Robotika

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die shadow robot hand- stelsel.

Robotika is 'n interdissiplinêre tak van elektronika en kommunikasie, rekenaarwetenskap en ingenieurswese.[1] Robotika behels die ontwerp, konstruksie, bedryf en gebruik van robotte. Die doel van robotika is om masjiene te ontwerp wat mense kan help en bystaan. Robotika integreer velde van meganiese ingenieurswese, elektriese ingenieurswese, inligtingsingenieurswese, megatronika-ingenieurswese, elektronika, biomediese ingenieurswese, rekenaaringenieurswese, beheerstelselingenieurswese, sagteware-ingenieurswese, wiskunde, ens.

Die veld van robotika ontwikkel masjiene wat take kan outomatiseer en verskeie take kan doen wat 'n mens dalk nie kan doen nie. Robotte kan in baie situasies vir baie doeleindes gebruik word, maar vandag word baie in gevaarlike omgewings gebruik (insluitend inspeksie van radioaktiewe materiale, bomopsporing en deaktivering), vervaardigingsprosesse, of waar mense nie kan oorleef nie (bv. in die ruimte, onder water, in hoog hitte, en skoonmaak en insluiting van gevaarlike materiale en straling). Robotte kan enige vorm aanneem, maar sommige word gemaak om in voorkoms soos mense te lyk. Daar word beweer dat dit help met die aanvaarding van robotte in sekere herhalende gedrag wat gewoonlik deur mense uitgevoer word. Sulke robotte probeer om loop, optel, spraak, kognisie of enige ander take te herhaal wat hoofsaaklik deur 'n mens uitgevoer word. Baie van vandag se robotte word deur die natuur geïnspireer, wat bydra tot die veld van bio-geïnspireerde robotika. Sekere robotte vereis gebruikersinsette om te werk, terwyl ander robotte outonoom funksioneer. Die konsep om robotte te skep wat outonoom kan werk, dateer uit die klassieke tyd, maar navorsing oor die funksionaliteit en potensiële gebruike van robotte het eers in die 20ste eeu aansienlik gegroei. Deur die geskiedenis heen is dit gereeld deur verskeie geleerdes, uitvinders, ingenieurs en tegnici aanvaar dat robotte eendag menslike gedrag sal kan naboots en take op 'n mensagtige manier sal kan bestuur. Vandag is robotika 'n vinnig groeiende veld, soos tegnologiese vooruitgang voortduur; navorsing, ontwerp en bou van nuwe robotte dien verskeie praktiese doeleindes, hetsy plaaslik, kommersieel of militêr. Baie robotte is gebou om werk te doen wat gevaarlik is vir mense, soos om bomme te ontlont, om oorlewendes in onstabiele ruïnes te vind, en om myne en skeepswrakke te verken. Robotika word ook in STEM (wetenskap, tegnologie, ingenieurswese en wiskunde) as 'n onderrighulpmiddel gebruik.[2]

Etimologie[wysig | wysig bron]

Die woord robotika is afgelei van die woord robot, wat deur die Tsjeggiese skrywer Karel Čapek in sy toneelstuk R.U.R. (Rossumovi Univerzální Roboti ːAfrikaans Rossum se Universele Robotte), wat in 1920 gepubliseer is.[3] Die woord robot kom van die Slawiese woord robota, wat werk/arbeid beteken. Die toneelstuk begin in 'n fabriek wat kunsmatige mense maak wat robotte genoem word, wesens wat vir mense verwar kan word - baie soortgelyk aan die moderne idees van androïede. Karel Čapek het self nie die woord uitgedink nie. Hy het 'n kort brief geskryf met verwysing na 'n etimologie in die Oxford English Dictionary waarin hy sy broer Josef Čapek as die werklike skepper daarvan genoem het.[3]

Volgens die Oxford English Dictionary is die woord robotika vir die eerste keer in druk gebruik deur Isaac Asimov, in sy wetenskapfiksie-kortverhaal "Liar!", gepubliseer in Mei 1941 in Astounding Science Fiction. Asimov was onbewus daarvan dat hy die term bedink het; aangesien die wetenskap en tegnologie van elektriese toestelle elektronika is, het hy aanvaar dat robotika reeds na die wetenskap en tegnologie van robotte verwys het. In sommige van Asimov se ander werke verklaar hy dat die eerste gebruik van die woord robotika in sy kortverhaal Runaround (Astounding Science Fiction, Maart 1942),[4][5] was, waar hy sy konsep van die "Drie Wette van Robotika" bekendgestel het. Die oorspronklike publikasie van "Liar!" was tien maande voor "Runaround", so eersgenoemde word oor die algemeen aangehaal as die woord se oorsprong.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. "German National Library". International classification system of the German National Library (GND). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Augustus 2020.
  2. Nocks, Lisa (2007). The robot : the life story of a technology. Westport, CT: Greenwood Publishing Group.
  3. 3,0 3,1 Zunt, Dominik. "Who did actually invent the word "robot" and what does it mean?". The Karel Čapek website. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Januarie 2013. Besoek op 5 Februarie 2017.
  4. Asimov, Isaac (1996) [1995]. "The Robot Chronicles". Gold. Londen: Voyager. pp. 224–225. ISBN 978-0-00-648202-4.
  5. Asimov, Isaac (1983). "4 The Word I Invented". Counting the Eons. Doubleday. Bibcode:1983coeo.book.....A. Robotika het 'n voldoende goed ontwikkelde tegnologie geword om artikels en boeke oor sy geskiedenis te regverdig en ek het dit in verwondering en in 'n mate van ongeloof gekyk omdat ek ... die woord uitgevind het