Piesangoorloë
Die Piesangoorloë was 'n reeks konflikte wat bestaan het uit militêre besetting, polisie-optredes en ingryping deur die Verenigde State in Sentraal-Amerika en die Karibiese Eilande tussen die einde van die Spaans-Amerikaanse Oorlog in 1898 en die ontstaan van die "Goeie Buurbeleid" in 1934.[1] Die militêre ingrypings is hoofsaaklik deur die Amerikaanse Marinierskorps uitgevoer, wat ook 'n handleiding ontwikkel het, die Small Wars Manual (1921) gebaseer op hul ervarings. By geleentheid het die Amerikaanse Vloot vuurondersteuning verskaf en troepe van die Amerikaanse Leër is ook ontplooi.
Met die Verdrag van Parys wat in 1898 onderteken is, het die beheer van Kuba, Puerto Rico, Guam en die Filippyne aan die Verenigde State oorgegaan (oorgedra van Spanje). Hierna het die Verenigde State voortgegaan met militêre ingrypings in Kuba, Panama, Honduras, Nicaragua, Mexiko, Haïti en die Dominikaanse Republiek. Hierdie konflikte het geëindig met die onttrekking van troepe uit Haïti in 1934 onder president Franklin D. Roosevelt.
Die term "Piesangoorloë" is in 1983[2] deur die skrywer Lester D. Langley gewild gemaak. Langley het verskeie boeke oor Latyns-Amerikaanse geskiedenis en Amerikaanse ingryping geskryf, insluitend: The United States and the Caribbean, 1900–1970 en The Banana Wars: An Inner History of American Empire, 1900–1934. Sy werk aangaande die Piesangoorloë omvat die hele tropiese ryk van die Verenigde State, wat die westelike halfrond verbygesteek het, en strek oor beide Roosevelt-presidentskappe. Die term is deur hierdie skrywe gewild gemaak en het die Verenigde State uitgebeeld as 'n polisiemag wat gestuur is om hierdie strydende tropiese lande, wettelose samelewings en korrupte politici te versoen; in wese vestiging van die Amerikaanse heerskappy oor tropiese handel. Honderde Amerikaanse soldate en duisende plaaslike inwoners het in die Piesangoorloë gesterf.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Gilderhurst, Mark (1999). The Second Century: U.S.-Latin American Relations Since 1889.
- ↑ Langley, Lester D. (1983). The Banana Wars: United States Intervention in the Caribbean, 1898–1934. University Press of Kentucky. p. 3. ISBN 978-0-8420-5047-0.
Bronne[wysig | wysig bron]
- Anthony, Constance G. "American democratic interventionism: Romancing the iconic Woodrow Wilson." International Studies Perspectives 9.3 (2008): 239-253 abstract.
- Weeks, Gregory B. U.S. and Latin American relations (John Wiley & Sons, 2015).