Suid-Afrikaanse militêre dekorasies: 1975-2003
In 1975 het die Suid-Afrikaanse regering die destyds bestaande reeks dekorasies en medaljes vir die Suid-Afrikaanse Weermag ingrypend verander. Die meeste toekennings is afgeskaf, en nuwes is ingestel. Addisionele dekorasies en medaljes is tussen 1987 en 1991 ingestel. Hierdie reeks toekennings is in 1994 deur die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag oorgeneem en is in 2003 deur 'n heeltemaal nuwe reeks vervang.
Die dekorasies en medaljes word in voorrangorde gelys, beide ten opsigte van groepering en die indiwiduele toekennings, soos volg:
- Dekorasies vir dapperheid, uitnemende leierskap, en voortreflike diens.
- Veldtogmedaljes.
- Herdenkingsmedaljes.
- Medaljes vir troue diens.
- Medaljes vir skietbedrewenheid.
- 'n Embleem vir Eervolle Vermelding in Berigte.
Dekorasies
[wysig | wysig bron]Casteel de Goede Hoop-dekorasie (CGH) (1952-2003), vir buitengewone dapperheid of uitnemende dapperheid teen die vyand. 'n Goue kasteelvormige dekorasie wat die aankoms van drie seilskippe in Tafelbaai in 1652 uitbeeld. Dit hang aan 'n groen halslint. Die CGH is nooit toegeken nie.
Honoris Crux Diamant (HCD) (1975-1993), vir doodsveragtende roemryke dade van uitnemende heldemoed. 'n Goue malteserkruis, groen geëmailleerd met gekruiste swaarde tussen die arms en 'n oranje- wit- blou skyf omring met agt diamante in die middel. Die lint is oranjekleurig. Die HCD is nooit toegeken nie.
Honoris Crux Goud (HCG) (1975-1993), vir uitnemende dapperheid in uiterste lewensgevaar. Dieselfde ontwerp as die HCD maar sonder die diamante. Dit hang aan 'n oranjekleurige lint met 'n wit middelstreep. Slegs 6 HCG's is toegeken, twee daarvan aan dieselfde persoon.
Orde van die Ster van Suid-Afrika (Militêr): Goud (SSA) (1975-2002), vir voortreflike militêre diens deur opperoffisiere. 'n Goue malteserkruis, blou geëmailleerd, met proteablomme tussen die arms en 'n agtpuntige ster op die oppervlakte. Dit hang aan 'n blou halslint; by seremoniële geleenthede word die kenteken aan 'n goue ketting gehang. Daar is ook 'n agtpuntige borsster met die kenteken daarop.
Orde van die Ster van Suid-Afrika (Militêr): Silwer (SSAS) (1975-2002), vir besonder voortreflike diens deur opperoffisiere. Die kenteken en borsster is dieselfde ontwerp as die SSA s'n maar in silwer. Die halslint het 'n wit middelstreep. Gewoonlik is ontvangers van die SSAS na 'n paar jaar tot die SSA-klas bevorder.
Honoris Crux Silwer (HCS) (1975-1993), vir buitengewone dapperheid in groot lewensgevaar. Dieselfde ontwerp as die HCG maar in silwer. Die lint is oranjekleurig met twee wit strepies.
Honoris Crux (HC) - 2de Tipe (1975-2003), vir dapperheid terwyl in lewensgevaar. Dieselfde ontwerp as die HCS, maar wit-geëmailleerd. Dit hang aan 'n oranjekleurige lint met wit randstrepe.
Pro Virtute-dekorasie (PVD) (1987-2003), vir onderskeidende gedrag en uitnemende gevegsleierskap deur offisiere te velde. 'n Vyfarmige goue malteserkruis, wit geëmailleerd, wat die landswapen op 'n rooi skyf in die middel vertoon. Die lint is oranjekleurig met blou randstrepe.
Suiderkruis-dekorasie (SD) (1975-2003), vir uitnemende diens van die hoogste gehalte deur offisiere. 'n Goue dubbele malteserkruis, wit geëmailleerd, met 'n donkerblou skyf wat die sterre van die Suiderkruis uitbeeld. Die lint is donkerblou met twee wit strepies.
Pro Merito-dekorasie (PMD) (1975-2003), vir uitnemende diens van die hoogste gehalte deur onderoffisiere en manskappe: ekwivalent aan die SD. 'n Goue malteserkruis, wit geëmailleerd, met 'n donkerblou skyf wat 'n rooi disa uitbeeld. Die lint is donkerblou met 'n wit middelbaan.
Pro Virtute-medalje (PVM) (1987-2003), vir onderskeidende gedrag en uitnemende gevegsleierskap deur onderoffisiere en manskappe te velde: ekwivalent aan die PVD. 'n Silwer medalje wat 'n vyfarmige malteserkruis uitbeeld. Dit hang aan 'n oranjekleurige lint met twee blou middelstrepe.
Ad Astra-dekorasie (AAD) (1987-2003), vir uitnemende vliegkuns of voortreflike vernuf of vindingrykheid deur lugbemanningslede tydens nood of ongewone situasies. 'n Goue vyfpuntige ster met die lugmagembleem in die middel. Die lint is verdeel in ligblou en wit skuinsstrepe.
Leërkruis (CM) (1991-2003), vir buitengewone moed, leierskap, vernuf, vindingrykheid or deursettingsvermoë deur Suid-Afrikaanse Leër-personeel in die hantering van personeel, wapentuig or ander uitrusting. 'n Silwerkruis wat die Leërembleem op 'n rooi skyf vertoon. Dit hang aan 'n wit lint met 'n rooi middelbaan.
Lugmagkruis (CA) (1991-2003), die Suid-Afrikaanse Lugmag-ekwivalent van die CM. Dieselfde ontwerp, maar met die SALM-embleem op 'n staalblou skyf. Die lint is wit met 'n staalblou middelbaan verdeel deur 'n goue strepie.
Vlootkruis (CN) (1991-2003), die Suid-Afrikaanse Vloot-ekwivalent van die CM en CA. Dieselfde ontwerp, maar met die SAV-embleem op 'n vlootblou skyf. Die lint is wit met 'n vlootblou middelbaan.
SA Geneeskundige Diens-kruis (CC) (1991-2003), die Suid-Afrikaanse Geneeskundige Diens-ekwivalent van die CM, CA en CN. Dieselfde ontwerp, maar met die SAGD-embleem op 'n donkerrooi skyf. Die lint is wit met 'n donkerrooi middelbaan.
Suiderkruismedalje (SM) - 2de Tipe (1975-2003), vir buitengewone voortreflike diens deur offisiere. 'n Silwer medalje wat die sterre van die Suiderkruis op 'n donkerblou skyf omring deur strale uitbeeld. Dit hang aan 'n donkerblou lint met wit randstrepe en middelstrepies.
Pro Merito-medalje (PMM) - 2de Tipe (1975-2003), vir buitengewone voortreflike diens deur onderoffisiere en manskappe: ekwivalent aan die SM. Dieselfde ontwerp as die SM, maar met 'n rooi disa pleks van die sterre op die blou skyf. Die lint is donkerblou met wit randstrepe en middelbaan.
Danie Theron-medalje (DTM) (1970-2003), vir buitengewoon ywerige en voortreflike diens deur alle range in die Kommando's. 'n Silwer medalje wat 'n arend op 'n bergpiek uitbeeld. Die lint is groen met drie geel bane.
Militêre Merietemedalje (MMM) (1974-2003), vir diens van hoë gehalte. 'n Brons medalje met 'n uitgeskulpte rand wat die SAW-embleem uitbeeld. Die lint is vlootblou, hemelblou, oranje, hemelblou, en vlootblou. Tot 1993 het die MMM as die "Hoof van die SAW se Aanprysingsmedalje" bekend gestaan.
Veldtogmedaljes
[wysig | wysig bron]Pro Patria-medalje (1974), vir diens ter verdediging van die Republiek of ter voorkoming of onderdrukking van terrorisme. Dit is gebruik as veldtogmedalje vir die 1966-1989 Grensoorlog. 'n Agthoekige goudkleurige bronsmedalje wat 'n goue proteablom op 'n blou skyf uitbeeld. Die lint is oranjekleurig, met 'n wit streep naby elke rand en twee blou bane in die middel. 'n Gespe met die naam "Kunene" daarop is uitgereik aan diegene wat in 1976-1977 in Angola diens verrig het.
Suider-Afrika-medalje (1989), vir deelname aan militêre operasies buite die grense van Suid-Afrika en Suidwes-Afrika tussen 1976 en 1989, insluitend die 1987-1988 Angola-veldtog. 'n Agthoekige nikkelmedalje wat 'n jagluiperd uitbeeld. Die lint is geel met rooi randbane en 'n swart middelbaan verdeel deur 'n wit streep. Die medalje is gemunt uit die metaal van 'n Sowjettenk wat in Angola buitgemaak is.
Algemene Diensmedalje (1989), vir deelname aan operasies binne Suid-Afrika na 1983, bv die 1985-1990 noodtoestande. 'n Silwer medalje wat die SAW-embleem binne 'n lourierkrans uitbeeld. Dit hang aan 'n oranjekleurige lint met blou en wit randstrepe en 'n blou middelstreep.
Herdenkingmedalje
[wysig | wysig bron]Unitas-medalje (1994), uitgereik om die samesmelting van die SAW, die bevrydingsleërs, en die tuislandweermagte in 1994 te herdenk. 'n Bronsmedalje wat 'n sewepuntige ster met die Griekse letter alpha daarop vertoon. Die lint is ligblou met 'n donkergroen middelbaan tussen twee wit strepe.
Medaljes vir troue diens
[wysig | wysig bron]Medalje vir Uitnemende Gedrag en Toegewyde Diens (1987-2003), vir 40 jaar diens. 'n Nege karaat goue medalje wat die landswapen vertoon. Dit hang aan 'n donkergroen lint met 'n middelbaan in die kleure van die landsvlag: oranje- wit- blou tot 1994, en rooi- wit- swart- geel- blou daarna.
Medalje vir Troue Diens: Goud (1975-2003), vir 30 jaar diens. Tot 1993, is die medalje aan alle SAW-lede beskikbaar, maar daarna is dit tot Staande Maglede beperk. 'n Vergulde silwer medalje met 'n uitgeskulpte rand, wat die landswapen vertoon. Die lint is donkergroen met twee geel bane.
Medalje vir Troue Diens: Silwer (1975-2003), vir 20 jaar diens. Tot 1993, is die medalje aan alle SAW-lede beskikbaar, maar daarna is dit tot Staande Maglede beperk. Dieselfde ontwerp as die goue medalje maar in silwer. Die lint is wit met twee donkergroen bane.
John Chard-dekorasie (JCD) (1952-2003), vir 20 jaar diens in die Burgermag. 'n Gespe kon na 30 jaar diens bygevoeg word. 'n Ovaalvormige silwer medalje wat die sendingstasie by Rorke's Drift uitbeeld. Die lint is rooi met blou en wit randstrepe.
De Wet-dekorasie (DWD) (1965-2003), vir 20 jaar diens in die Kommando's. Tot 1986 is die DWD slegs aan offisiere toegeken. 'n Gespe kon na 30 jaar diens bygevoeg word. 'n Silwer medalje wat genl Christiaan de Wet op sy perd uitbeeld. Dit hang aan 'n geel lint met groen en wit randstrepe en 'n blou middelbaan.
John Chard-medalje (1952-2003), vir 12 jaar (tot 1986) or 10 jaar diens in die Burgermag. Na 20 jaar diens het 'n ontvanger hiervan vir die John Chard-dekorasie gekwalifiseer. Dieselfde ontwerp as die JCD, maar in brons.
Medalje vir Troue Diens: Brons (1975-2003), vir 10 jaar diens. Tot 1993, is die medalje aan alle SAW-lede beskikbaar, maar daarna is dit tot Staande Maglede beperk. Dieselfde ontwerp as die goud- en silwerklasse, maar in brons. Die lint is bronskleurig met 'n donkergroen middelbaan.
De Wet-medalje (1987-2003), vir 10 jaar diens in die Kommando's. Na 20 jaar diens het 'n ontvanger hiervan vir die De Wet-dekorasie gekwalifiseer. Dieselfde ontwerp as die DWD, maar in brons. Die lint is blou, met groen en wit randstrepe en 'n geel middelbaan.
Medaljes vir skietbedrewenheid
[wysig | wysig bron]SAW-kampioenskutmedalje (1975-2003), vir die wenners in vier kategorieë van die jaarlikse SAW-skietkampioenskap. 'n Silwer medalje wat 'n skietbaan in die middel van 'n vyfpuntige ster uitbeeld. Die lint is hemelsblou, oranje, vlootblou, oranje, en hemelsblou.
Kadetkorps-kampioenskutmedalje (1987-2003), vir die wenners van die jaarlikse skietkampioenskappe vir skoolkadette, is 'n nikkelsilwer medalje wat 'n pronkende springbok uitbeeld. Die lint is goudkleurig met groen randstrepe.
Embleem
[wysig | wysig bron]Eervolle Vermelding in Berigte (1967-2003), vir dapperheid te velde wat nie vir 'n dekorasie kwalifiseer nie. 'n Miniatuur brons landswapen wat aan die lint van die relevante veldtogmedalje vasgemaak is. Die voorbeeld toon dit op die lint van die Pro Patria-medalje.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Alexander, E. G. M.; Barron, G. K. B.; Bateman, A. J. (1986). South African Orders, Decorations and Medals. Human and Rousseau.
- Monick, S (1988). South African Military Awards 1912-1987. South African National Museum of Military History.
- Uys, Ian (1992). Cross of Honour. Uys Publishers.
Kyk ook
[wysig | wysig bron]- Lys van Suid-Afrikaanse ordes, dekorasies en medaljes
- Suid-Afrikaanse militêre dekorasies en medaljes
- Suid-Afrikaanse militêre dekorasies: 1952-1975
- Suid-Afrikaanse militêre dekorasies: 2003-
- Suid-Afrikaanse Weermag
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- South African Medals Website Geargiveer 6 Mei 2013 op Wayback Machine