Cavalleria rusticana

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Cavalleria rusticana

Cavalleria rusticana (Italiaans vir "rustieke ridderlikheid") is 'n opera in een bedryf deur Pietro Mascagni, na 'n Italiaanse libretto deur Giovanni Targioni-Tozzetti en Guido Menasci, soos aangepas van 'n gelyknamige kortverhaal en daaropvolgende toneelstuk deur Giovanni Verga. Dit word beskou as een van die klassieke verismo-operas, en is op 17 Mei 1890 in die Teatro Costanzi in Rome die eerste keer op die planke gebring. Sedert 1893 word dit gereeld uitgevoer in 'n sogenaamde Cav/Pag-dubbelopvoering saam met die opera Pagliacci deur Ruggiero Leoncavallo . [1]

Komposisiegeskiedenis[wysig | wysig bron]

Mascagni (middel) saam met sy librettiste, Giovanni Targioni-Tozzetti (links) en Guido Menasci

In Julie 1888 het die Milanese musiekuitgewer Edoardo Sonzogno 'n kompetisie aangekondig vir alle jong Italiaanse komponiste wat nog nie 'n opera op die verhoog laat opvoer het nie. Hulle is uitgenooi om 'n opera met een bedryf voor te lê wat beoordeel sou word deur 'n beoordelingspaneel van vyf prominente Italiaanse kritici en komponiste. Die beste drie sou in Rome op Sonzogno se koste opgevoer word.

Mascagni het eers twee maande voor die sluitingsdatum van die kompetisie daarvan te hore gekom, en sy vriend Giovanni Targioni-Tozzetti, 'n digter en professor in letterkunde aan die Italiaanse Koninklike Vlootakademie in Livorno, gevra om 'n libretto te lewer. Targioni-Tozzetti het Cavalleria rusticana, 'n gewilde kortverhaal (en toneelstuk) van Giovanni Verga, gekies as die basis vir die opera. Hy en sy kollega Guido Menasci het die libretto gekomponeer en dit in fragmente na Mascagni gestuur, soms is slegs enkele verse op die agterkant van 'n poskaart gestuur. Die opera is uiteindelik ingedien op die laaste dag vir aanvaarding van inskrywings. Altesaam 73 operas is voorgelê, en op 5 Maart 1890 het die beoordelaars die laaste drie gekies: Niccola Spinelli se Labilia, Vincenzo Ferroni se Rudello, en Mascagni se Cavalleria rusticana . [2]

Daar bestaan ook twee ander operas wat gebaseer is op Verga se verhaal. Die eerste, Mala Pasqua! deur Stanislao Gastaldon, was deel van dieselfde kompetisie waaraan Mascagni deelgeneem het. Gastaldon het dit egter onttrek toe hy die geleentheid gekry het om dit op te voer in die Teatro Costanzi, waar dit die eerste keer op 9 April 1890 opgevoer is. In die Sonzogno-kompetisie in 1907 het Domenico Monleone 'n opera voorgelê wat ook op die verhaal gebaseer is, en sy operastuk ook Cavalleria rusticana genoem. Die opera was nie suksesvol nie, maar die eerste opvoering daarvan het later daardie jaar in Amsterdam plaasgevind. Dit is daarna weer opgevoer, en die opera het na 'n suksesvolle Europese toer met 'n opvoering in Turyn geëindig. Sonzogno, wat Mascagni se suksesvolle weergawe wou beskerm, het regstappe geneem en Monleone se opera in Italië laat verbied. [3] Monleone het egter die opera verander en die musiek na 'n nuwe libretto gestel. Dit is in hierdie vorm in 1914 as La giostra dei falchi aangebied.

Opvoeringsgeskiedenis[wysig | wysig bron]

première[wysig | wysig bron]

Cavalleria rusticana is op die aand van 17 Mei 1890 in die Teatro Costanzi in Rome geopen voor 'n halfvol operahuis. Die gehoor het egter nie net die mees gesaghebbende musiekkritici in die land ingesluit nie, maar ook koningin Margherita, 'n groot musiekliefhebber. Die werk was vanaf die openingsnote daarvan 'n reuse sukses. Na Stagno se weergawe van die Siciliana agter die gordyn, het die gehoor na hul voete gespring met 'n oorverdowende applous wat vir baie jare nie gehoor is nie. 'n Encore van die Siciliana-gedeelte, sowel as ander gewilde stukke daarvan, is na die opvoering gegee. [4] Dit was 'n sensasie, met Mascagni wat 40 keer teruggeroep is tot luide gejuig, en eerste prys geneem het. [5] [4]

Daaropvolgende opvoerings[wysig | wysig bron]

Alhoewel Mascagni vroeër twee ander operas begin skryf het (Pinotta, waarvan die première in 1932 gegee is, en Guglielmo Ratcliff, wat in 1895 die eerste keer opgevoer is), was Cavalleria rusticana sy eerste opera om voltooi en opgevoer te word. Dit bly die bekendste van sy vyftien operas en een operette ( ). Afgesien van Cavalleria rusticana, het slegs Iris en L'amico Fritz in die standaard repertorium gebly, met Isabeau en Il piccolo Marat op die buiterand van Italiaanse operarepertorium. Die werk is sedert die eerste opvoering daarvan 'n fenomenale sukses. Ten tyde van Mascagni se afsterwe in 1945 was die opera reeds meer as 14,000 keer in Italië alleen opgevoer. [6]

Na afloop van die uitverkoopte opvoerings by die Teatro Costanzi, is die opera in 1890 regdeur Italië en in Berlyn opgevoer. Die werk se Londense première het op 19 Oktober 1891 in die Shaftesbury-teater plaasgevind, met die eerste uitvoering daarvan by Covent Garden op 16 Mei 1892. [7]

Amerikaanse produsente het met mekaar (soms by wyse van die howe) gekompeteer om die eerste te wees om die opera in daardie land aan te bied. Cavalleria rusticana het uiteindelik sy Amerikaanse debuut op 9 September 1891 in Philadelphia in die Grand Opera House gemaak, gevolg deur 'n opvoering in Chicago op 30 September 1891. Die opera het op 1 Oktober 1891 in New York gedebuteer, met twee mededingende optredes op dieselfde dag: 'n middaguitvoering by die Casino, geregisseer deur Rudolph Aronson, en 'n aanduitvoering by die Lenox Lyceum, geregisseer deur Oscar Hammerstein . [7]

Gemma Bellincioni as Santuzza, saam met haar man Roberto Stagno as Turiddu tydens die 1890-debuutopvoering van Cavalleria rusticana

Die opera het op 30 Desember 1891 sy eerste opvoering by die Metropolitan Opera gehad tydens 'n dubbele opvoering saam met Gluck se Orfeo ed Euridice, en het sedertdien meer as 700 optredes daar gehad.

Rolle[wysig | wysig bron]

Rol Stemtipe Premiere-rolverdeling, 17 Mei 1890
(Dirigent: Leopoldo Mugnone )
Santuzza, ' n boeremeisie sopraan of mezzosopraan [8] Gemma Bellincioni
Turiddu, n jong man wat onlangs uit die leër teruggekeer het tenoor Roberto Stagno
Lucia, sy ma alt Federica Casali
Alfio, ' n skrynwerker bariton Gaudenzio Salassa
Lola, Alfio se vrou mezzo-sopraan Annetta Guli

Sinopsis[wysig | wysig bron]

Plek: 'n 19de-eeuse Siciliaanse dorp [9]
Tyd: Paasoggend

Voordat die aksie plaasvind, keer die jong dorpenaar Turiddu uit die militêre diens terug, net om vas te stel dat sy verloofde Lola met die wabestuurder Alfio getroud is terwyl hy weg was. [10] Turiddu verlei uit wraak uit vir Santuzza, 'n jong vrou in die dorp. Soos wat die opera begin, het Lola, oorweldig deur haar jaloesie op Santuzza, 'n owerspelige verhouding met Turiddu (haar vorige verloofde) begin.

Die hoofplein van die dorp

Van die verhoog af word Turiddu gehoor soos wat hy besig is om 'n siciliana te sing, "O Lola c'hai di latti la cammisa" ("O Lola! Soos die sneeu, suiwer in u witheid!"). Aan die een kant staan die kerk; aan die ander kant Lucia se wynwinkel en die huis waar sy saam met haar seun, Turiddu, woon. Die dorpsbewoners beweeg om die plein en sing van die pragtige lentedag, "Gli aranci olezzano sui verdi margini" ("Die lug is soet van lemoenbloeisels") asook 'n lofsang aan die Heilige Maagd Maria. Sommige dorpenaars betree die kerk, en ander dwaal al singende voort.

Santuzza, nadat sy by Turiddu geslaap het, is ontstel en nader Lucia toe sy uit haar huis kom. Santuzza vra vir Turiddu, maar Lucia antwoord dat hy na 'n ander dorp toe is om wyn te gaan optel. Santuzza vertel dat Turiddu die nag in die dorp gesien is. Lucia vra haar om binne te kom sodat hulle kan gesels, maar net op daardie oomblik kom Alfio op sy wa aan, vergesel van die dorpenaars. Hy loof die skoonheid van Lola, sy bruid. Alfio vra vir Lucia om 'n sopie van haar goeie ou wyn. Sy deel hom mee dat dit klaar is en dat Turiddu weg is om meer te gaan koop. Alfio antwoord dat hy Turiddu vroeg die oggend naby sy kothuis gesien het. Lucia begin verbasing uitspreek, maar Santuzza keer haar.

Alfio vertrek. Die koor in die kerk word gehoor terwyl hulle die Regina Coeli sing. Buite sing die dorpenaars 'n Paasfees-lofsang, "Inneggiamo, il Signor non è morto" ("Ons juig dat ons Verlosser leef!") waarby Santuzza aangesluit het. Die dorpenaars betree die kerk, terwyl Santuzza en Lucia buite bly. Lucia vra vir Santuzza waarom sy aangedui het dat sy moet stil bly toe Alfio gesê het dat hy die oggend vir Turiddu gesien het. Santuzza roep uit; "Voi lo sapete" ("Jy weet goed waarom") en vertel aan Lucia die verhaal van haar verleiding deur Turiddu en sy verhouding met Lola. Lucia het medelye met Santuzza, wat verneder voel, omdat sy deur Turiddu verlei is, slegs om deur hom verwerp te word ten gunste van sy ou liefde, Lola. Santuzza meen dat sy nie die kerk kan binnegaan nie, maar smeek vir Lucia om self binne te gaan en vir haar te bid, wat agterbly sodat sy by Turiddu kan pleit om Lola te verlaat en na haar terug te keer.

Turiddu arriveer. Santuzza betig hom omdat hy voorgegee het dat hy weg is, terwyl hy eintlik by Lola gekuier het. Lola gaan die plein al singende binne. Sy dryf die spot met Santuzza en gaan die kerk binne. Turiddu draai om om Lola agterna te volg, maar Santuzza smeek hom om te bly. Turiddu stoot haar weg. Sy hou hom vas. Hy maak haar hande los, gooi haar op die grond en gaan die kerk binne. Alfio betree die toneel op soek na Lola. Santuzza deel hom mee dat sy vrou hom met Turiddu verraai het. Alfio sweer dat hy 'n vendetta (wraakaanval) sal uitvoer, met die gevolg dat Santuzza spyt is dat sy die verhouding bekend gemaak het. Sy smeek Alfio tevergeefs om te stop.

Die plein is leeg terwyl die orkes die beroemde Intermezzo speel.

Turiddu byt Alfio aan die oor

Die dorpenaars kom uit die kerk. Turiddu is verheug omdat hy by Lola is en omdat dit lyk asof Santuzza weg is. Hy nooi sy vriende na die wynwinkel van sy ma, waar hy 'n drinklied, "Viva, il vino spumeggiante", sing. Alfio sluit by hulle aan. Turiddu bied hom wyn aan, maar hy weier die aanbod. Almal begryp skielik dat daar moeilikheid op pad is. Die vrouens vertrek en neem Lola saam. Tydens 'n kort woordewisseling daag Alfio vir Turiddu uit na 'n tweegeveg. Na aanleiding van 'n Sisiliaanse gewoonte omhels die twee mans, en Turiddu, as teken van aanvaarding, byt vir Alfio op sy oor en trek daarmee bloed, wat die teken is dat die stryd tot die dood geveg sal word. Alfio vertrek en Turiddu roep Lucia terug. Hy deel haar mee dat hy buitentoe gaan om vars lug te kry en vra haar om 'n vriendelike moeder vir Santuzza te wees indien hy nie sou terugkeer nie: "Un bacio, mamma! Un altro bacio! -Addio! " ("Een soen, ma! Nog een soen! - Vaarwel!").

Turiddu storm uit. Lucia, huilend, dwaal doelloos buite haar huis rond. Santuzza nader haar en gooi haar arms om haar. Die dorpenaars begin rond te staan. Stemme word in die verte gehoor en 'n vrou roep uit: "Hulle het Turiddu vermoor!" Santuzza is flou en Lucia val in die arms van die vrouens rondom haar.

Instrumentasie[wysig | wysig bron]

Mascagni se instrumentasie behels 'n standaardgrootte orkes, wat bestaan uit 2 fluite, 2 piccolos, 2 hobo's, 2 klarinette, 2 fagotte, 4 horings, 2 trompette, 3 trombone, 'n tuba, timpani, perkussie afdeling, harp, orrel en strykinstrumente.

Opnames[wysig | wysig bron]

Advertensie vir die radio uitsending in 1930 met Lisa Roma

Daar is meer as 100 vollengte-opnames van Cavalleria rusticana gepubliseer sedert dit die eerste keer in Duitsland in 1909 opgeneem is. [11] [12] Soos in regstreekse opvoerings van die opera, gaan opnames van die werk dikwels gepaard met Ruggero Leoncavallo se Pagliacci. Benewens die oorspronklike Italiaans, is opnames van die werk ook in Engels, Frans, Duits en Hongaars vrygestel. Mascagni het self die opera tydens twee opnames gedirigeer, waarvan die bekendste die EMI-opname van 1940 is, wat gemaak is ter viering van die 50ste bestaansjaar van die opera se première. Die opvoering deur die La Scala-orkes en koor met Lina Bruna Rasa as Santuzza en Beniamino Gigli as Turiddu beskik ook oor 'n gesproke inleiding deur Mascagni. Dit is oorspronklik vrygestel as 'n LP en is op CD beskikbaar onder verskillende historiese Plaatetikette. [13]

Radio[wysig | wysig bron]

Die uitvoering van Cavalleria en Pagliacci op 11 Desember 1910 deur die Metropolitan Opera in New York was die operageselskap se eerste regstreekse uitsending. Die radiopionier Lee de Forest het Giulio Gatti-Casazza, die Met-bestuurder, omgepraat om die program oor die liggolwe uit te saai met behulp van 'n radio-sender en 'n dakantenna, "met gebruikmaking van 'n lang visstok as mas." Enrico Caruso en Emmy Destinn was in die hoofrolle. [14]

Min het daarna geluister omdat daar geen radio's was nie. Maar 'n paar publieke ontvangers is opgerig in 'n aantal goed geadverteerde plekke in New York, en mense kon ten minste 'n idee van die musiek op oorfone kry. Die volgende dag het The New York Times berig dat statika en ander inmenging "die rigtinglose klankgolwe verhinder het om hulself te vind." [14]

In Los Angeles is 'n "Italian Night" konsert op 6 Mei 1930 regstreeks in sy geheel gehoor, as die derde program van die Adohr-operareeks van die radiostasie KFI, "met 'n uitgelese rolverdeling ... onder leiding van Lisa Roma, die bekende liriese sopraan . . . Musiekliefhebbers moenie versuim om in te luister nie."

Een van die noemenswaardige gebruike van die Intermezzo van Cavalleria rusticana in die Verenigde State was die gebruik daarvan as tema vir 'n gereelde radio-uitsending getitel Symphony of the Rockies, wat in die 1930's en 1940's oor die Denver radiostasie KOA (wat toe besit is deur die NBC netwerk) uitgesaai is, bestaande uit 'n klein groepie wat ligte klassieke musiek speel.

Film[wysig | wysig bron]

Afgesien van video-opnames van lewende opvoerings, was daar reeds verskeie filmweergawes van Cavalleria rusticana gemaak, waarvan die mees opvallendste hieronder gelys word:

  • Die klanklose rolprent uit 1916 wat vergesel is van Mascagni se klankbaan, soos geregisseer deur Ugo Falena, met Gemma Bellincioni, wat die rol van Santuzza in die opera se wêreldpremière opvoering geskep het.
  • Die rolprent uit 1953 van die regisseer Carmine Gallone, met akteurs wat die stemme van operasangers naboots, met 'n jong Anthony Quinn as Alfio wat die stem van Tito Gobbi naboots. (In 1963 in Amerika vrygestel onder die titel Fatal Desire.)
  • Dit is in 1959 vir Australiese televisie verfilm.
  • Die rolprent uit 1968 wat geregisseer is deur Åke Falck, met Fiorenza Cossotto as Santuzza, Gianfranco Cecchele as Turiddu, Giangiacomo Guelfi as Alfio en Anna di Stasio as Lucia. (La Scala, Milaan gelei deur Herbert von Karajan.)
  • Die film uit 1982 soos geregisseer deur Franco Zeffirelli, met gebruikmaking van operasangers as akteurs. Plácido Domingo het die rol van Turiddu vertolk, met Elena Obraztsova as Santuzza, Renato Bruson as Alfio en Fedora Barbieri as Lucia.

Die opera se simfoniese Intermezzo is in die klankbaan van verskeie rolprente gebruik, vernaam in die opening van Raging Bull [15] en in die slottonele van The Godfather Deel III, wat benewens die klankbaan ook 'n opvoering van die opera as 'n belangrike deel van die film se klimaks bevat. [16]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Sims, M. 2007
  2. Willard, Ashton R., 1893
  3. Stevens, D., 2001
  4. 4,0 4,1 Weaver 1987.
  5. Time Magazine, 13 Augustus 1945.
  6. Schweisheimer, W., 1946
  7. 7,0 7,1 Kobbé 1919.
  8. "Santuzza: Mezzo or Soprano???". www.talkclassical.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Februarie 2020. Besoek op 5 Mei 2018.
  9. Die Sinopsis is gebaseer op Targioni-Tozzetti, G. en Menasci, G. (1902).
  10. In Italiaans carrettiere, vermoedelik 'n eienaar-drywer van die tradisionele Sisiliaanse wa
  11. Recordings on the opera on operadis-opera-discography.org.uk Geargiveer 16 April 2012 op Wayback Machine Opgespoor op 6 Februarie 2010
  12. Vir uitgebreide geannoteerde diskografieë sien Mascagni.org Geargiveer 30 Junie 2012 op Wayback Machine and Flury, R. (2001) Pietro Mascagni - A Bio-Bibliography, Greenwood Press, ISBN 0-313-29662-6
  13. Mallach, Alan (2002).
  14. 14,0 14,1 Hans Fantel, Sound: Out of De Forest and Onto the Air Came Music," The New York Times, 14 Januarie 1990
  15. Powrie and Stilwell, 2006, p. 21.
  16. Lauri-Lucente 2003.

Bibliografie[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]