Straat van Tartarye
Die Straat van Tartarye (Russies: Татарский пролив; Chinees: 韃靼海峽, Dádá hǎixiá; Japannees: 間宮海峡, Mamiya kaikyō; Koreaans: 타타르 해협) is ’n seestraat in die Stille Oseaan wat die Russiese eiland Sachalin van die Asiatiese vasteland (Suidoos-Rusland) skei en die See van Ochotsk in die noorde met die See van Japan in die suide verbind. Dit is 632 km lank, 7-342 km breed en op sy diepste punt minder as 210 m diep.[1]
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
"Tartarye" is ’n ou naam wat Europeërs gebruik het om te verwys na ’n groot streek wat Binne-, Sentraal- en Noord-Asië ingesluit het. Dit is afgelei van die naam "Tartare", wat gebruik is vir verskeie halfnomadiese Mongoolse ryke. Vandat die Mantsjoes in 1644 prominent geword het, het die naam "Tartare" na hulle ook verwys,[2] en Mantsjoerye (en Mongolië) het as die "Chinese Tartarye" onder die Europeërs bekend geraak.[3] Toe Jean-François la Pérouse die seestraat tussen Sachalin en die Chinese Tataarse vasteland in 1787 karteer, het dit die naam "Straat (of Kanaal of Golf) van Tartarye" gekry.
In Japan is die seestraat genoem na Mamiya Rinzō, wat in 1808 daarheen gereis het.[4]
Op Russiese kaarte word die nouste deeltjie van die straat (suid van die mond van die Amoer) aangedui as Straat van Newelskoi, genoem na admiraal Gennadi Newelskoi wat die gebied in 1848 verken het. Die stuk noord daarvan, waarin die Amoer vloei, word Amoerbaai of Amoerliman genoem; die naam "Straat van Tartarye" word net gebruik vir die grootste deel van die straat, suid van die Straat van Newelskoi.
Die seestraat was ’n raaisel vir Europeërs, want van die suide af word dit al hoe nouer totdat dit dit eindelik lyk soos ’n baai voor ’n mens lê. Verskeie kere is probeer om deur die seestraat te vaar, veral omdat plaaslike bewoners aan die seemanne gesê het Sachalin is ’n eiland. Gennadi Newelskoi het in 1848 eindelik van die noorde af deur die seestraat gevaar en ontdek Sachalin is wel ’n eiland. Die Russe het dit geheim gehou en gebruik om ’n Britse vloot tydens die Krimoorlog te flous.
Vervoer[wysig | wysig bron]
Van 1973 af vaar die Wanino-Cholmsk-treinveerboot oor die seestraat en verbind dit die hawestad Wanino, in Chabarofsk-krai op die vasteland, met Cholmsk op Sachalin-eiland.[5][6]
’n Tonnel onder deur die seestraat om die eiland met die vasteland te verbind, is onder Josef Stalin begin bou, maar ná sy dood gestaak.[7] Hernude oproepe vir óf ’n tonnel óf ’n brug is in onlangse jare deur politici gedoen.[8]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Tatar Strait". www.britannica.com/. Encyclopædia Britannica. Besoek op 20 Januarie 2021.
- ↑ Martino Martini, De Bello Tartarico Historia. Antwerpen 1654
- ↑ Byvoorbeeld, Jean-Baptiste du Halde,
Description géographique, historique, chronologique, politique, et physique de l'empire de la Chine et de la Tartarie chinoise (Den Haag: H. Scheurleer, 1736) - ↑ "MAMIYA RINZO STRAIT,Asiatic Russia - Antique Prints and Antique Maps from". Vintage-Views.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 November 2008. Besoek op 1 Desember 2012.
- ↑ [1] Geargiveer 11 Junie 2011 op Wayback Machine
- ↑ Линия Ванино-Холмск (in Russies). Sasco.ru. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Februarie 2012. Besoek op 1 Desember 2012.
- ↑ "СТРОИТЕЛЬСТВО № 506". www.sakhalin.ru. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Desember 2021. Besoek op 7 Oktober 2021.
- ↑ "Plan for Tunnel to Sakhalin Unveiled". St Petersburg Times. 28 November 2000. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2011. Besoek op 7 Oktober 2021.
Skakels[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Straat van Tartarye.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
