Malawimeer: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k Vervang |deadurl=yes/no met |url-status=dead/live
Geskep deur die bladsy "Lake Malawi" te vertaal
Lyn 1: Lyn 1:
{{Inligtingskas Waterliggaam|Volume={{convert|8400|km3|cumi|abbr=on}}<ref name=ilec/>}} '''Malawimeer''', ook bekend as '''Lake Nyasa''' in [[Tanzanië]] en '''Lago Niassa''' in [[Mosambiek]], is 'n [[Groot Mere van Afrika|Afrika-meer]] en die suidelikste meer in die [[Oos-Afrikaanse Skeur|Oos-Afrikaanse Skeurstelsel]], geleë tussen [[Malawi]], Mosambiek en Tanzanië.
{{Inligtingskas Waterliggaam
| Naam = Malawimeer
| Beeld = Lake Malawi seen from orbit.jpg
| Beeld_byskrif = Satellietbeeld van die Malawimeer
| Kaart = Lake Niassa.png
| Kaart_byskrif = Kaart van die Malawimeer
| Koördinate = {{Koördinate|12|11|S|34|22|O|type:waterbody_scale:5000000|aansig=inlyn,titel}}
| Ligging = [[Malawi]], [[Mosambiek]], [[Tanzanië]]
| Soort = Binnemeer
| Oppervlakte = 29&nbsp;600&nbsp;km² (11&nbsp;400&nbsp;myl²)<ref name=ac>{{en}} {{cite web|url= http://www.aquaticcommunity.com/cichlid/malawi.php |title=Malawi Cichlids|accessdate=2 April 2007 |work= AC Tropical Fish |publisher=Aquaticcommunity.com}}</ref>
| Gem_diepte = 292&nbsp;m<ref name=ilec>{{en}} {{Cite web|url=http://www.ilec.or.jp/database/afr/afr-13.html |title=Lake Malawi |accessdate=2 April 2007 |work=World Lakes Database |publisher=International Lake Environment Committee Foundation |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/20070210044454/http://www.ilec.or.jp:80/database/afr/afr-13.html |archivedate=10 Februarie 2007 }}</ref>
| Maks_diepte = 706&nbsp;m<ref name=ilec/>
| Volume = 8&nbsp;400&nbsp;km³<ref name=ilec/>
| Oppervlakhoogte = 500&nbsp;m
| Lengte = 560<ref name=ac/> tot 580&nbsp;km<ref name=ceonline>{{en}} {{cite web|url= http://www.encyclopedia.com/topic/Lake_Nyasa.aspx#1-1E1:Nyasa-La-full |title=Lake Nyasa |accessdate=2 Augustus 2011 |work= Columbia Encyclopedia Online|publisher=Columbia University Press}}</ref>
| Breedte = 75&nbsp;km<ref name=ac/>
| Opvangsgebied =
| Omtrek =
| Invloei = Ruhuhu<ref name=ac/>
| Uitvloei = [[Shirerivier]]<ref name=ac/>
| Eiland = [[Likoma-eiland|Likoma]], [[Chizumulu-eiland|Chizumulu]]
| Nedersettings =
| Gevries =
| Rangorde_volume =
}}


Dit is die vierde grootste varswatermeer ter wêreld, die negende grootste meer ter wêreld per gebied — en die derde grootste en tweede diepste meer in Afrika. Die Malawimeer is die tuiste van meer visspesies as enige ander meer, insluitend ten minste 700 spesies cichlidae. <ref name="Turner2001">Turner, Seehausen, Knight, Allender, and Robinson (2001). "How many species of cichlid fishes are there in African lakes?" ''Molecular Ecology'' 10: 793–806.</ref> Die Mosambiekse deel van die meer is op 10 Junie 2011 amptelik deur die regering van Mosambiek tot reservaat verklaar, <ref name="panda">WWF (10 June 2011). [http://wwf.panda.org/?uNewsID=200583 "Mozambique’s Lake Niassa declared reserve and Ramsar site"] Retrieved 17 July 2014.</ref> terwyl 'n gedeelte van die meer in [[Malawimeer Nasionale Park|Malawi]] in die [[Malawimeer Nasionale Park|Malawimeer Nasionale Park opgeneem is]]. <ref name="unep">{{Cite web|url=http://www.unep-wcmc.org/protected_areas/data/wh/lakemal.html|title=Protected Areas Programme|date=October 1995|publisher=United Nations Environment Programme, World Conservation Monitoring Centre, UNESCO|archive-url=https://web.archive.org/web/20080511101010/http://www.unep-wcmc.org/protected_areas/data/wh/lakemal.html|archive-date=2008-05-11|access-date=2008-06-26}}</ref>
[[Lêer:African Great Lakes.svg|duimnael|links|Kaart van die [[Groot Mere van Afrika]]:<br />[[Albertmeer]] (''Lake Albert'')<br />[[Edwardmeer]] (''Lake Edward'')<br />[[Kivumeer]] (''Lake Kivu'')<br />[[Kyogameer]] (''Lake Kyoga'')<br />Malawimeer (''Lake Malawi'')<br />[[Mwerumeer]] (''Lake Mweru'')<br />[[Rukwameer]] (''Lake Rukwa'')<br />[[Tanganjikameer]] (''Lake Tanganyika'')<br />[[Turkanameer]] (''Lake Turkana'')<br />[[Victoriameer]] (''Lake Victoria'')]]
Die '''Malawimeer''' is 'n natuurlike meer in [[Oos-Afrika]] en vorm deel van die [[Groot Mere van Afrika]] en die [[Groot Skeurvallei]]. Dit is 560 tot 580&nbsp;km lank en 75&nbsp;km breed. Dit staan ook bekend as die '''Njassameer'''. Dit bevat meer as 600 [[vis]]spesies uit tien verskillende [[familie (biologie)|families]]. Die meeste spesies behoort tot die [[Cichlidae]]-familie. Die [[Shirerivier]], 'n sytak van die [[Zambezirivier]], is die enigste uitloop van die meer.


Malawimeer is 'n meromiktiese meer, wat beteken dat die waterlae nie meng nie. Die permanente stratifikasie van Malawimeer se water en die oksi-anoksiese grens (wat verband hou met suurstof in die water) word gehandhaaf deur relatief klein chemiese en termiese gradiënte.
Die hele wesoewer van die meer lê in [[Malawi]], terwyl die boonste gedeelte van die oosoewer in [[Tanzanië]], die middelste gedeelte van die oosoewer in [[Mosambiek]] en 'n klein stukkie van die oosoewer in Malawi lê.


== Geografie ==
Van die eilande in die meer is [[Chizumulu-eiland|Chizumulu]]- en [[Likoma-eiland]].
Die Malawimeer is tussen 560 kilometer en 580 kilometer lank, en ongeveer 75 km breed op sy breedste punt. Die meer het 'n totale oppervlakte van ongeveer 29 600 vierkante kilometer. Die meer is 706 meter op sy diepste punt, geleë in 'n groot [[Depressie (geografie)|grondversakking of depressie]] in die noord-sentrale deel. Nog 'n kleiner depressie in die verre noorde bereik 'n diepte van 528 meter. Die suidelike helfte van die meer is vlak; minder as 400 meter in die suid-sentrale deel en minder as 200 meter in die verre suide. Die meer het kuslyne in die weste van [[Mosambiek]], die ooste van [[Malawi]] en die suide van [[Tanzanië]] . Die grootste rivier wat daarin vloei, is die Ruhuhu-rivier, en daar is 'n uitlaat aan die suidelike punt, die [[Shirerivier|Shire-rivier]], 'n sytak wat in die baie groot [[Zambezirivier|Zambezi-rivier]] in Mosambiek invloei. <ref name="ceonline">{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/topic/Lake_Nyasa.aspx#1-1E1:Nyasa-La-full|title=Lake Nyasa|publisher=[[Columbia University Press]]|access-date=2011-08-02}}</ref> Verdamping is verantwoordelik vir meer as 80% van die meer se waterverlies, aansienlik meer as die uitvloeiende Shire-rivier. <ref name="Park2011">Park, L.E.; and A.S. Cohen (2011). Paleoecological response of ostracods to early Late Pleistocene lake-level changes in Lake Malawi, East Africa. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 303: 71–80. {{Doi|10.1016/j.palaeo.2010.02.038}}</ref>


Die meer is ongeveer 350 kilometer suidoos van [[Tanganjikameer|die Tanganyikameer]], nog een van die groot mere van die Oos-Afrikaanse Skeurstelsel.
== Bron ==
<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (March 2016)">aanhaling nodig</span></nowiki>'' &#x5D;</sup>
* ''Africa's Great Rift Valley'' Nigel Pavitt. 2001. ISBN 0-8109-0602-3
Die [[Malawimeer Nasionale Park]] is aan die suidelike punt van die meer geleë. <ref>{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/list/289/|title=Lake Malawi National Park|website=World Heritage List|publisher=[[UNESCO]]|access-date=24 October 2015}}</ref> <gallery>
Lêer:Lake Malawi00.jpg|Malawimeer (1967)
Lêer:Mwaya Beach, Malawi.jpg|Mwaya-strand
Lêer:Monoxylon beach Lake Malawi 1557.jpg|Strand by Cape Maclear naby Monkey Bay
</gallery>


== Verwysings ==
== Geologiese geskiedenis ==
[[Lêer:FlankMalawi.png|links|duimnael|350x350px| Topografiese profiel van die Malawimeer ]]
{{Verwysings|2}}
[[Lêer:Map_of_Great_Rift_Valley.svg|duimnael| Die [[Oos-Afrikaanse Skeur]] (rooi) met die Skeurvallei-mere, Malawi in die suide ]]
Malawi is een van die belangrikste Skeurvallei-mere en 'n baie ou meer. Die meer lê in 'n vallei gevorm deur die opening van die [[Oos-Afrikaanse Skeur]], waar die Afrika-tektoniese plaat in twee stukke verdeel word. Dit word 'n divergente plaattektoniekgrens genoem. Daar word geskat dat Malawi tussen 1 miljoen en 2 miljoen jaar oud is, <ref>{{Cite journal|doi=10.1371/journal.pone.0001979|date=Apr 2008|author=Wilson, Ab; Teugels, Gg; Meyer, A|title=Marine Incursion: The Freshwater Herring of Lake Tanganyika Are the Product of a Marine Invasion into West Africa|volume=3|issue=4|pages=e1979|journal=PLOS ONE}}</ref> <ref name="Givnish1997">Givnish, T.J.; and K.J. Sytsma, editors (1997). Molecular Evolution and Adaptive Radiation, p. 598. {{ISBN|0-521-57329-7}}.</ref> maar meer onlangse bewyse dui op 'n aansienlik ouer meer met 'n kom wat ongeveer 8,6 miljoen jaar oud is, terwyl diepwatertoestande 4,5 miljoen jaar gelede begin vorm het. <ref name="Delvaux1995">Delvaux, D. (1995). Age of Lake Malawi (Nyasa) and water level fluctuations. Mus. roy. Afr. centr., Tervuren (Belg.), Dept. Geol. Min., Rapp. ann. 1993 & 1994: 99–108.</ref> <ref name="Sturmbauer2001">Sturmbauer; Baric; Salzburger; Rüber; and Verheyen (2001). Lake Level Fluctuations Synchronize Genetic Divergences of Cichlid Fishes in African Lakes. Mol Biol Evol 18(2): 144–154. {{Doi|10.1093/oxfordjournals.molbev.a003788}}</ref> Die watervlakke het oor tyd heen dramaties gewissel, van bykans 600 meter onder die huidige vlak <ref name="Cohen2007">Cohen; Stone; Beuning; Park; Reinthal; Dettman; Scholz; Johnson; King; Talbot; Brown; and Ivory (2007). Ecological consequences of early Late Pleistocene megadroughts in tropical Africas. Proc Natl Acad Sci USA 104(42): 16422-16427. {{Doi|10.1073/pnas.0703873104}}</ref> tot 10-20 meter bo dit. By tye het die meer amper heeltemal verdroog, met slegs een of twee relatief klein, baie alkaliese en souterige mere wat agtergebly het op plekke wat tans die diepste dele van Malawi is. 'n Waterchemie soortgelyk aan die huidige omstandighede het eers ongeveer 60 000 jaar gelede verskyn. Daar word geskat dat daar ongeveer 1,6 tot 1,0–0,57 miljoen jaar gelede noemenswaardige laagwaterperiodes was (waar dit moontlik heeltemal uitgedroog het), 420 000 tot 250 000-110 000 jaar gelede, ongeveer 25 000 jaar gelede en 18 000-10 700 jaar gelede. Gedurende die piek van die laagwaterperiode tussen 1390 en 1860 [[Anno Domini|nC]], was dit moontlik 120 tot 150 meter onder die huidige watervlakke.


== Eksterne skakels ==
== Waterkenmerke ==
Die meer se water is alkalies ([[pH]] 7,7–8,6) en warm met 'n tipiese oppervlaktemperatuur van tussen {{Convert|24|and(-)|29|C|F}}, terwyl diep gedeeltes gewoonlik ongeveer {{Convert|22|C|F}} meet. <ref name="Staffer2012">Stauffer, J.R.; and H. Madsen (2012). Schistosomiasis in Lake Malawi and the Potential Use of Indigenous Fish for Biological Control. Pp. 119–140 in: Rokni, M.B., editor. Schistosomiasis. {{ISBN|978-953-307-852-6}}.</ref> Die termokline lê op 'n diepte van 40-60 meter. <ref name="Park2011">Park, L.E.; and A.S. Cohen (2011). Paleoecological response of ostracods to early Late Pleistocene lake-level changes in Lake Malawi, East Africa. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 303: 71–80. {{Doi|10.1016/j.palaeo.2010.02.038}}</ref> Die [[Suurstof|suurstofgrens]] is by 'n diepte van ongeveer 250 meter, wat vis en ander aërobiese organismes effektief tot die boonste gedeelte beperk. <ref name="Lowe2003">Lowe-McConnell, R.H. (2003). Recent research in the African Great Lakes: Fisheries, biodiversity and cichlid evolution. Freshwater Forum 20(1): 4–64.</ref> Die water is baie helder vir 'n meer en die sigbaarheid kan tot 20 meter bereik, maar effens minder as die helfte van hierdie syfer is meer algemeen en is onder 3 meter in modderige dele. Gedurende die reënseisoen van Januarie tot Maart is die waters egter modderiger as gevolg van die modderige rivierinvloei. <ref>{{Cite web|url=https://www.worldatlas.com/articles/what-are-the-primary-inflows-and-outflows-of-lake-malawi.html|title=What Are The Primary Inflows And Outflows Of Lake Malawi?|website=WorldAtlas|language=en|access-date=2019-10-24}}</ref>
{{Commons-kategorie inlyn|Lake Malawi}}


== Europese ontdekking en kolonisasie ==
{{Saadjie}}
Die [[Portugese]] handelaar Candido José da Costa Cardoso was die eerste [[Europa|Europeër]] wat die meer in 1846 besoek het. [[David Livingstone]] bereik die meer in 1859 en noem dit Lake Nyasa. <ref name="ceonline">{{Cite web|url=http://www.encyclopedia.com/topic/Lake_Nyasa.aspx#1-1E1:Nyasa-La-full|title=Lake Nyasa|publisher=[[Columbia University Press]]|access-date=2011-08-02}}</ref> Hy het ook 'n paar byname daarvoor gehad: 'Meer van Sterre' en 'Meer van Storms'. Die Meer van Sterre-bynaam kom nadat Livingstone vissers op hul bote se lanternligte waargeneem het, wat op 'n afstand soos sterre in die lug gelyk het. Later, nadat hy die onvoorspelbare en buitengewoon gewelddadige storms op die meer ervaar het, het hy dit ook die Meer van Storms genoem.


Op 16 Augustus 1914 was die Malawimeer die toneel van 'n kort vlootgeveg toe die Britse kanonneerboot SS  Gwendolen, onder bevel van 'n kaptein Rhoades, gehoor het dat [[Eerste Wêreldoorlog|die Eerste Wêreldoorlog]] uitgebreek het, en hy bevele van die Britse Ryk se opperbevel ontvang het om die enigste kanonneerboot van die Duitse Ryk op die meer, die ''Hermann von Wissmann'', onder bevel van 'n Kaptein Berndt, te "sink, verbrand of vernietig". Rhoades se bemanning het die ''Hermann von Wissmann'' in 'n baai naby Sphinxhaven, in die [[Duits-Oos-Afrika|Duits Oos-Afrikaanse]] territoriale waters, gevind. ''Gwendolen het'' die Duitse boot met 'n enkele [[Kanon|kanonskoot]] vanaf 'n afstand van ongeveer 1 800 meter buite geveg gestel. Hierdie baie kort gewapende konflik word deur ''[[The Times]]'' in Engeland beskou as die eerste vlootsege van die Britse Ryk in die Eerste Wêreldoorlog. <ref>{{Cite web|url=http://www.clash-of-steel.co.uk/pages/battle_details.php?battle=GUENDOLENV01|title=The Guendolen v Hermann Von Wissmann|website=Clash of Steel|access-date=}}</ref>
{{Normdata}}

== Grense ==
[[Lêer:Malawi-Tanzania_border_dispute.png|duimnael| Strepieslyn: huidige [[Malawi|Malawi-]] grens <br /><br /><br /><br /> <nowiki></br></nowiki> Stippellyn: [[Tanzanië|Tanzaniese]] aanspraak ]]

=== Tanzanië-Malawi-geskil ===
Die deel van die meer se oppervlak tussen Malawi en Tanzanië is onder dispuut. Tanzanië beweer dat die internasionale grens deur die middel van die meer loop. Aan die ander kant maak Malawi aanspraak op die hele oppervlak van hierdie meer wat nie in Mosambiek is nie, insluitend die waters langs die kuslyn van Tanzanië. Albei kante noem die Verdrag van Helgoland van 1890 tussen Groot-Brittanje en Duitsland rakende die grens. Die twis in hierdie dispuut het ontstaan toe die Britse koloniale regering, net nadat hulle Tanganyika van Duitsland oorgeneem het, al die waters van die meer onder 'n enkele jurisdiksie geplaas het, naamlik die gebied van [[Njassaland|Nyasaland]], sonder 'n aparte administrasie vir die [[Tanganjika|Tanganyika-]] gedeelte van die oppervlak. Later in die koloniale tyd is twee jurisdiksies gevestig. <ref name="Mayall">{{Cite journal|title=The Malawi-Tanzania Boundary Dispute|url=https://semanticscholar.org/paper/c229d4cd2150c7dff8919fe8c2de9f45bb6e1381}}</ref>

Die geskil het in 1967 'n hoogtepunt bereik toe Tanzanië amptelik teen Malawi betoog het; niks is egter afgehandel nie. <ref>{{Cite web|url=http://www.malawivoice.com/2012/09/03/jb-meets-opposition-leaders-on-tanzania-again-journalists-bared-from-asking-questions-after-waiting-for-5-hours-no-food-no-allowance-77011/|title=JB Meets Opposition Leaders On Tanzania Again|last=Chitsulo, Kondwani|date=3 September 2012|archive-url=https://archive.today/20130128062051/http://www.malawivoice.com/2012/09/03/jb-meets-opposition-leaders-on-tanzania-again-journalists-bared-from-asking-questions-after-waiting-for-5-hours-no-food-no-allowance-77011/|archive-date=28 January 2013}}</ref> Tydens die negentigerjare en in die 21ste eeu het daar soms konflik ontstaan. In 2012 het Malawi se olie-eksplorasie-inisiatief die saak na vore gebring, met Tanzanië wat geëis het dat die eksplorasie gestaak moet word totdat die geskil besleg is. <ref>{{Cite web|url=http://allafrica.com/stories/201208130878.html|title=Malawi: Old Border Dispute With Tanzania Over Lake Malawi Flares Up Again|date=8 August 2012|publisher=Institute for Security Studies|location=Pretoria, South Africa}}</ref>

=== Malawi-Mosambiekse grens ===
In 1954 is 'n ooreenkoms tussen die [[Britse Ryk|Britte]] en die [[Portugese Ryk|Portugese]] onderteken wat die middel van die meer hul grens maak, met die uitsondering van Chizumulu-eiland en die [[Likoma-eiland]], wat deur die Britte onderhou is en nou deel uitmaak van Malawi. <ref name="Mayall">{{Cite journal|author=Mayall, James|year=1973|title=The Malawi-Tanzania Boundary Dispute|journal=The Journal of Modern African Studies|volume=11|pages=611–628|doi=10.1017/s0022278x00008776|url=https://semanticscholar.org/paper/c229d4cd2150c7dff8919fe8c2de9f45bb6e1381}}</ref>
<br />

== Wildlife ==
[[Lêer:Haliaeetus_vocifer_-Cape_Maclear,_Malawi_-fishing-8b.jpg|duimnael| 'n [[Visarend|Afrika-arend]] wat 'n vis in die Malawimeer vang ]]
Natuurlewe wat in en rondom die Malawimeer aangetref word, sluit Nyl-[[Nylkrokodil|krokodille]], [[Seekoei|seekoeie]], ape, <ref>{{Cite web|url=https://whc.unesco.org/en/list/289|title=Lake Malawi National Park|last=|first=|date=|website=UNESCO World Heritage Centre|publisher=|access-date=}}</ref> en 'n beduidende bevolking van [[Visarend|Afrika-arende]] wat vis uit die meer eet, in. <ref>{{Cite web|url=http://www.our-africa.org/malawi/geography-wildlife|title=Geography & Wildlife Malawi|website=Our Africa|publisher=SOS Children's Villages|access-date=2015-09-14}}</ref>

=== Vis ===

==== Visvang ====
[[Lêer:Pesce_ad_essiccare_sulla_riva_del_lago_malawi.JPG|duimnael| Malawi-sardientjies (''Engraulicypris sardella'' ) word aan die oewer van die meer gedroog ]]
Die Malawimeer dien al vir duisende jare lank as 'n belangrike voedselbron vir die inwoners van sy oewers, aangesien die water ryk aan vis is. Van die gewildste is die vier soorte chambo, wat bestaan uit enigeen van die vier spesies in die subgenus ''Nyasalapia'' ( ''Oreochromis karongae'', ''O. lidole'', ''O. saka'' en ''O. squamipinnis'' ), asook die nou verwante ''O. shiranus'' . <ref name="Turner1992">Turner, G.F.; and N.C. Mwanyama (July 1992).[http://www.fao.org/docrep/006/ad202e/AD202E00.htm Distribution and Biology of Chambo (Oreochromis spp.) in Lakes Malawi and Malombe.] [[Food and Agriculture Organization]], Fisheries and Aquaculture Department, FI:DP/MLW/86/013, Field Document 21. Retrieved 13 April 2017.</ref> Ander spesies wat belangrik is vir die visserye, sluit die Malawi-sardyn (''Engraulicypris sardella'' ) en die groot kampango-katvis (''Bagrus meridionalis'' ) in. Visvangs voorsien hoofsaaklik voedsel vir die groeiende bevolking naby die meer, maar sommige word van Malawi af uitgevoer. Die wilde bevolking van visse word toenemend bedreig deur [[oorbevissing]] en [[waterbesoedeling]]. <ref>{{Cite web|url=http://web.mit.edu/africantech/www/articles/Lake_Malawi.html|title=Preserving the Future for Lake Malawi|website=web.mit.edu|access-date=2015-09-14}}</ref> 'n Daling in die watervlak van die meer hou nog 'n bedreiging in, en dit word vermoedelik gedryf deur wateronttrekking deur die groeiende bevolking, [[Aardverwarming|klimaatsverandering]] en [[ontbossing]]. Die chambo en kampango is veral oorbevis (die kampango het van 2006 tot 2016 met ongeveer 90% gedaal, ''O. karongae'' en ''O. squamipinnis'' met ongeveer 94%, en ''O. lidole is'' moontlik reeds uitgesterf ) en dit word nou ernstig bedreig. Die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur erken 117 spesies Malawi-cichlidae as bedreig; sommige hiervan het klein reikwydtes en kan beperk word tot klipperige kuslyne wat slegs 'n paar honderd meter lank is. <ref name="IUCNef">IUCN Red Lists: [http://www.iucnredlist.org/initiatives/freshwater/eastafrica/geographicpatternsea Geographic Patterns]. Eastern Africa. Retrieved 25 March 2017.</ref>

==== Cichlidae ====
{{multiple image|direction=vertical|header=Malawi cichlids|image1=Diplotaxodon.jpg|image2=Adult male livingstonii.png|image3=Copadichromis azureus.jpg|image4=Frankfurt Zoo - Aulonocara stuartgranti Usisya.jpg|image5=Fossorochromis rostratus - mâle en aquarium 01.jpg|image6=Pseudotropheus saulosi.jpg|image7=Oreochromis squamipinnis.jpg|caption7=Top to bottom:<br>
1. ''[[Diplotaxodon]]'', one of the very few cichlid genera that occurs offshore in relatively deep water.<ref name=Lowe2003/><br>
2. ''[[Nimbochromis livingstonii]]'' is a [[piscivorous]] hap that is famous for [[Apparent death|playing dead]] to lure prey close.<ref name=Konings/><ref name=Schliewen1992>Schliewen, U. (1992). Aquarium Fish. Barron's Educational Series. {{ISBN|978-0812013504}}.</ref><ref name=Elieson/><br>
3. As typical of [[utaka]], ''[[Copadichromis azureus]]'' has bright blue males (shown) and duller females that are silvery with dark spots.<ref>Elieson, M: [http://www.cichlid-forum.com/articles/c_azureus.php Copadichromis azureus.] CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.</ref><br>
4. ''[[Aulonocara stuartgranti]]'' is part of a group of relatively peaceful species popularly known as [[peacock cichlid]]s.<ref>Elieson, M: [http://www.cichlid-forum.com/articles/peacocks.php The Peacocks of Lake Malawi.] CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.</ref><br>
5. ''[[Fossorochromis rostratus]]'' is an "aberrant" hap that often sifts mouthfuls of sand to extract small food organisms.<ref name=Konings/><ref>O'Brien, R: [http://www.cichlid-forum.com/articles/f_rostratus.php Fossorochromis rostratus.] CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.</ref><br>
6. Like many [[mbuna]], ''[[Pseudotropheus saulosi]]'' is a small cichlid where both male (blue and black) and female (yellow) are colorful.<ref>Barber, P: [http://www.cichlid-forum.com/articles/p_saulosi.php Pseudotropheus saulosi.] CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.</ref><br>
7. ''[[Oreochromis squamipinnis]]'' is one of only six native [[tilapia]] species in the lake, but these are important to fisheries. Notice the white genital tassels, longer when fully extended and unique to male chambo.<ref name=Konings/><ref name=Turner1992/>}}

Daar is minstens 700 spesies van die cichlidae-vissoorte in die Malawimeer, <ref name="Turner2001">Turner, Seehausen, Knight, Allender, and Robinson (2001). "How many species of cichlid fishes are there in African lakes?" ''Molecular Ecology'' 10: 793–806.</ref> en sommige reken dat die werklike getal so hoog is as 1000 spesies. <ref name="panda">WWF (10 June 2011). [http://wwf.panda.org/?uNewsID=200583 "Mozambique’s Lake Niassa declared reserve and Ramsar site"] Retrieved 17 July 2014.</ref> <ref>Kornfield, I.; & P.F. Smith (2000). African Cichlid Fishes: Model Systems for Evolutionary Biology. Annual Review of Ecology and Systematics 31: 163–196. [[doi: 10.1146/annurev.ecolsys.31.1.163]].</ref> Die werklike getal is onseker as gevolg van die baie onbeskryfde spesies en die uiterste variasie onder sommige spesies. Behalwe vir vier spesies (''[[Oostelike kurper|Astatotilapia calliptera]]'', ''[[Rooiborskurper|Coptodon rendalli]]'', ''Oreochromis shiranus'' en ''[[Serranochromis]] robustus)'', is alle cichlidae in die meer [[Endemies (ekologie)|endemies]] tot die Malawi-stelsel, wat ook die kleiner [[Malombemeer]] en die boonste Shire-rivier insluit. <ref name="OliverTilapia">Oliver, M.K. (12 April 2015). [http://malawicichlids.com/mw10100.htm The Tilapias of Lake Malawi.] MalawiCichlids. Retrieved 13 April 2017.</ref> <ref>Oliver, M.K. (12 April 2015). [http://malawicichlids.com/mw10000.htm The Nonendemic Haplochromine Cichlids of Lake Malawi.] MalawiCichlids. Retrieved 13 April 2017.</ref> Baie hiervan het gewild geword onder eienaars van [[Akwarium|akwariums]] as gevolg van hul helder kleure. Die meeste Malawi-cichlidae kom in relatief vlak kuswaters voor, maar ''Diplotaxodon'' is tot 200-220 meter dieptes aangeteken en verskeie (veral ''Diplotaxodon'', ''Rhamphochromis'' en ''Copadichromis quadrimaculatus'' ) is bekend uit die [[Pelagiese sone|pelagiese]] waters. <ref name="Lowe2003">Lowe-McConnell, R.H. (2003). Recent research in the African Great Lakes: Fisheries, biodiversity and cichlid evolution. Freshwater Forum 20(1): 4–64.</ref>

==== Nie-cichlidae ====
[[Lêer:Catfish_in_Lake_Malawi.jpg|duimnael| Die kampango (''Bagrus meridionalis''), een van die grootste katvisse, word tot 1,5 meter in lengte ]]
Die oorgrote meerderheid van die visspesies in die meer is cichlidae. Onder die ander inheemse visse is verskeie spesies van [[Cyprinidae|cypriniden]], die Malawimeer-sardyn'','' barbers stekelrige paling, [[mormyridae]]. die [[Alestidae|Afrika-tetra]]'','' en die gevlekte paling''.''

Op 'n genusvlak kom die meeste hiervan wydverspreid in Afrika voor, maar die ''Bathyclarias-barber'' is geheel en al tot die meer beperk. <ref>Anseaume, L.; and G.G. Teugels (1999). On the rehabilitation of the clariid catfish genus Bathyclarias endemic to the East African Rift Lake Malawi. Fish Biology 55(2): 405–419. [[doi: 10.1111/j.1095-8649.1999.tb00687.x]]</ref>

=== Ongewerweldes ===

==== Weekdiere ====
Malawimeer is die tuiste van 28 spesies van varswaterslakke (insluitend 16 endemiese spesies) en 9 [[Tweekleppige|tweekleppiges]] (2 endemiese, ''Aspatharia subreniformis'' en die unionide ''Nyassunio nyassaensis'' ). <ref>Segers, H.; and Martens, K; editors (2005). ''The Diversity of Aquatic Ecosystems.'' p. 46. Developments in Hydrobiology. Aquatic Biodiversity. {{ISBN|1-4020-3745-7}}</ref> Die endemiese varswaterslakke is almal lede van die genera ''Bellamya'', ''Bulinus'', ''Gabbiella'', ''Lanistes'' en ''Melanoides'' . <ref>Brown, D. (1994). ''Freshwater Snails Of Africa And Their Medical Importance.'' p. 571. 2nd edition. {{ISBN|0-7484-0026-5}}</ref>

Die Malawimeer is die tuiste van altesaam vier slakspesies in die genus ''Bulinus'', wat 'n bekende [[gasheer]] van [[Bilharzia|bilharzia is]]. In 'n opname in Monkey Bay in 1964 is twee endemiese soorte slakke van die genus ( ''B. nyassanus'' en ''B. succinoides'' ) in die meer gevind, en twee nie-endemiese spesies ( ''B. globosus'' en ''B. forskalli'' ) in strandmere. Laasgenoemde spesies is bekende gashere van bilharzia. Meer onlangs het die siekte 'n probleem in die meer self geword, aangesien die endemiese ''B. nyassanus'' 'n gasheer geword het. Hierdie verandering, wat eers in die middel van die tagtigerjare opgemerk is, hou moontlik verband met 'n afname in slaketende cichlidae (byvoorbeeld ''Trematocranus placodon'') as gevolg van oorbevissing en/of 'n nuwe stam van die bilharzia-parasiet. <ref name="Staffer2012">Stauffer, J.R.; and H. Madsen (2012). Schistosomiasis in Lake Malawi and the Potential Use of Indigenous Fish for Biological Control. Pp. 119–140 in: Rokni, M.B., editor. Schistosomiasis. {{ISBN|978-953-307-852-6}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-953-307-852-6|978-953-307-852-6]].</ref>

==== Skaaldiere ====
Anders as die Tanganyikameer met sy vele endemiese krappe en garnale, is daar min sulke spesies in die Malawimeer. Die Malawi-bloukrap, ''Potamonautes lirrangensis'' ([[Sinoniem (taksonomie)|syn.]] ''P. orbitospinus'') is die enigste krap in die meer en is nie endemies nie. <ref name="Kivu">Cumberlidge, N., and Meyer, K. S. (2011). ''[http://commons.nmu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1029&context=facwork_journalarticles A revision of the freshwater crabs of Lake Kivu, East Africa.]'' Journal Articles. Paper 30.</ref> <ref name="Dobson">Dobson, M. (2004). ''[https://www.fba.org.uk/journals/index.php/FF/article/viewFile/175/75 Freshwater Crabs of Africa.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160623192302/https://www.fba.org.uk/journals/index.php/FF/article/viewFile/175/75}}'' Freshwater Forum 21: 3–26.</ref> Die atyïde garnale ''Caridina malawensis'' is endemies aan die meer, maar dit is nie baie bekend nie en is histories verwar met ''C. nilotica'', wat nie in die meer voorkom nie. <ref>Richard, J.; and Clark, P.F. (2009). ''African Caridina (Crustacea: Decapoda: Caridea: Atyidae): redescriptions of C. africana Kingsley, 1882, C. togoensis Hilgendorf, 1893, C. natalensis Bouvier, 1925 and C. roubaudi Bouvier, 1925 with descriptions of 14 new species.'' Zootaxa 1995: 1–75</ref> Pelagiese soöplanktoniese spesies bevat twee kladocerans (''Diaphanosoma excisum'' en ''Bosmina longirostris''), drie copepoda (''Tropodiaptomus cunningtoni'', ''Thermocyclops neglectus'' en ''Mesocyclops aequatorialis''), <ref name="Darwall2010">Darwall; Allison; Turner; and Irvine (2010). Lake of flies, or lake of fish? A trophic model of Lake Malawi. Ecological Modelling 221: 713–727. {{Doi|10.1016/j.ecolmodel.2009.11.001}}</ref> en verskeie Ostraciidae (insluitend beide beskryfde en onbeskryfde spesies). <ref>Martens, K. (2003). On the evolution of Gomphocythere (Crustacea, Ostracoda) in Lake Nyassa/ Malawi (East Africa), with the description of 5 new species. Hydrobiologia 497(1–2): 121–144. {{Doi|10.1023/A:1025417822555}}</ref>

==== Meervlieë ====
[[Lêer:Lake_flies,_Lake_Malawi_(2499202894).jpg|duimnael| Enorme swerms meervlieë (''Chaoborus edulis'' ), wat soos rookpluime oor die water lyk ]]
Die Malawimeer is bekend vir sy enorme swerms klein, onskadelike meervlieë, ''Chaoborus edulis''. <ref name="Mortis2004">Morris, B. (2004). Insects and Human Life, pp. 73–76. {{ISBN|1-84520-075-6}}</ref> Hierdie swerms, wat meestal ver oor die water verskyn, kan verkeerdelik vir rook aangesien word en is ook deur [[David Livingstone]] opgemerk toe hy die meer besoek het. <ref name="Huis2012">van Huis, A.; H. van Gurp; and M. Dicke (2012). The Insect Cookbook: Food for a Sustainable Planet, p. 31. {{ISBN|978-0-231-16684-3}}</ref> <ref name="MalawiTo">Malawi Tourism:
[http://www.malawitourism.com/assets_cm/files/pdf/malawi%2520seasonal%2520highlights.pdf Interesting seasonal highlights of Malawi.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140812101012/http://www.malawitourism.com/assets_cm/files/pdf/malawi%20seasonal%20highlights.pdf|date=2014-08-12}} Retrieved 8 April 2017.</ref> Die akwatiese larwes voed op soöplankton en bring die dag in die onderste en nag in die boonste watervlakke deur. As hulle in 'n papie verander, dryf hulle na die oppervlak en verander in volwasse vlieë. Die volwassenes lewe kortstondig en die swerms, wat 'n paar honderd meter die lug in kan strek en dikwels spiraalvormig is, vorm deel van hul paringsgedrag. <ref name="Andrew2015">Andrew, D. (30 June 2015). [http://www.iflscience.com/plants-and-animals/whats-causing-these-strange-looking-clouds/ What Are These Strange Looking "Clouds"?] IFLScience. Retrieved 8 April 2017.</ref> Hulle lê hul eiers op die wateroppervlak en die volwassenes sterf. Die larwes is 'n belangrike voedselbron vir visse. <ref name="Darwall2010">Darwall; Allison; Turner; and Irvine (2010). Lake of flies, or lake of fish? A trophic model of Lake Malawi. Ecological Modelling 221: 713–727. {{Doi|10.1016/j.ecolmodel.2009.11.001}}</ref> <ref>Allison; Irvine; Thompson; and Ngatunga (1996). Diets and food consumption rates of pelagic fish in Lake Malawi, Africa. Freshwater Biology 35(3): 489–515. {{Doi|10.1111/j.1365-2427.1996.tb01764.x}}</ref> en die volwasse vlieë is belangrik vir voëls en plaaslike mense, wat hulle versamel om ''kungu-''koeke/burgers te maak, 'n plaaslike lekkerny met 'n baie hoë [[Proteïen|proteïen-]]<nowiki/>inhoud.

== 2015 myn-lek ==
In Januarie 2015 het 'n sediment-beheertenk by Paladin Energy se uraanmyn in Noord-Malawi ineengestort nadat 'n erge reënstorm die gebied getref het. Daar is onthul dat ongeveer 50 liter nie-radioaktiewe materiaal in 'n plaaslike spruit uitgelek het. Ondanks berigte in plaaslike media oor radioaktiewe besoedeling, het die regering onafhanklike wetenskaplike toetse op die plaaslike rivierstelsel uitgevoer en gevind dat daar geen invloed op die omgewing was nie, ondanks die teenstrydige berigte in sommige dele van die plaaslike media. <ref>{{Cite web|url=http://www.nyasatimes.com/2015/03/29/no-harm-caused-by-paladin-mine-kayerekera-malawi-govt/|title=No harm caused by Paladin mine Kayerekera – Malawi govt|website=Malawi Nyasa Times – Malawi breaking news in Malawi|access-date=2016-01-02}}</ref> <ref>[http://nuclear-news.net/2015/01/02/radioactive-pollution-of-lake-malawi-by-australian-uranium-company-paladin/ Radioactive pollution of Lake Malawi by Australian uranium company Paladin?].</ref>

== Swem ==
Die 25 km-solo-swem oor die Malawimeer tussen Kaap Ngomba en Sengabaai is by vier geleenthede deur 12 swemmers volvoer.

1992: Lewis Pugh 9 uur 52 minute (VK/SA) <ref>{{Cite web|url=http://lewispugh.com/internal-waters/|title=Expeditions, Internal Waters}}</ref> en Otto Thanning (SA) 10 uur 5 minute

2010: Abigail Brown (UK) 9 uur 45 minute <ref>{{Cite web|url=http://dailynews.openwaterswimming.com/2013/02/lake-malawi-crossing-by-kaitlin.html/|title=Lake Malawi Crossing|archive-url=https://web.archive.org/web/20150906164522/http://dailynews.openwaterswimming.com/2013/02/lake-malawi-crossing-by-kaitlin.html|archive-date=2015-09-06|access-date=2018-12-11}}</ref>

2013: Milko van Gool (Nederland) 8 uur 46 minute en Kaitlin Harthoorn (VSA) 9 uur 17 minute

2016: (huidige rekord) Jean Craven (SA), Robert Dunford (Kenia), Michiel Le Roux (SA), Samantha Whelpton (SA), Greig Bannatyne (SA), Haydn von Maltitz (SA), Douglas Livingstone-Blevins (SA) ) 7 uur 53 min. <ref>{{Cite web|url=https://madswimmer.com/swim/crossing-lake-malawi/|title=CROSSING LAKE MALAWI}}</ref>

2019: Martin Hobbs (SA), het die eerste persoon geword om die volle lengte van die Malawimeer (54 dae) te swem, asook die wêreldrekord op te stel vir die langste solo-swem in 'n meer. <ref>{{Cite web|url=https://abcnews.go.com/International/man-braves-crocodiles-hippos-set-world-record-54/story?id=62626659|title=Man braves crocodiles, hippos to set world record in 54-day swim across lake}}</ref>

== Sien ook ==

* 1989 Aardbewing in Malawi
* 2009 Aardbewing in Karonga
* Suidoos-Afrika

== Verwysings ==
{{Verwysings|30em}}

== Verdere leeswerk ==

** {{Cite journal|last=Mayall|first=James|date=December 1973|title=The Malawi-Tanzania Boundary Dispute|journal=[[The Journal of Modern African Studies]]|volume=11|issue=4|pages=611–628|doi=10.1017/S0022278X00008776|url=https://semanticscholar.org/paper/c229d4cd2150c7dff8919fe8c2de9f45bb6e1381}}
** [http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/africa/article2617296.ece Recent study on Lake Malawi water levels reveals drought 100,000 years ago]
** {{cite web|url=http://fish.mongabay.com/data/ecosystems/Lake%20Malawi.htm|title=Freshwater Fish Species in Lake Malawi (Nyasa) [Southeast Africa]|website=[[Mongabay]]|access-date=9 December 2016}}


[[Kategorie:Mere in Malawi]]
[[Kategorie:Mere in Mosambiek]]
[[Kategorie:Mere in Mosambiek]]
[[Kategorie:Mere in Tanzanië]]
[[Kategorie:Mere in Tanzanië]]
[[Kategorie:Mere in Malawi]]
[[Kategorie:Koördinate op Wikidata]]
[[Kategorie:Pages with unreviewed translations]]

Wysiging soos op 11:54, 28 April 2020

{{{Naam}}}
Volume:8 400 km3 (2 000 cu mi)[1]

Malawimeer, ook bekend as Lake Nyasa in Tanzanië en Lago Niassa in Mosambiek, is 'n Afrika-meer en die suidelikste meer in die Oos-Afrikaanse Skeurstelsel, geleë tussen Malawi, Mosambiek en Tanzanië.

Dit is die vierde grootste varswatermeer ter wêreld, die negende grootste meer ter wêreld per gebied — en die derde grootste en tweede diepste meer in Afrika. Die Malawimeer is die tuiste van meer visspesies as enige ander meer, insluitend ten minste 700 spesies cichlidae. [2] Die Mosambiekse deel van die meer is op 10 Junie 2011 amptelik deur die regering van Mosambiek tot reservaat verklaar, [3] terwyl 'n gedeelte van die meer in Malawi in die Malawimeer Nasionale Park opgeneem is. [4]

Malawimeer is 'n meromiktiese meer, wat beteken dat die waterlae nie meng nie. Die permanente stratifikasie van Malawimeer se water en die oksi-anoksiese grens (wat verband hou met suurstof in die water) word gehandhaaf deur relatief klein chemiese en termiese gradiënte.

Geografie

Die Malawimeer is tussen 560 kilometer en 580 kilometer lank, en ongeveer 75 km breed op sy breedste punt. Die meer het 'n totale oppervlakte van ongeveer 29 600 vierkante kilometer. Die meer is 706 meter op sy diepste punt, geleë in 'n groot grondversakking of depressie in die noord-sentrale deel. Nog 'n kleiner depressie in die verre noorde bereik 'n diepte van 528 meter. Die suidelike helfte van die meer is vlak; minder as 400 meter in die suid-sentrale deel en minder as 200 meter in die verre suide. Die meer het kuslyne in die weste van Mosambiek, die ooste van Malawi en die suide van Tanzanië . Die grootste rivier wat daarin vloei, is die Ruhuhu-rivier, en daar is 'n uitlaat aan die suidelike punt, die Shire-rivier, 'n sytak wat in die baie groot Zambezi-rivier in Mosambiek invloei. [5] Verdamping is verantwoordelik vir meer as 80% van die meer se waterverlies, aansienlik meer as die uitvloeiende Shire-rivier. [6]

Die meer is ongeveer 350 kilometer suidoos van die Tanganyikameer, nog een van die groot mere van die Oos-Afrikaanse Skeurstelsel. [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (March 2016)">aanhaling nodig</span> ]

Die Malawimeer Nasionale Park is aan die suidelike punt van die meer geleë. [7]

  • Malawimeer (1967)
    Malawimeer (1967)
  • Mwaya-strand
    Mwaya-strand
  • Strand by Cape Maclear naby Monkey Bay
    Strand by Cape Maclear naby Monkey Bay

Geologiese geskiedenis

Topografiese profiel van die Malawimeer
Die Oos-Afrikaanse Skeur (rooi) met die Skeurvallei-mere, Malawi in die suide

Malawi is een van die belangrikste Skeurvallei-mere en 'n baie ou meer. Die meer lê in 'n vallei gevorm deur die opening van die Oos-Afrikaanse Skeur, waar die Afrika-tektoniese plaat in twee stukke verdeel word. Dit word 'n divergente plaattektoniekgrens genoem. Daar word geskat dat Malawi tussen 1 miljoen en 2 miljoen jaar oud is, [8] [9] maar meer onlangse bewyse dui op 'n aansienlik ouer meer met 'n kom wat ongeveer 8,6 miljoen jaar oud is, terwyl diepwatertoestande 4,5 miljoen jaar gelede begin vorm het. [10] [11] Die watervlakke het oor tyd heen dramaties gewissel, van bykans 600 meter onder die huidige vlak [12] tot 10-20 meter bo dit. By tye het die meer amper heeltemal verdroog, met slegs een of twee relatief klein, baie alkaliese en souterige mere wat agtergebly het op plekke wat tans die diepste dele van Malawi is. 'n Waterchemie soortgelyk aan die huidige omstandighede het eers ongeveer 60 000 jaar gelede verskyn. Daar word geskat dat daar ongeveer 1,6 tot 1,0–0,57 miljoen jaar gelede noemenswaardige laagwaterperiodes was (waar dit moontlik heeltemal uitgedroog het), 420 000 tot 250 000-110 000 jaar gelede, ongeveer 25 000 jaar gelede en 18 000-10 700 jaar gelede. Gedurende die piek van die laagwaterperiode tussen 1390 en 1860 nC, was dit moontlik 120 tot 150 meter onder die huidige watervlakke.

Waterkenmerke

Die meer se water is alkalies (pH 7,7–8,6) en warm met 'n tipiese oppervlaktemperatuur van tussen 24 and 29 °C (75–84 °F), terwyl diep gedeeltes gewoonlik ongeveer 22 °C (72 °F) meet. [13] Die termokline lê op 'n diepte van 40-60 meter. [6] Die suurstofgrens is by 'n diepte van ongeveer 250 meter, wat vis en ander aërobiese organismes effektief tot die boonste gedeelte beperk. [14] Die water is baie helder vir 'n meer en die sigbaarheid kan tot 20 meter bereik, maar effens minder as die helfte van hierdie syfer is meer algemeen en is onder 3 meter in modderige dele. Gedurende die reënseisoen van Januarie tot Maart is die waters egter modderiger as gevolg van die modderige rivierinvloei. [15]

Europese ontdekking en kolonisasie

Die Portugese handelaar Candido José da Costa Cardoso was die eerste Europeër wat die meer in 1846 besoek het. David Livingstone bereik die meer in 1859 en noem dit Lake Nyasa. [5] Hy het ook 'n paar byname daarvoor gehad: 'Meer van Sterre' en 'Meer van Storms'. Die Meer van Sterre-bynaam kom nadat Livingstone vissers op hul bote se lanternligte waargeneem het, wat op 'n afstand soos sterre in die lug gelyk het. Later, nadat hy die onvoorspelbare en buitengewoon gewelddadige storms op die meer ervaar het, het hy dit ook die Meer van Storms genoem.

Op 16 Augustus 1914 was die Malawimeer die toneel van 'n kort vlootgeveg toe die Britse kanonneerboot SS  Gwendolen, onder bevel van 'n kaptein Rhoades, gehoor het dat die Eerste Wêreldoorlog uitgebreek het, en hy bevele van die Britse Ryk se opperbevel ontvang het om die enigste kanonneerboot van die Duitse Ryk op die meer, die Hermann von Wissmann, onder bevel van 'n Kaptein Berndt, te "sink, verbrand of vernietig". Rhoades se bemanning het die Hermann von Wissmann in 'n baai naby Sphinxhaven, in die Duits Oos-Afrikaanse territoriale waters, gevind. Gwendolen het die Duitse boot met 'n enkele kanonskoot vanaf 'n afstand van ongeveer 1 800 meter buite geveg gestel. Hierdie baie kort gewapende konflik word deur The Times in Engeland beskou as die eerste vlootsege van die Britse Ryk in die Eerste Wêreldoorlog. [16]

Grense

Strepieslyn: huidige Malawi- grens



</br> Stippellyn: Tanzaniese aanspraak

Tanzanië-Malawi-geskil

Die deel van die meer se oppervlak tussen Malawi en Tanzanië is onder dispuut. Tanzanië beweer dat die internasionale grens deur die middel van die meer loop. Aan die ander kant maak Malawi aanspraak op die hele oppervlak van hierdie meer wat nie in Mosambiek is nie, insluitend die waters langs die kuslyn van Tanzanië. Albei kante noem die Verdrag van Helgoland van 1890 tussen Groot-Brittanje en Duitsland rakende die grens. Die twis in hierdie dispuut het ontstaan toe die Britse koloniale regering, net nadat hulle Tanganyika van Duitsland oorgeneem het, al die waters van die meer onder 'n enkele jurisdiksie geplaas het, naamlik die gebied van Nyasaland, sonder 'n aparte administrasie vir die Tanganyika- gedeelte van die oppervlak. Later in die koloniale tyd is twee jurisdiksies gevestig. [17]

Die geskil het in 1967 'n hoogtepunt bereik toe Tanzanië amptelik teen Malawi betoog het; niks is egter afgehandel nie. [18] Tydens die negentigerjare en in die 21ste eeu het daar soms konflik ontstaan. In 2012 het Malawi se olie-eksplorasie-inisiatief die saak na vore gebring, met Tanzanië wat geëis het dat die eksplorasie gestaak moet word totdat die geskil besleg is. [19]

Malawi-Mosambiekse grens

In 1954 is 'n ooreenkoms tussen die Britte en die Portugese onderteken wat die middel van die meer hul grens maak, met die uitsondering van Chizumulu-eiland en die Likoma-eiland, wat deur die Britte onderhou is en nou deel uitmaak van Malawi. [17]

Wildlife

'n Afrika-arend wat 'n vis in die Malawimeer vang

Natuurlewe wat in en rondom die Malawimeer aangetref word, sluit Nyl-krokodille, seekoeie, ape, [20] en 'n beduidende bevolking van Afrika-arende wat vis uit die meer eet, in. [21]

Vis

Visvang

Malawi-sardientjies (Engraulicypris sardella ) word aan die oewer van die meer gedroog

Die Malawimeer dien al vir duisende jare lank as 'n belangrike voedselbron vir die inwoners van sy oewers, aangesien die water ryk aan vis is. Van die gewildste is die vier soorte chambo, wat bestaan uit enigeen van die vier spesies in die subgenus Nyasalapia ( Oreochromis karongae, O. lidole, O. saka en O. squamipinnis ), asook die nou verwante O. shiranus . [22] Ander spesies wat belangrik is vir die visserye, sluit die Malawi-sardyn (Engraulicypris sardella ) en die groot kampango-katvis (Bagrus meridionalis ) in. Visvangs voorsien hoofsaaklik voedsel vir die groeiende bevolking naby die meer, maar sommige word van Malawi af uitgevoer. Die wilde bevolking van visse word toenemend bedreig deur oorbevissing en waterbesoedeling. [23] 'n Daling in die watervlak van die meer hou nog 'n bedreiging in, en dit word vermoedelik gedryf deur wateronttrekking deur die groeiende bevolking, klimaatsverandering en ontbossing. Die chambo en kampango is veral oorbevis (die kampango het van 2006 tot 2016 met ongeveer 90% gedaal, O. karongae en O. squamipinnis met ongeveer 94%, en O. lidole is moontlik reeds uitgesterf ) en dit word nou ernstig bedreig. Die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur erken 117 spesies Malawi-cichlidae as bedreig; sommige hiervan het klein reikwydtes en kan beperk word tot klipperige kuslyne wat slegs 'n paar honderd meter lank is. [24]

Cichlidae

Malawi cichlids

Top to bottom:

1. Diplotaxodon, one of the very few cichlid genera that occurs offshore in relatively deep water.[14]
2. Nimbochromis livingstonii is a piscivorous hap that is famous for playing dead to lure prey close.[25][26][27]
3. As typical of utaka, Copadichromis azureus has bright blue males (shown) and duller females that are silvery with dark spots.[28]
4. Aulonocara stuartgranti is part of a group of relatively peaceful species popularly known as peacock cichlids.[29]
5. Fossorochromis rostratus is an "aberrant" hap that often sifts mouthfuls of sand to extract small food organisms.[25][30]
6. Like many mbuna, Pseudotropheus saulosi is a small cichlid where both male (blue and black) and female (yellow) are colorful.[31]
7. Oreochromis squamipinnis is one of only six native tilapia species in the lake, but these are important to fisheries. Notice the white genital tassels, longer when fully extended and unique to male chambo.[25][22]

Daar is minstens 700 spesies van die cichlidae-vissoorte in die Malawimeer, [2] en sommige reken dat die werklike getal so hoog is as 1000 spesies. [3] [32] Die werklike getal is onseker as gevolg van die baie onbeskryfde spesies en die uiterste variasie onder sommige spesies. Behalwe vir vier spesies (Astatotilapia calliptera, Coptodon rendalli, Oreochromis shiranus en Serranochromis robustus), is alle cichlidae in die meer endemies tot die Malawi-stelsel, wat ook die kleiner Malombemeer en die boonste Shire-rivier insluit. [33] [34] Baie hiervan het gewild geword onder eienaars van akwariums as gevolg van hul helder kleure. Die meeste Malawi-cichlidae kom in relatief vlak kuswaters voor, maar Diplotaxodon is tot 200-220 meter dieptes aangeteken en verskeie (veral Diplotaxodon, Rhamphochromis en Copadichromis quadrimaculatus ) is bekend uit die pelagiese waters. [14]

Nie-cichlidae

Die kampango (Bagrus meridionalis), een van die grootste katvisse, word tot 1,5 meter in lengte

Die oorgrote meerderheid van die visspesies in die meer is cichlidae. Onder die ander inheemse visse is verskeie spesies van cypriniden, die Malawimeer-sardyn, barbers stekelrige paling, mormyridae. die Afrika-tetra, en die gevlekte paling.

Op 'n genusvlak kom die meeste hiervan wydverspreid in Afrika voor, maar die Bathyclarias-barber is geheel en al tot die meer beperk. [35]

Ongewerweldes

Weekdiere

Malawimeer is die tuiste van 28 spesies van varswaterslakke (insluitend 16 endemiese spesies) en 9 tweekleppiges (2 endemiese, Aspatharia subreniformis en die unionide Nyassunio nyassaensis ). [36] Die endemiese varswaterslakke is almal lede van die genera Bellamya, Bulinus, Gabbiella, Lanistes en Melanoides . [37]

Die Malawimeer is die tuiste van altesaam vier slakspesies in die genus Bulinus, wat 'n bekende gasheer van bilharzia is. In 'n opname in Monkey Bay in 1964 is twee endemiese soorte slakke van die genus ( B. nyassanus en B. succinoides ) in die meer gevind, en twee nie-endemiese spesies ( B. globosus en B. forskalli ) in strandmere. Laasgenoemde spesies is bekende gashere van bilharzia. Meer onlangs het die siekte 'n probleem in die meer self geword, aangesien die endemiese B. nyassanus 'n gasheer geword het. Hierdie verandering, wat eers in die middel van die tagtigerjare opgemerk is, hou moontlik verband met 'n afname in slaketende cichlidae (byvoorbeeld Trematocranus placodon) as gevolg van oorbevissing en/of 'n nuwe stam van die bilharzia-parasiet. [13]

Skaaldiere

Anders as die Tanganyikameer met sy vele endemiese krappe en garnale, is daar min sulke spesies in die Malawimeer. Die Malawi-bloukrap, Potamonautes lirrangensis (syn. P. orbitospinus) is die enigste krap in die meer en is nie endemies nie. [38] [39] Die atyïde garnale Caridina malawensis is endemies aan die meer, maar dit is nie baie bekend nie en is histories verwar met C. nilotica, wat nie in die meer voorkom nie. [40] Pelagiese soöplanktoniese spesies bevat twee kladocerans (Diaphanosoma excisum en Bosmina longirostris), drie copepoda (Tropodiaptomus cunningtoni, Thermocyclops neglectus en Mesocyclops aequatorialis), [41] en verskeie Ostraciidae (insluitend beide beskryfde en onbeskryfde spesies). [42]

Meervlieë

Enorme swerms meervlieë (Chaoborus edulis ), wat soos rookpluime oor die water lyk

Die Malawimeer is bekend vir sy enorme swerms klein, onskadelike meervlieë, Chaoborus edulis. [43] Hierdie swerms, wat meestal ver oor die water verskyn, kan verkeerdelik vir rook aangesien word en is ook deur David Livingstone opgemerk toe hy die meer besoek het. [44] [45] Die akwatiese larwes voed op soöplankton en bring die dag in die onderste en nag in die boonste watervlakke deur. As hulle in 'n papie verander, dryf hulle na die oppervlak en verander in volwasse vlieë. Die volwassenes lewe kortstondig en die swerms, wat 'n paar honderd meter die lug in kan strek en dikwels spiraalvormig is, vorm deel van hul paringsgedrag. [46] Hulle lê hul eiers op die wateroppervlak en die volwassenes sterf. Die larwes is 'n belangrike voedselbron vir visse. [41] [47] en die volwasse vlieë is belangrik vir voëls en plaaslike mense, wat hulle versamel om kungu-koeke/burgers te maak, 'n plaaslike lekkerny met 'n baie hoë proteïen-inhoud.

2015 myn-lek

In Januarie 2015 het 'n sediment-beheertenk by Paladin Energy se uraanmyn in Noord-Malawi ineengestort nadat 'n erge reënstorm die gebied getref het. Daar is onthul dat ongeveer 50 liter nie-radioaktiewe materiaal in 'n plaaslike spruit uitgelek het. Ondanks berigte in plaaslike media oor radioaktiewe besoedeling, het die regering onafhanklike wetenskaplike toetse op die plaaslike rivierstelsel uitgevoer en gevind dat daar geen invloed op die omgewing was nie, ondanks die teenstrydige berigte in sommige dele van die plaaslike media. [48] [49]

Swem

Die 25 km-solo-swem oor die Malawimeer tussen Kaap Ngomba en Sengabaai is by vier geleenthede deur 12 swemmers volvoer.

1992: Lewis Pugh 9 uur 52 minute (VK/SA) [50] en Otto Thanning (SA) 10 uur 5 minute

2010: Abigail Brown (UK) 9 uur 45 minute [51]

2013: Milko van Gool (Nederland) 8 uur 46 minute en Kaitlin Harthoorn (VSA) 9 uur 17 minute

2016: (huidige rekord) Jean Craven (SA), Robert Dunford (Kenia), Michiel Le Roux (SA), Samantha Whelpton (SA), Greig Bannatyne (SA), Haydn von Maltitz (SA), Douglas Livingstone-Blevins (SA) ) 7 uur 53 min. [52]

2019: Martin Hobbs (SA), het die eerste persoon geword om die volle lengte van die Malawimeer (54 dae) te swem, asook die wêreldrekord op te stel vir die langste solo-swem in 'n meer. [53]

Sien ook

  • 1989 Aardbewing in Malawi
  • 2009 Aardbewing in Karonga
  • Suidoos-Afrika

Verwysings

  1. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ilec
  2. ↑ 2,0 2,1 Turner, Seehausen, Knight, Allender, and Robinson (2001). "How many species of cichlid fishes are there in African lakes?" Molecular Ecology 10: 793–806.
  3. ↑ 3,0 3,1 WWF (10 June 2011). "Mozambique’s Lake Niassa declared reserve and Ramsar site" Retrieved 17 July 2014.
  4. ↑ "Protected Areas Programme". United Nations Environment Programme, World Conservation Monitoring Centre, UNESCO. Oktober 1995. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2008. Besoek op 26 Junie 2008.
  5. ↑ 5,0 5,1 "Lake Nyasa". Columbia University Press. Besoek op 2 Augustus 2011.
  6. ↑ 6,0 6,1 Park, L.E.; and A.S. Cohen (2011). Paleoecological response of ostracods to early Late Pleistocene lake-level changes in Lake Malawi, East Africa. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 303: 71–80. doi:10.1016/j.palaeo.2010.02.038
  7. ↑ "Lake Malawi National Park". World Heritage List. UNESCO. Besoek op 24 Oktober 2015.
  8. ↑ Wilson, Ab; Teugels, Gg; Meyer, A (April 2008). "Marine Incursion: The Freshwater Herring of Lake Tanganyika Are the Product of a Marine Invasion into West Africa". PLOS ONE. 3 (4): e1979. doi:10.1371/journal.pone.0001979.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  9. ↑ Givnish, T.J.; and K.J. Sytsma, editors (1997). Molecular Evolution and Adaptive Radiation, p. 598. ISBN 0-521-57329-7.
  10. ↑ Delvaux, D. (1995). Age of Lake Malawi (Nyasa) and water level fluctuations. Mus. roy. Afr. centr., Tervuren (Belg.), Dept. Geol. Min., Rapp. ann. 1993 & 1994: 99–108.
  11. ↑ Sturmbauer; Baric; Salzburger; Rüber; and Verheyen (2001). Lake Level Fluctuations Synchronize Genetic Divergences of Cichlid Fishes in African Lakes. Mol Biol Evol 18(2): 144–154. doi:10.1093/oxfordjournals.molbev.a003788
  12. ↑ Cohen; Stone; Beuning; Park; Reinthal; Dettman; Scholz; Johnson; King; Talbot; Brown; and Ivory (2007). Ecological consequences of early Late Pleistocene megadroughts in tropical Africas. Proc Natl Acad Sci USA 104(42): 16422-16427. doi:10.1073/pnas.0703873104
  13. ↑ 13,0 13,1 Stauffer, J.R.; and H. Madsen (2012). Schistosomiasis in Lake Malawi and the Potential Use of Indigenous Fish for Biological Control. Pp. 119–140 in: Rokni, M.B., editor. Schistosomiasis. ISBN 978-953-307-852-6. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "Staffer2012" defined multiple times with different content
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Lowe-McConnell, R.H. (2003). Recent research in the African Great Lakes: Fisheries, biodiversity and cichlid evolution. Freshwater Forum 20(1): 4–64.
  15. ↑ "What Are The Primary Inflows And Outflows Of Lake Malawi?". WorldAtlas (in Engels). Besoek op 24 Oktober 2019.
  16. ↑ "The Guendolen v Hermann Von Wissmann". Clash of Steel.
  17. ↑ 17,0 17,1 "The Malawi-Tanzania Boundary Dispute". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp) Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "Mayall" defined multiple times with different content
  18. ↑ Chitsulo, Kondwani (3 September 2012). "JB Meets Opposition Leaders On Tanzania Again". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Januarie 2013.
  19. ↑ "Malawi: Old Border Dispute With Tanzania Over Lake Malawi Flares Up Again". Pretoria, South Africa: Institute for Security Studies. 8 Augustus 2012.
  20. ↑ "Lake Malawi National Park". UNESCO World Heritage Centre.
  21. ↑ "Geography & Wildlife Malawi". Our Africa. SOS Children's Villages. Besoek op 14 September 2015.
  22. ↑ 22,0 22,1 Turner, G.F.; and N.C. Mwanyama (July 1992).Distribution and Biology of Chambo (Oreochromis spp.) in Lakes Malawi and Malombe. Food and Agriculture Organization, Fisheries and Aquaculture Department, FI:DP/MLW/86/013, Field Document 21. Retrieved 13 April 2017.
  23. ↑ "Preserving the Future for Lake Malawi". web.mit.edu. Besoek op 14 September 2015.
  24. ↑ IUCN Red Lists: Geographic Patterns. Eastern Africa. Retrieved 25 March 2017.
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Konings
  26. ↑ Schliewen, U. (1992). Aquarium Fish. Barron's Educational Series. ISBN 978-0812013504.
  27. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Elieson
  28. ↑ Elieson, M: Copadichromis azureus. CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.
  29. ↑ Elieson, M: The Peacocks of Lake Malawi. CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.
  30. ↑ O'Brien, R: Fossorochromis rostratus. CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.
  31. ↑ Barber, P: Pseudotropheus saulosi. CichlidForum. Retrieved 16 April 2017.
  32. ↑ Kornfield, I.; & P.F. Smith (2000). African Cichlid Fishes: Model Systems for Evolutionary Biology. Annual Review of Ecology and Systematics 31: 163–196. doi: 10.1146/annurev.ecolsys.31.1.163.
  33. ↑ Oliver, M.K. (12 April 2015). The Tilapias of Lake Malawi. MalawiCichlids. Retrieved 13 April 2017.
  34. ↑ Oliver, M.K. (12 April 2015). The Nonendemic Haplochromine Cichlids of Lake Malawi. MalawiCichlids. Retrieved 13 April 2017.
  35. ↑ Anseaume, L.; and G.G. Teugels (1999). On the rehabilitation of the clariid catfish genus Bathyclarias endemic to the East African Rift Lake Malawi. Fish Biology 55(2): 405–419. doi: 10.1111/j.1095-8649.1999.tb00687.x
  36. ↑ Segers, H.; and Martens, K; editors (2005). The Diversity of Aquatic Ecosystems. p. 46. Developments in Hydrobiology. Aquatic Biodiversity. ISBN 1-4020-3745-7
  37. ↑ Brown, D. (1994). Freshwater Snails Of Africa And Their Medical Importance. p. 571. 2nd edition. ISBN 0-7484-0026-5
  38. ↑ Cumberlidge, N., and Meyer, K. S. (2011). A revision of the freshwater crabs of Lake Kivu, East Africa. Journal Articles. Paper 30.
  39. ↑ Dobson, M. (2004). Freshwater Crabs of Africa. Geargiveer op Wayback Machine Freshwater Forum 21: 3–26.
  40. ↑ Richard, J.; and Clark, P.F. (2009). African Caridina (Crustacea: Decapoda: Caridea: Atyidae): redescriptions of C. africana Kingsley, 1882, C. togoensis Hilgendorf, 1893, C. natalensis Bouvier, 1925 and C. roubaudi Bouvier, 1925 with descriptions of 14 new species. Zootaxa 1995: 1–75
  41. ↑ 41,0 41,1 Darwall; Allison; Turner; and Irvine (2010). Lake of flies, or lake of fish? A trophic model of Lake Malawi. Ecological Modelling 221: 713–727. doi:10.1016/j.ecolmodel.2009.11.001
  42. ↑ Martens, K. (2003). On the evolution of Gomphocythere (Crustacea, Ostracoda) in Lake Nyassa/ Malawi (East Africa), with the description of 5 new species. Hydrobiologia 497(1–2): 121–144. doi:10.1023/A:1025417822555
  43. ↑ Morris, B. (2004). Insects and Human Life, pp. 73–76. ISBN 1-84520-075-6
  44. ↑ van Huis, A.; H. van Gurp; and M. Dicke (2012). The Insect Cookbook: Food for a Sustainable Planet, p. 31. ISBN 978-0-231-16684-3
  45. ↑ Malawi Tourism: Interesting seasonal highlights of Malawi. Geargiveer 12 Augustus 2014 op Wayback Machine Retrieved 8 April 2017.
  46. ↑ Andrew, D. (30 June 2015). What Are These Strange Looking "Clouds"? IFLScience. Retrieved 8 April 2017.
  47. ↑ Allison; Irvine; Thompson; and Ngatunga (1996). Diets and food consumption rates of pelagic fish in Lake Malawi, Africa. Freshwater Biology 35(3): 489–515. doi:10.1111/j.1365-2427.1996.tb01764.x
  48. ↑ "No harm caused by Paladin mine Kayerekera – Malawi govt". Malawi Nyasa Times – Malawi breaking news in Malawi. Besoek op 2 Januarie 2016.
  49. ↑ Radioactive pollution of Lake Malawi by Australian uranium company Paladin?.
  50. ↑ "Expeditions, Internal Waters".
  51. ↑ "Lake Malawi Crossing". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2015. Besoek op 11 Desember 2018.
  52. ↑ "CROSSING LAKE MALAWI".
  53. ↑ "Man braves crocodiles, hippos to set world record in 54-day swim across lake".

Verdere leeswerk

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Malawimeer&oldid=2172668"