Gaan na inhoud

Xhosa-kalender

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die Xhosa-kalender (Xhosa: Ikhalenda yesiXhosa) is die tradisionele kalender wat deur die Xhosas in Suid-Afrika gebruik word.

Maandname

[wysig | wysig bron]

Die tradisionele maandname is afgelei van plante of blomme wat groei of seisoenale veranderinge wat op 'n gegewe tyd van die jaar plaasvind. Die Xhosa-maande van die jaar is poëties genoem na sterre en seisoenale plante in Suider-Afrika. Die Xhosa-jaar begin tradisioneel in Juniemaand en eindig in Meimaand, toe Canopus, die helderste ster in die Suidelike Halfrond, die oestyd aangedui het. In stedelike gebiede word vandag die verengelsde weergawes van die maande gebruik, veral deur jonger mense. Veral in die landelike gebiede van die Oos-Kaap word die ou name nog steeds gebruik.

Afrikaans Xhosa Betekenis
Januarie eyoMqungu maand van die Tambukigras
Februarie eyoMdumba maand van die groeiende graan
Maart eyoKwindla maand van die eerste vrugte
April uTshazimpunzi maand van die kwynende pampoene
Mei uCanzibe maand van Canopus
Junie eyeSilimela maand van die Plejades
Julie eyeKhala / eyeNtlaba maand van die aloes
Augustus eyeThupha maand van die knoppe
September eyoMsintsi maand van die Kuskoraalboom
Oktober eyeDwarha maand van die waterlelie
November eyeNkanga maand van die klein geel madeliefie
Desember eyoMnga maand van die Acaciaboom

Weekdae

[wysig | wysig bron]
  • Sondag – iCawa
  • Mandag – uMvulo
  • Dinsdag – uLwesibini
  • Woensdag – uLwesithathu
  • Donderdag – uLwesine
  • Vrydag – uLwesihlanu
  • Saterdag – uMgqibelo

Seisoene

[wysig | wysig bron]

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • (en) Kirsch et al., Clicking with Xhosa, David Phillip Publishers, Kaapstad, 2001, bl. 43v.