Sep Smidt

Sep Smidt ( *2 April 1911, Frankfort – 23 Julie 1973, Durban) was ’n Afrikaanse skrywer wat onder skuilname soos Donald Fouché, Adriaan Roodt en Johann van der Post meer as honderd boeke skryf. As Johann van der Post skryf hy spanningsverhale. Onder die skuilname Donald Fouché, Gerhard van Heese en Adriaan Roodt skryf hy meestal speurverhale.

Lewe en werk

Severus Gerhardus (Sep) Smidt is op 2 April 1911 op Frankfort in die Vrystaat gebore as een van ses kinders, vyf seuns en ’n dogter. Hy ondergaan sy skoolopleiding op Frankfort, waar hy op hoërskool reeds met ’n skoolkoerant begin. Die stadsraad van Frankfort het hom toegelaat om hulle afrolmasjien vir hierdie doeleindes te gebruik. Hy verkoop die skoolkoerant dan en gebruik die opbrengs om boeke vir die skoolbiblioteek aan te koop. In standerd agt publiseer hy ’n spotprent “Onderweg na die skool” in die koerant wat ’n onderwyser onder ’n sambreel terwyl ’n leerling sopnat reën uitbeeld. Die betrokke onderwyser is woedend, dring aan op ’n verskoning voor die hele skool en sê vir Sep dat hy dit nie verder sal bring as nagkardrywer nie. Sep pak toe sy boeke en verlaat die skool, om nooit weer terug te keer nie. Hierna wil hy na die kosskool op Bethlehem gaan, maar sy pa kan dit nie bekostig nie.

Hy begin dan as winkelklerk by die kettingwinkel Cuthberts werk en doen na ure diens in die sentrale van die poskantoor. Later word hy bestuurder van Cuthberts op Heilbron. Sy vriend Henri van Wyk begin dan ’n toneelgeselskap en Sep kry ’n rol as Ahasveros in die opvoering van “Koningin Ester”, waarin hy saam met Aletta Gericke optree. Hierdie geselskap speel egter bankrot. Na sy pa se dood verhuis hy en sy ma na Pretoria waar sy enigste suster ook bly. Hier kry hy werk as verkoopsman van gebruikte motors by Sidney Clark Motors. Nadat een van sy verhale by Die Vaderland vir publikasie aanvaar word, neem hy die werk van posbode by die koerant aan. Binne drie maande word hy tot verslaggewer bevorder. Hy raak só bevriend met die nuusredakteur, A.M. van Schoor, en die joernaliste Otto Schwellnus en Hint Hyman, laasgenoemde wat onder die skuilname Dewald Brink en Anton Gewers verskeie boeke skryf. By die losieshuis waar hy bly deel hy ’n kamer met S. Ignatius Mocke, by wie Uys Krige gereeld besoek aflê. Hy maak ook kennis met Eugène Marais en Sangiro. Hy word aangestel as die koerant se misdaadverslaggewer en werk nou saam met die polisie, wat aanleiding gee daartoe dat sy vriende hom aanmoedig om hom op speurverhale toe te lê.

Die Vaderland verskuif later na Johannesburg en Sep verhuis saam met die koerant, nou onder redakteurskap van Gustav Preller. Vir die naweekuitgawe skryf hy kleuterverhale. Wanneer hy begin geld verdien met sy verhale wat in Die Brandwag gepubliseer word, bedank hy by die koerant en word vryskutskrywer van 1938 tot 1952. Met die samewerking van die destydse speurhoof, kolonel Cilliers, skryf hy baie verhale oor misdaad en moord wat op werklike gebeure gebaseer is. Op 28 Julie 1945 trou hy met die verpleegsuster Sanet van Zyl van Kanoneiland. Die egpaar het ’n seun en twee dogters. Hulle gaan bly op die plaas Rietkuil naby Middelburg.

Hint Hyman nader hom dan in April 1952 om aan te sluit by die tydskrif Keur, wat hy in 1950 by Blaar Coetzee van Goeie Hoop Uitgewers oorgeneem het. So ontstaan Keur Uitgewers, waarvan Hint 50% besit het, sy broer Boet 25% en Sep 25%. Sep en sy gesin verhuis as gevolg hiervan vanaf Rietkuil na Koffiefontein, met Keur wat in Kimberley gedruk word. Wanneer die drukpers na Johannesburg verskuif, trek hulle in 1957 na Parys in die Vrystaat en in 1962 verskuif hulle en die drukkery na Bloemfontein. Die besigheid groei vinnig en hulle koop die tydskrif Fyngoud van Blaar Coetzee. Dit was so ’n ef­fense stoute tydskrif met foto’s van jong meisies met vol baaiklere daarin, wat hulle later met Keur laat saamsmelt as Keur en Fyngoud. Op Hint se inisiatief begin hulle nou ook met die weeklikse fotoverhaalboekie Kyk, wat op sy hoogtepunt sowat dertigduisend eksemplare per week verkoop. Hulle dupliseer hierdie sukses met die soortgelyke See in Engels. Intussen het Keur en Fyngoud se vlammetjie getaan weens Fyngoud se reputasie vir gewaagde foto’s. Hulle hou ’n landwye kompetisie vir ’n nuwe naam vir die tydskrif, waarna Ster gebore word, met Keur en Fyngoud wat daarby ingelyf is. Die drukkoste neem nou drasties toe weens al die nuwe tydskrifte op die mark, terwyl dit ook baie duur was om papier van die kus af te vervoer. In die sestigerjare koop hulle dan ’n gevorderde drukpers uit Duitsland wat teen veel groter spoed die drukwerk van die tydskrifte kan doen. Hulle verskuif dus in 1963 hulle kantore na Durban, met die nuwe drukkery wat geleë is in ’n groot dubbelverdiepinggebou in die voorstad Mobeni. ’n Deel van die gebou is in kantore omskep sodat alles onder een dak was. Hier stig hulle Republikeinse Pers, wat fotoverhale soos Kyk, See, Mark Condor, Ruiter in swart, Dr. Conrad Brand, Die saboteur, Grensvegter en talle ander uitgee, met Sep wat ook meeskryf aan die fotoverhale. Tydskrifte wat onder hulle vaandel uitgegee word, sluit in Keur, Ster, Rooi Rose, die omstrede Scope, Garden and Home en Your Family. Nadat hulle Argus-tydskrifte oorgeneem het, kry hy Personality, Femina en Farmers Weekly by. Republikeinse Pers het op sy dag die leeue-aandeel van die tydskrifmark in Suid-Afrika besit. Sep Smidt is op 23 Julie 1973 in Durban oorlede.

Skryfwerk

Hy verloor nooit sy begeerte om te skryf nie en in Pretoria stuur hy etlike opstelle en sketse aan Die Vaderland, wat almal afgekeur word. Wanneer hy ’n storie skryf oor ’n voorval op Kerkplein, word dit egter aanvaar vir publikasie. Hierna werk hy as misdaadverslaggewer en spits as gevolg daarvan toe op die misdaadgenre in sy skryfwerk. Hy skryf etlike verhale wat in Die Brandwag gepubliseer word. Onder die skuilname Johann van der Post, Donald Fouché, Gerhard van Heese en Adriaan Roodt skryf hy speurverhale. Die Kaapse rebel is onder die naam Adriaan Roodt geskryf en verskyn aanvanklik as vervolgverhaal in Die Brandwag. Dit verhaal die gedramatiseerde oorlogsavonture van kommandant Edwin Conroy tydens die Tweede Vryheidsoorlog. Conroy het as bevelvoerder van ’n kommando ’n skrikbewind in die Noord-Kaap gevoer en was berug vir sy ongenaakbare optrede teen krygsgevangenes. Hy dien tronkstraf uit weens sy deelname aan die Rebellie van 1914 en word later Volksraadslid vir die Nasionale Party.

Johann van der Post

Meeste van sy spanningsverhale verskyn onder die naam Johann van der Post.

In Die duistere geheim (1942) prewel ’n sterwende man die woorde “Die bloed van Paisley en Elandslaagte” en Die Ridder en sy vriend, Victor, weet dat die oplossing van die geheim van die afskuwelike moorde wat ’n bende pleeg hierin opgesluit lê. Aan die hoof van hierdie bende staan ’n vooraanstaande sakeman van die stad.

Jy, Anton Jooste! (1946) vertel van die ambisieuse jong Anton Jooste, wat Jimmy McGee se goudmyn koop. Kort hierna ontmoet hy die afgunstige en gemene eienaar van ’n uitgewerkte myn langsaan sy eiendom, wat gou in vyandskap ontaard. ’n Ander myneienaar bied hom veel meer aan vir die myn as wat hy daarvoor betaal het. Anton beland later op ’n aanklag van moord in die tronk en sy broer, ’n privaatspeurder, haas hom om Anton se onskuld te probeer bewys.

In Satelliete van Satan (1947) is dit speurder-sersant Hendrik le Grange se taak om die Spookleier, wat aan die hoof van ’n rowerbende in Johannesburg staan, op te spoor en onskadelik te maak.

In Bedrog by die wieg (1950) vervang Walter Malan sonder die medewete van sy vrou sy eie doodgebore seun met die buite-egtelike baba van ’n onbekende vrou. Hiermee word ’n kettingreaksie aan die gang gesit waarvan hy die bittere uiteinde nie in sy wildste drome sou kon voorsien nie.

Vyf klam vingers (1967) is ’n boek in die Klub 707-reeks. Wanneer Gerhard die graf van die moordenaar Justus Bredell oopmaak, is die lyk daarin nog vars en skaars ’n paar ure dood. Bredell is met ’n verskriklike wrok na die galg en hy keer terug na die wêreld van die lewendes om met sy skrikveldtog te begin. In

Jou pasiënt moet sterf (1967)word Liana van Rhyn versoek om een van haar pasiënte ’n dodelike inspuiting toe te dien, anders sterf haar niggie. Twee verpleegsters by dieselfde hospitaal wat ná ’n soortgelyke versoek na die polisie gegaan het, word kort daarna vermoor.

Publikasies

Jaar	Publikasies
	Donald Fouché
1940	Onheil op Kransfontein
	Die onsigbare vyand
1943	Huis van mismaaktheid
1945	Die indringers
1946	Ek hou van ’n man
1947	Streng privaat
1949	Klatergoud
	Mooi is my liefde
	Adriaan Roodt
1939	Die avontuur op Arbeidsgenot
1943	Beskermer van die berge
	Gedugte vyande
	Verlore land
1944	Die bleek man
	Die waters dreun verby
1945	Die Kaapse rebel
1947	Bly hier weg
	Moord op die Cloetes
1948	Ek sing van die wind
1949	As liefde ontwaak
	Kom wees my beminde
1950	Vlug, my beminde
	Waar die aasvoëls wag
	Wrede hartstog
	Deur die duisternis
	Die vallei van die dood
	Ween nie oor my nie
1951	Vuur vir die altaar
1952	Liefde in die herfs
	Vier paaie na die altaar
1967	Doolhof van die dood
1982	Baasvegter van die onderdorp
1983	Geliefde vreemdeling
	Fontein van die dood
	S.G. Smidt
1948	Ek sal jou einde sien
	Johann van der Post
s.j.	Die vloek van Jasa
1938	Op die spoor van die rampokkers
1939	Die vervloekte diamant
1940	Maskerade
	Die ridder
	Ware Suid-Afrikaanse speurverhale  (in vier dele)
1941	Weer die ridder
1942	Agter die masker
	Die duistere geheim
	Die parasiet
	Rampokkerwraak
1943	Die ridder veg weer
	Die skender
	Speurprestasies
1944	Bruilof in die lente
	Die vyand in ons midde
1946	Jy, Anton Jooste!
	Die Maltese kruis
	Die ridder en die atoombom
	Die verlore Eldorado
1947	Satelliete van Satan
1948	Ware Suid-Afrikaanse moordverhale
	Moord in die hospitaal
	Die vreemde vrou
1950	Bedrog by die wieg
	Blaas hoog die haat
	Kyk hoe bloos die son
1951	Man van smarte
	Teug van die lente
	’n Vrou het geweet
1952	Hy was my broer
1955	Die hart van Jesebel
	Wynand en die ridders op die oorlogspad
1967	Huis met baie vensters
	Jou pasiënt moet sterf
	Vyf klam vingers
	Wanneer die wolwe huil
1977	Die bruid moet sterf

Bronnelys

Boeke

• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
• Nienaber, P.J. “Hier is ons skrywers!” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949
• Roodt, Adriaan “Die Kaapse Rebel” Van der Walt 1998

Tydskrifte en koerante

• Anoniem “Die skadukant” “Die Burger” 7 April 2001

Internet

• Botha, Amanda Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2005/05/14/BY/09/01.html
• Coetzee, Gerda Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/04/15/15/11.html
• 365 Spore: http://365spore.blogspot.co.za/2008/04/1911-2-april-geskiedenis-spoor-severus.htm
• SA History Online: http://www.sahistory.org.za/dated-event/severus-gerhardus-smidt-johan-van-der-post-adriaan-roodt-sa-short-story-writer-born-fran
• Springbokboeke: http://www.springbokboeke.co.za/html/johann_van_der_post_boeklys.html
• Vrouekeur: http://www.vrouekeur.co.za/artikel.aspx?id=49102&h=Van-toeka-tot-nou^{[dooie skakel]}
• Worldcat: http://www.worldcat.org/title/vreemde-vrou/oclc/637314395&referer=brief_results
• Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n98-89505/
• Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3APost%2C+Johann+van+der.&qt=hot_author