Maart tot 6 September 2020 | Museum Pankow, Kultur- und Bildungszentrum Sebastian Haffner, Berlyn (tans nog gesluit as gevolg van die Koronavirus-pandemie)[12]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Mikhail Afanasyevich Bulgakov Encyclopædia Britannica
  2. ↑ Mukherjee, Neel (9 Mei 2008). "The Master and Margarita: A graphic novel by Mikhail Bulgakov". Londen: The Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Julie 2008. Besoek op 19 Januarie 2009.
  3. ↑ Lesley Milne. Mikhail Bulgakov: A Critical Biography. Cambridge University Press. 2009. p. 5
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 "Mikhail Bulgakov Biography" (in Viëtnamees). www.homeenglish.ru. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Oktober 2019. Besoek op 10 Oktober 2011.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Katherine Konchakovska and Bohdan Yasinsky (1998). "Mikhail Bulgakov in the Western World: A Bibliography" (in Engels). Library of Congress. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Desember 2019. Besoek op 10 Oktober 2011.
  6. ↑ Vilensky, Yu, G., Bulgakov's doctor (1991) T. I. Borisova (red.) Kiëf. Zdorovie. pp. 99–103. ISBN 5-311-00639-0
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 "Bulgakov timeline /Краткая хроника жизни и творчества М.А.Булгакова". www.m-a-bulgakov.ru. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2011. Besoek op 10 Oktober 2011.
  8. ↑ Simon Sebag Montefiore. Stalin: The Red Tsar and His Court, p. 110.
  9. ↑ Михаил Афанасьевич Булгаков. Письмо правительству СССР (in Russies). lib.ru/Новый мир, 1987, N8. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Oktober 2019. Besoek op 10 Oktober 2011.
  10. ↑ "Батум. Комментарии" (in Russies). lib.ru. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 November 2019. Besoek op 10 Oktober 2011.
  11. ↑ Wladimir Bortko oor The Master and Margarita Geargiveer 24 Februarie 2020 op Wayback Machine, onderhoud aan die webtuiste MIGNnews.com (ru)
  12. ↑ "Museumsportal Berlin: Moskau ist nicht Berlin Schicksal eines Romans: Michail Bulgakows »Der Meister und Margarita«". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Mei 2020. Besoek op 3 Mei 2020.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Michail_Boelgakof&oldid=2471021"