Meerlust

Meerlust.

Meerlust by Stellenbosch is een van die bekendste historiese wynplase in die Boland.

Ligging

Die plaas is by 34° 1′ 1,7″ suid, 18° 45′ 24,7″ oos en langs die Eersterivier (rivier) en die Baden Powell-verbypad (die R310, wat Groot-Drakenstein via Stellenbosch met Muizenberg verbind). Dit is dus net noord van Faure en oos van die De Wijnlanden-woonbuurt.

Opstal

Vroeë besoekers het Meerlust se gebouekompleks al beskryf as eerder ‘n dorpie as ‘n opstal. Die dubbelverdiepingwoonhuis, met sy gewels in die holbol-vorm is ‘n goeie voorbeeld van die Kaaps-Hollandse styl, het ‘n ongebruiklike vloerplan. Verder het die huis ‘n rietdak, mooi vensters en voordeur. Opvallend is die plafonne, hanebalke, muurkaste en binnetrappe van geelhout. Die rooi vloerteëls in die voorportaal is uit Batavia afomstig. Enkele erfstukke meubileer nog die huis. Voorbeelde van mooi houtsneewerk is nog deur slawe verrig. Vanaf die toegangspoort tot die werf is verskeie ander van die buitegeboue ook verfraai met friese en mooi messelwerk. Ander geboue is die slawekwartiere, stalle, graanskuur, wynkelder en werkplase vir die skrynwerker en die grofsmid. Enkele ommuurde werwe was die ruimtes vir die hoenders, ganse en eende. Heel besonder is die duiwehok. Verder is daar op die werf ‘n slaweklok, ‘n sonwyser (wat uit 1732 dateer), ‘n dorsvloer en grafkelders.

Geskiedenis

Een van die eerste boere aan wie ‘n plaas toegeken is buite die Kaapse Skiereiland was Henning Huising (in 1693). Hy boer hier met vee, maar plant ook ‘n 100 000 wingerstokkies aan. In 1757 is die eienaar Johannes Albertus Mijburgh en sy afstammelinge is nog steeds die eienaars. In die 19de eeu lewer die plaas koring van wêreldgehalte en wen daarmee in die buiteland ‘n prys. Weens die besondere ligging van die plaas op die pad na en van die binneland by die Kompanjiesdrif in die Eersterivier het ‘n stroom reisigers by die plaas aangedoen. Dit lê mooi tussen twee groot hindernisse op die reis, naamlik die sandduine van die Kaapse Vlakte en die steiltes van die Hottentots-Hollandberge. Hier kon die perde en osse rus of verwissel word en die karre en waens indien nodig herstel word. Van die bekendste vroeë besoekers aan die plaas was Hinrich Lichtenstein, lady Anne Barnard, Adam Tas en Francois Valentyn. Na die Slag van Blaauwberg het goew. Jan Willem Janssens hier geskuil.

Persone

• Henning Huising (*Hamburg, 1647 - †waarskynlik op Meerlust, 1713), Kaapse vryburger en houer van die VOC se vleiskontrak. Soms word sy van Hüsing gespel.
• Francois Valentijn (*Dordrecht, Nederland, 17 April 1666 – †Den Haag, 6 Augustus 1717), dominee, reisiger en skrywer oor die Kaap

Monumente

Die herehuis sowel as die duiwehok is kulturele gedenkwaardighede.

Bibliografie

• Fransen, Hans: A guide to the old buildings of the Cape. A survey of extant architecture from before c1910 in the area of Cape Town, Calvinia, Colesberg, Uitenhage. Kaapstad: Jonathan Ball, 2004. ISBN 1-86842-191-0
• Green, Lawrence G.: Beyond the City Lights. The Story of the Western Province – the Towns and the Farms, the Life and the People, the Folklore and the Legends. Kaapstad: Howard Timmins, 1957
• Oberholster, J.J.: Die Historiese Monumente van Suid-Afrika. Kaapstad: Die Kultuurstigting Rembrandt van Rijn op versoek van Die Raad vir Nasionale Gedenkwaardighede, 1972. ISBN 0-620-00191-7