Gaan na inhoud

Édith Piaf

Wysig skakels
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Édith Piaf
Piaf in 1946.
Gebore
Édith Giovanna Gassion

(1915-12-19)19 Desember 1915
Parys, Frankryk
Sterf10 Oktober 1963 (op 47)
Grasse, Frankryk
NasionaliteitFrans
Ander nameLa Môme Piaf ("Die Klein Mossie")
BeroepSanger
Straatkunstenaar
Jare aktief1935-'63
Eggenoot
  • Jacques Pills
  • Théo Sarapo
Kinders1
Ouers
  • Louis Alphonse Gassion (vader)
  • Line Marsa (moeder)
Handtekening

Édith Giovanna Gassion (19 Desember 1915 - 10 Oktober 1963), bekend as Édith Piaf (Franse uitspraak: edit pjaf), was 'n Franse sanger en liriekskrywer wat die bekendste was vir liedjies in die kabaret- en Franse chanson-styl. Sy word algemeen beskou as Frankryk se grootste gewilde sanger en een van die gevierdste kunstenaars van die 20ste eeu.[1][2]

Piaf se musiek was dikwels outobiografies en sy het gespesialiseer in liedjies oor liefde, verlies en hartseer. Haar bekendste liedjies sluit in "La Vie en rose" (1946), "Non, je ne regrette rien" (1960), "Hymne à l'amour" (1949), "Milord" (1959), "La Foule" (1957), "L'Accordéoniste" (1940) en "Padam, padam..." (1951).

Nadat sy haar loopbaan begin het deur op 14-jarige ouderdom saam met haar pa te toer, het haar roem gedurende die Duitse besetting van Frankryk toegeneem. In 1945 is Piaf se kenmerkende lied, "La Vie en Rose" ("Die Lewe in Pienk"), uitgereik. Sy het in die laat 1940's Frankryk se gewildste vermaakkunstenaar geword en het ook deur Europa, Suid-Amerika en die VSA getoer, waar haar gewildheid gelei het tot agt verskynings op The Ed Sullivan Show.

Piaf het steeds opgetree, insluitend in verskeie reekse konserte by die Paris Olympia-musieksaal, tot 'n paar maande voor haar dood in 1963 op die ouderdom van 47. Haar laaste lied, "L'Homme de Berlin", is in April 1963 saam met haar man opgeneem. Sedert haar dood is verskeie dokumentêre films en rolprente oor Piaf se lewe vervaardig as 'n belangrike deel van die Franse kultuur.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]
Piaf as kind.
Piaf in 1962.

Ondanks talle biografieë is 'n groot deel van Piaf se lewe onbekend.[3] Haar geboortesertifikaat dui aan dat sy op 19 Desember 1915 in Parys, in die Tenon-hospitaal, gebore is.[4]

Haar geboortenaam was Édith Giovanna Gassion.[5] Die naam "Édith" is geïnspireer deur die Britse verpleegster Edith Cavell, wat twee maande voor Édith se geboorte tereggestel is omdat sy Franse soldate tydens die Eerste Wêreldoorlog uit Duitse gevangenskap help ontsnap het.[6] Twintig jaar later het haar eerste promotor haar verhoognaam "Piaf" geskep, gebaseer op die Franse woord vir "mossie".[1]

Édith se pa, Louis Alphonse Gassion, was 'n akrobatiese straatkunstenaar van Normandië met 'n teateragtergrond. Sy ouers was Victor Alphonse Gassion en Léontine Louise Descamps, wat 'n bordeel in Normandië bestuur het en professioneel bekend gestaan het as "Maman Tine".[7]

Édith se ma, Annetta Giovanna Maillard, was 'n sanger en sirkuskunstenaar van Italiaanse afkoms wat onder die verhoognaam "Line Marsa" opgetree het.[8][9] Haar pa, Auguste Eugène Maillard, was van Franse afkoms, en haar ouma, Emma (Aïcha) Saïd Ben Mohammed, was 'n akrobaat van Kabielse (Berberse) en Italiaanse afkoms.[10]

Annetta en Louis is op 4 Junie 1929 geskei.[11][12] Piaf se ma het haar ná haar geboorte versaak, en sy het 'n kort tydjie by haar ouma aan moederskant, Emma (Aïcha), in Normandië gewoon. Toe haar pa in 1916 by die Franse leër aansluit om in die Eerste Wêreldoorlog te veg, het hy haar na sy ma geneem, wat 'n bordeel in Normandië bestuur het. Daar het die prostitute na Piaf omgesien.[1]

Die bordeel het twee verdiepings en sewe kamers gehad, met omtrent 10 prostitute – vyf of ses permanent en nog 'n dosyn wat tydens markdae of besige tye aangesluit het. Die onderbestuurder van die bordeel, "Madam Gaby", het Piaf as familie beskou en later peetma van Piaf se halfsuster, Denise Gassion, geword.[13]

Van ouderdom drie tot sewe was Piaf glo blind weens horingvliesontsteking. Volgens een van haar biograwe het sy haar sig herwin ná 'n pelgrimstog ter ere van sint Thérèse van Lisieux, waarvoor die bordeel se prostitute geld ingesamel het. Piaf het beweer dit was 'n wondergenesing.[14]

Loopbaan

[wysig | wysig bron]
Piaf in 1946 saam met Les Compagnons de la chanson.

1929-'39

[wysig | wysig bron]

Op 14-jarige ouderdom het Piaf by haar pa aangesluit in sy akrobatiese straatskoue deur Frankryk, waar sy vir die eerste keer in die openbaar begin sing het.[15] Die volgende jaar het sy Simone "Mômone" Berteaut ontmoet,[16] wat 'n lewenslange metgesel geword het. Berteaut het later valslik in 'n memoire voorgegee sy is Piaf se halfsuster.[17]

Saam het hulle op straat gesing en geld verdien. Met die ekstra geld wat Piaf as deel van 'n akrobatiese trio verdien het, kon sy en Berteaut hulle eie blyplek huur.[1] Piaf het 'n kamer in die Grand Hôtel de Clermont in Parys betrek en het saam met Berteaut as 'n straatsanger in Parys en sy voorstede gewerk.[18]

In 1932 het Piaf 'n jong man met die naam Louis Dupont ontmoet en 'n tyd lank saam met hom gewoon; sy het swanger geraak en op 11 Februarie 1933 die lewe geskenk aan 'n dogter, Marcelle "Cécelle" Dupont, toe Piaf slegs 17 was. Nadat haar verhouding met Dupont geëindig het, het Marcelle, wat by haar pa gewoon het, meningitis opgedoen en in Julie 1935 op tweejarige ouderdom gesterf.[2]

In 1935 is Piaf deur die nagklubeienaar Louis Leplée ontdek.[5][1][7] Leplée het Piaf (toe bekend onder haar geboortenaam Édith Gassion) aangemoedig om te sing, ondanks haar uiterse senuweeagtigheid. Dié senuweeagtigheid en haar kort gestalte van slegs 142 cm[4][19] het Leplée geïnspireer om haar die bynaam La Môme Piaf te gee,[5] wat in Paryse sleng beteken "Die Klein Mossie". Leplée het Piaf geleer oor verhoogaanwesigheid en haar aangeraai om 'n swart rok te dra, wat later haar kenmerkende styl sou word.[1]

Voor Piaf se openingsaand het Leplée 'n intense publisiteitsveldtog gehou, wat deur baie bekendes bygewoon is.[1] Haar nagkluboptredes het gelei tot haar eerste twee plate wat in dieselfde jaar vervaardig is,[19] waarvan een deur Marguerite Monnot geskryf is. Sy was 'n lewenslange medewerker en een van Piaf se gunstelingkomponiste.[1]

Op 6 April 1936[1] is Leplée vermoor. Piaf is ondervra en daarvan beskuldig dat sy 'n medepligtige was, maar is vrygespreek.[5] Leplée is vermoor deur misdadigers met vorige bande met Piaf.[20] 'n Storm van negatiewe media-aandag het nou Piaf se loopbaan bedreig.[4][1]

Om haar beeld te herstel, het sy Raymond Asso genader, met wie sy later 'n romantiese verhouding sou hê. Hy het haar verhoognaam verander na "Édith Piaf", ongewenste kennisse van haar weggehou en vir Monnot opdrag gegee om liedjies te skryf wat verwys na Piaf se vroeë lewe op straat.[1]

1940-'44

[wysig | wysig bron]
Piaf in 1950.

In 1940 het Piaf in Jean Cocteau se eenakte Le Bel Indifférent gespeel.[1] Haar loopbaan en roem het momentum gekry gedurende die Duitse besetting van Frankryk in die Tweede Wêreldoorlog.[21] Sy het vriendskappe aangeknoop met prominente mense, soos die akteur en sanger Maurice Chevalier en die digter Jacques Bourgeat. Piaf het ook in verskeie nagklubs en bordele opgetree wat tussen 1940 en 1945 floreer het.[22] Baie van Parys se topnagklubs is vir Duitse offisiere en Franse meelopers gereserveer.[23] Piaf is genooi om aan 'n konserttoer na Berlyn deel te neem wat deur Duitse offisiere en bekende kunstenaars gereël is.[24] In 1942 kon sy 'n luuksewoonstel in 'n goeie Paryse buurt bekostig.[25]

Piaf is daarvan beskuldig dat sy met die Duitse besetters saamwerk en moes noodgedwonge voor 'n naoorlogse regshof getuig, want daar was planne on haar radio-optredes te verbied. Haar sekretaris, Andrée Bigard, 'n lid van die Franse Weerstand, het egter ná Frankryk se bevryding in haar guns gepraat.[26][27] Volgens Bigard het sy verskeie kere in kampe vir oorlogsgevangenes in Duitsland opgetree en was sy instrumenteel in die ontsnapping van 'n paar gevangenes.[28] Voor die oorlog het Piaf Michel Emer, 'n Joodse musikant wat beroemd was vir die liedjie L'Accordéoniste, ontmoet en vir hom betaal om na Frankryk te reis, waar hy in veiligheid gebly het tot met die bevryding.[28][29][30] Ná de regsgeding was Piaf gou weer aan die sing en in Desember 1944 het sy vir die Geallieerde magte opgetree saam met die sanger/akteur Yves Montand.[2]

Vroeg in 1944 het Piaf in die Moulin Rouge in Parys opgetree, waar sy saam met Montand gewerk en 'n verhouding met hom begin het.[4][20]

1945-'55

[wysig | wysig bron]
Piaf in 1951 in die ABC-musieksaal in Parys.

Piaf het "La Vie en Rose" in 1945 geskryf en uitgevoer.[1] Dit is in 1998 in die Grammy-heldesaal opgeneem.[31] In 1947 het sy die lirieke vir die lied "What Can I Do?" vir haar minnaar Montand geskryf. Binne 'n jaar het Montand een van die beroemdste sangers in Frankryk geword. Sy het hul verhouding beëindig toe hy byna so gewild soos sy was.[1]

In dié tyd was sy baie gewild en suksesvol in Parys[5] as Frankryk se bekendste vermaakkunstenaar.[19] Ná die oorlog het sy internasionale bekendheid verwerf[5] en deur Europa, die VSA en Suid-Amerika getoer. In Parys het sy die Argentynse kitaarspeler-sanger Atahualpa Yupanqui – 'n sentrale figuur in die Argentynse volksmusiektradisie – die kans gegee om op die verhoog te verskyn, en hy het in Julie 1950 gedebuteer. Piaf het ook gehelp om die loopbaan van Charles Aznavour in die vroeë 1950’s te begin deur hom saam met haar op toer te neem in Frankryk en die VSA en sommige van sy liedjies op te neem.[1] Aanvanklik het sy min sukses met Amerikaanse gehore behaal. Hulle het 'n glansryke vertoning verwag en was teleurgesteld met Piaf se eenvoudige aanbieding.[1]

Tog het haar gewildheid in die VSA gegroei ná 'n gunstige resensie in 1947 deur die invloedryke New Yorkse resensent Virgil Thomson.[32][1] Uiteindelik het sy agt keer op The Ed Sullivan Show verskyn en twee keer in Carnegie Hall opgetree (in 1956 en 1957).[7]

1955-'63

[wysig | wysig bron]

Tussen Januarie 1955 en Oktober 1962 het Piaf verskeie reekse konserte in die Paris Olympia-musieksaal gehou.[4] Uittreksels van vyf van dié konserte (1955, 1956, 1958, 1961 en 1962) is op plaat (en later op CD) uitgereik en was nog nooit uit druk nie. In die 1961-konserte, waarmee Piaf belowe het om die lokaal van bankrotskap te red, het sy vir die eerste keer "Non, je ne regrette rien" gesing.[4]

Aan die begin van 1963 het Piaf haar laaste liedjie voor haar dood opgeneem, getiteld "L'Homme de Berlin".[33]

Persoonlike lewe

[wysig | wysig bron]

Tydens 'n toer deur Amerika in 1947 het Piaf die bokser Marcel Cerdan ontmoet en verlief geraak.[34] Hulle het 'n verhouding gehad wat internasionale opslae gemaak het, aangesien Cerdan die voormalige middelgewigwêreldkampioen was en destyds getroud was met drie kinders.[4]

In Oktober 1949 het Cerdan 'n vlug van Parys na New York geneem om Piaf te ontmoet. Terwyl die vliegtuig die eiland Santa Maria in die Asore genader het vir 'n geskeduleerde tussenlanding, het dit teen 'n berg neergestort. Cerdan en almal aan boord is dood.[35] In Mei 1950 het Piaf die trefferlied "Hymne à l'amour" opgeneem en dit aan Cerdan opgedra.[36]

Piaf en Sarapo in 1962.

Piaf is in 1951 in 'n motorongeluk beseer. Beide Piaf en Aznavour (toe haar assistent) was passasiers in die voertuig. Piaf het in die ongeluk 'n gebreekte arm en twee gebreekte ribbes opgedoen. Haar dokter het die middel morfien as behandeling voorgeskryf. Dit het tot 'n afhanklikheid daarvan gelei, tesame met haar alkoholprobleme.[1]

Twee bykomende byna noodlottige motorongelukke het die situasie vererger.[7] In 1952 het haar destydse man Piaf drie keer gedwing om na 'n ontgiftingskliniek te gaan.[1]

In 1952 het Piaf met haar eerste man, die sanger Jacques Pills (regte naam René Ducos), getrou, met Marlene Dietrich as haar eerste bruidsmeisie. Piaf en Pills is in 1957 geskei.[37]

In 1962 het sy met Théo Sarapo (Theophanis Lamboukas) getrou. Hy was 'n sanger, akteur en voormalige haarkapper van Griekse afkoms wat in Frankryk gebore is.[1] Sarapo was 20 jaar jonger as Piaf[38] en hulle het getroud gebly tot met Piaf se dood.[1]

Dood en begrafnis

[wysig | wysig bron]

Vroeg in 1963, kort ná die opname van "L'Homme de Berlin" saam met haar man, Théo Sarapo, het Piaf in 'n koma verval weens lewerkanker.[39] Sy is na haar villa aan die Franse Riviera geneem, waar Sarapo en haar vriendin Simone Berteaut na haar omgesien het. Oor die volgende paar maande het sy tussen bewussyn en bewusteloosheid gewissel voordat sy op 10 Oktober 1963 op die ouderdom van 47 oorlede is.[1]

Piaf se graf in die Père Lachaise-begraafplaas, Parys.

Haar laaste woorde was: "Vir elke dekselse ding wat jy in dié lewe doen, moet jy betaal."[40] Daar word gesê Sarapo het haar liggaam in die geheim van haar villa na Parys geneem sodat aanhangers sou glo sy is in haar tuisstad oorlede.[1][41]

Piaf se liggaam is begrawe in die Père Lachaise-begraafplaas in Parys, waar haar graf een van dié is wat die meeste besoek word.[1]

Kort ná haar dood het Piaf se begrafnisstoet tienduisende rouklaers na die strate van Parys gelok[1] en meer as 100 000 aanhangers het die seremonie by die begraafplaas bygewoon.[41][42] Volgens Piaf se kollega Charles Aznavour was haar begrafnisstoet die enigste ding sedert die einde van die Tweede Wêreldoorlog wat die verkeer in Parys heeltemal tot stilstand laat kom het.[41]

Tog is Piaf destyds ’n Katolieke dodemis geweier, aangesien sy ná ’n egskeiding in die Ortodokse Kerk hertrou het.[43] Vyftig jaar later het die Franse Katolieke Kerk van mening verander en vir Piaf op 10 Oktober 2013 ’n dodemis gehou in die Sint Jean-Baptistekerk in Belleville, Parys (die gemeente waarin sy gebore is).[44]

Nalatenskap

[wysig | wysig bron]

Die Franse media publiseer voortdurend tydskrifte, boeke, toneelstukke, televisieprogramme en rolprente oor die ster, dikwels op die herdenking van haar dood.[2] In 1969 het haar jare lange vriendin Simone "Mômone" Berteaut 'n biografie met die titel "Piaf" gepubliseer.[16] Die biografie bevat die vals bewering dat Berteaut Piaf se halfsuster is.[45]

In 1973 is die Vereniging van die Vriende van Édith Piaf gestig, gevolg deur die inhuldiging van die Édith Piaf-plein in 1981 in Belleville. Die Sowjet-sterrekundige Ljoedmila Georgijewna Karatsjkina het 'n asteroïed, 3772 Piaf, na haar genoem.[46]

'n Aanhanger en die skrywer van twee Piaf-biografieë bestuur die Édith Piaf-museum van twee kamers in Parys.[41][47] Die museum is in die aanhanger se woonstel geleë en funksioneer sedert 1977.[48]

'n Konsert getiteld Piaf: A Centennial Celebration is op 19 Desember 2015 by The Town Hall in New York gehou ter herdenking van die 100ste verjaardag van Piaf se geboorte. Die geleentheid is aangebied deur Robert Osborne en vervaardig deur Daniel Nardicio en Andy Brattain. Optredes het ingesluit dié van Little Annie, Gay Marshall, Amber Martin, Marilyn Maye, Meow Meow, Elaine Paige, Molly Pope, Vivian Reed, Kim David Smith en Aaron Weinstein.[49][50]

Tydens die openingsgeleentheid van die Olimpiese Somerspele 2024 in Parys het die Kanadese sangeres Celine Dion "L'Hymne à l'amour" gesing.[51]

Biografieë

[wysig | wysig bron]

Piaf se lewe was die onderwerp van talle rolprente, onder andere:

  • Piaf (1974), geregisseer deur Guy Casaril, oor haar vroeë jare
  • Édith et Marcel (1983), geregisseer deur Claude Lelouch, oor Piaf se verhouding met Marcel Cerdan
  • Piaf ... Her Story ... Her Songs (2003), deur Raquel Bitton
  • La Vie en Rose (2007), geregisseer deur Olivier Dahan
  • The Sparrow and the Birdman (2010), deur Raquel Bitton
  • Edith Piaf Alive (2011), deur Flo Ankah
  • Piaf, voz y delirio (2017), deur Leonardo Padrón.

Dokumentêre oor Piaf se lewe sluit in:

  • Édith Piaf: A Passionate Life (24 Mei 2004)
  • Édith Piaf: Eternal Hymn (Éternelle, l'hymne à la môme)
  • Piaf: Her Story, Her Songs (Junie 2006)
  • Piaf: La Môme (2007)
  • Édith Piaf: The Perfect Concert en Piaf: The Documentary (Februarie 2009)

In 1978 is 'n toneelstuk met die titel Piaf (deur die Engelse dramaturg Pam Gems) in Londen en New York begin opvoer.

In 2023 het die Warner Music Group 'n nuwe biofilm oor Piaf aangekondig wat deur 'n kunsmatige-intelligensie-program vertel sal word wat aangepas is om met Piaf se stem te praat.[52][53]

Diskografie

[wysig | wysig bron]

Die volgende titels is kompilasies van Piaf se liedjies en nie heruitreikings van titels wat die lig gesien het terwyl Piaf aktief was nie. Die meeste datums is die oorspronklike uitreikingsdatum.

  • Edith Piaf: Edith Piaf, 1961
  • Potpourri par Piaf, 1962
  • Ses Plus Belles Chansons, 1969
  • The Voice of the Sparrow: The Very Best of Édith Piaf, Junie 1991
  • Édith Piaf: 30th Anniversaire, 5 April 1994
  • Édith Piaf: Her Greatest Recordings 1935-1943, 15 Julie 1995
  • The Early Years: 1938–1945, Vol. 3, 15 Oktober 1996
  • Hymn to Love: All Her Greatest Songs in English, 4 November 1996
  • Gold Collection, 9 Januarie 1998
  • The Rare Piaf 1950–1962, 28 April 1998
  • La Vie en rose, 26 Januarie 1999
  • Montmartre Sur Seine, 19 September 2000
  • Éternelle: The Best Of, 29 Januarie 2002
  • Love and Passion, 8 April 2002
  • The Very Best of Édith Piaf, 29 Oktober 2002
  • 75 Chansons, 22 September 2005
  • 48 Titres Originaux, 9 Januarie 2006
  • Édith Piaf: L'Intégrale, 27 Februarie 2007
  • Édith Piaf: The Absolutely Essential 3 CD Collection, 31 Mei 2011
  • Édith Piaf: Symphonique, 13 Oktober 2023.

Filmografie

[wysig | wysig bron]
Jaar Titel Regisseur
1936 La garçonne Jean de Limur
1940 Le Bel Indifférent Jean Cocteau
1941 Montmartre-sur-Seine Georges Lacombe
1946 Star Without Light Marcel Blistène
1947 Neuf garçons, un cœur Georges Friedland
1951 Paris Still Sings Pierre Montazel
1953 Boum sur Paris Maurice de Canonge
1954 Si Versailles m'était conté Sacha Guitry
1954 French Cancan Jean Renoir
1958 Música de Siempre Tito Davison
1959 The Lovers of Tomorrow Marcel Blistène

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 Knopf, Alfred A. "No Regrets: The Life of Edith Piaf". AllMusic. All Media Network. Besoek op 30 Maart 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Burke, Carolyn. No Regrets: The Life of Edith Piaf, Alfred A. Knopf 2011, ISBN 978-0-307-26801-3.
  3. ↑ Morris, Wesley (15 Junie 2007). "A complex portrait of a spellbinding singer". The Boston Globe. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Februarie 2009. Besoek op 3 September 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 "Biography: Édith Piaf". Radio France Internationale Musique. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Februarie 2003. Besoek op 3 September 2009.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Rainer, Peter (8 Junie 2007). "'La Vie en rose': Édith Piaf's encore". The Christian Science Monitor. Boston. Besoek op 3 September 2009.
  6. ↑ Vallois, Thirza (Februarie 1998). "Two Paris Love Stories". Paris Kiosque. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2007. Besoek op 9 Augustus 2007.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Ray, Joe (11 Oktober 2003). "Édith Piaf and Jacques Brel live again in Paris: The two legendary singers are making a comeback in cafes and theatres in the City of Light". Vancouver Sun. Kanada. p. F3. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Desember 2012. Besoek op 18 Julie 2007.
  8. ↑ Souvais, Michel. Arletty, confidences à son secrétaire (in Frans). Editions Publibook. ISBN 978-2-7483-8735-3.
  9. ↑ "Monique Lange (auteur de Les cabines de bain)". Babelio (in Frans). Besoek op 20 Februarie 2023.
  10. ↑ "Édith Giovanna Gassion dite Édith Piaf". Larousse (in Frans). Besoek op 1 September 2024.
  11. ↑ Pierre Duclos en Georges Martin, Piaf, biographie, Éditions du Seuil, 1993, Parys, p. 41
  12. ↑ David Bret, Piaf: A Passionate Life, Robson Books, 1998, p. 2
  13. ↑ Piaf, un mythe français, Robert Belleret, Fayard, 2013.
  14. ↑ Piaf, Simone Berteaut, Allen & Unwin (1970).
  15. ↑ Willsher, Kim (12 April 2015). "France celebrates singer Edith Piaf with an exhibition for the centenary of her birth". The Guardian (in Engels (VK)). ISSN 0261-3077. Besoek op 15 Augustus 2017.
  16. ↑ 16,0 16,1 "Piaf - NE". www.goodreads.com (in French). Besoek op 8 Julie 2023.{{cite web}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  17. ↑ Burke, Carolyn (2012). No Regrets: The Life of Edith Piaf. Chicago Review Press. pp. 63–64. ISBN 9781613743942.
  18. ↑ "Edith Piaf's Paris". The Telegraph. 19 Desember 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Februarie 2016. Besoek op 6 Junie 2024.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Fine, Marshall (4 Junie 2007). "The soul of the Sparrow". Daily News. New York. Besoek op 19 Julie 2007.
  20. ↑ 20,0 20,1 Mayer, Andre (8 Junie 2007). "Songbird". CBC. Besoek op 19 Julie 2007.
  21. ↑ And the Show Went On: Cultural Life in Nazi-occupied Paris, Alan Riding Knopf Doubleday Publishing Group, 19 October 2010.
  22. ↑ Véronique Willemin, La Mondaine, histoire et archives de la Police des Mœurs, hoëbeke, 2009.
  23. ↑ "Die Schließung der 'Maisons closes' lag im Zug der Zeit", Frankfurter Allgemeine Zeitung, 15 October 1996. (in Duits)
  24. ↑ Sous l'œil de l'Occupant, la France vue par l'Allemagne, 1940–1944. Éditions Armand Colin, Paris 2010, ISBN 978-2-200-24853-6.
  25. ↑ "Edith Piaf: la Môme, la vraie". L'Express (in Frans). 21 Augustus 2013. Besoek op 20 Februarie 2023.
  26. ↑ Robert Belleret: Piaf, un myth français. Verlag Fayard, Paris 2013.
  27. ↑ Myriam Chimènes, Josette Alviset: La vie musicale sous Vichy. Editions Complexe, 2001, S. 302.
  28. ↑ 28,0 28,1 "Edith Piaf". Music and the Holocaust.
  29. ↑ Prial, Frank (29 Januarie 2004). "Still No Regrets: Paris Remembers Its Piaf". The New York Times (in Engels (VSA)). ISSN 0362-4331. Besoek op 20 Februarie 2023.
  30. ↑ MacGuill, Dan (19 Oktober 2017). "Did Edith Piaf Make Fake Passports to Help Prisoners Escape from Nazi Camps?". Snopes (in Engels). Besoek op 20 Februarie 2023.
  31. ↑ "GRAMMY Hall Of Fame | Hall of Fame Artists | GRAMMY.com". www.grammy.com. Besoek op 11 Desember 2023.
  32. ↑ Thomson, Virgil "La Môme Piaf", New York Herald Tribune, 9 November 1947.
  33. ↑ David, Samantha (15 Februarie 2022). "From poverty to glory: Life of legendary French singer Edith Piaf". Connexion France. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 April 2024. Besoek op 6 Junie 2024.
  34. ↑ "Marcelcerdanheritage - Toutes vos actualités sportives". Marcelcerdanheritage (in Frans). Besoek op 20 Februarie 2023.
  35. ↑ Marcel Cerdan se tragiese verdwyning (1949) Geargiveer 23 April 2008 op Wayback Machine – Marcel Cerdan Heritage
  36. ↑ Cramer, Alfred W. (2009). Musicians and Composers of the 20th Century. Vol. 4. Salem Press. p. 1107. ISBN 9781587655166.
  37. ↑ Piaf, Edith (2004). The Wheel of Fortune: The Autobiography of Edith Piaf (in Engels). Peter Owen. p. 107. ISBN 978-0-7206-1228-8. Besoek op 8 Julie 2023.
  38. ↑ "Theo Sarapo Biography". Christie Laume. Besoek op 8 Julie 2023.
  39. ↑ "Edith Piaf continues to inspire, 50 years after her death". France24. 8 Oktober 2013.
  40. ↑ Langley, William (13 Oktober 2013). "Edith Piaf: Mistress of heartbreak and pain who had a few regrets, after all". The Daily Telegraph. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Januarie 2022. Besoek op 13 Junie 2015.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 Jeffries, Stuart (8 November 2003). "The love of a poet". The Guardian. VK. Besoek op 19 September 2007.
  42. ↑ (in Frans) Édith Piaf funeral – Video Geargiveer 20 Desember 2008 op Wayback Machine – Franse TV, 14 Oktober 1963, INA
  43. ↑ "Parisians mourn Edith Piaf". The Guardian. 13 Oktober 2008. Besoek op 4 Februarie 2021.
  44. ↑ "Tragic singer wins over Catholic Church, 50 years after death". NZ Herald (in New Zealand English). 9 Julie 2023. Besoek op 9 Julie 2023.
  45. ↑ Burke, Carolyn (2012). No Regrets: The Life of Edith Piaf. Chicago Review Press. pp. 415–416. ISBN 9781613743942.
  46. ↑ Schmadel, Lutz D. (2013). Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg (published 11 November 2013). p. 496. ISBN 9783662066157. Besoek op 20 Maart 2024.
  47. ↑ Musée Édith Piaf Geargiveer 9 Mei 2008 op Wayback Machine
  48. ↑ "Musée Edith Piaf, Paris". www.travelsignposts.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 April 2012.
  49. ↑ Durell, Sandi (21 Desember 2015). "Piaf Centennial Celebration – Town Hall". Theater Pizzazz (in Engels (VSA)). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2023. Besoek op 20 Februarie 2023.
  50. ↑ Holden, Stephen (20 Desember 2015). "Review: A Grand Tribute to the Little Sparrow Édith Piaf". The New York Times (in Engels (VSA)). ISSN 0362-4331. Besoek op 20 Februarie 2023.
  51. ↑ Dickerson, Claire Gilbody (27 Julie 2024). "Celine Dion 'full of joy' after comeback at Paris Olympics opening ceremony". Sky News. Besoek op 13 Augustus 2024.
  52. ↑ Beaumont-Thomas, Ben (14 November 2023). "Édith Piaf's voice re-created using AI so she can narrate own biopic". The Guardian (in Engels (VK)). ISSN 0261-3077. Besoek op 15 November 2023.
  53. ↑ "Creators of the Edith Piaf AI-Generated Biopic Speak Out: 'We Don't Want Her to Look Cartoonish' (EXCLUSIVE)". Variety. 22 November 2023.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Édith_Piaf&oldid=2775271"