Gaan na inhoud

Fat Man

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Fat Man

Die kernwapen met die kodenaam Fat Man is op 9 Augustus 1945 oor Nagasaki, Japan, deur die Verenigde State van Amerika laat ontplof. Dit was die tweede en laaste kernwapen wat ooit in oorlog aangewend is, en die ontploffing was die derde mensgemaakte kernontploffing in die geskiedenis. Dit is gebou deur wetenskaplikes en ingenieurs by die Los Alamos Laboratorium met plutonium van die Hanfordterrein as deel van die Manhattan-projek.

Die naam Fat Man verwys gewoonlik na die ontwerp van die bom, want dit het 'n wye, ronde vorm. Dit was ook bekend as die Merk III. Fat Man was 'n ineenploftipe kernwapen met 'n soliede plutoniumkern. Dit was 3,25 meter lank, het 'n omtrek van 1,52 meter gehad, het 4 545 kilogram geweeg en is op 'n hoogte van 1 800 voet bo die stad laat ontplof. Dit is laat val uit die Boeing B-29 Superfortress-bomwerper Bockscar onder bevel van Frederick C. Bock. Vir die Fat Man missie is Bockscar geloods deur majoor Charles W. Sweeney.

Die bom het 'n lading van ongeveer 20 kiloton of 8,4 x 1013 joule = 84 TJ (terajoule) gehad. Dit was bietjie meer as die bom Little Boy wat 3 dae tevore op Hirosjima laat val is. Ongeveer 40 000 mense het in die ontploffing omgekom. Daar was effens minder skade as in Hirosjima omdat Nagasaki ietwat heuwelagtiger is.

Twee verdere Fat Man-bomme is tydens Operation Crossroads-kerntoetse by die Bikini-atol in 1946 ontplof. Ongeveer 120 Fat Man-eenhede is tussen 1947 en 1949 geproduseer, toe dit vervang is deur die Merk 4 kernbom. Produksie van die Fat Man is in 1950 gestaak.

Konstruksie

[wysig | wysig bron]
Die belangrikste komponente van Fat Man. Verklaring van die nommers is in die artikelteks.

Die plofbare deel van die bom het bestaan uit 'n sferiese struktuur, wat (van buite na binne) uit die volgende komponente bestaan: 'n paar lae konvensionele plofstof met sorgvuldig ontwerpte vorm en samestelling. Daaronder 'n aluminium drukstuk met die volgende laag 'n dik dop uraan wat weens die massa bedoel was om die kernreaksie lank genoeg terug te hou om die doeltreffendheid van die plutonuim inplofing te verhoog. In die middel van die bom was die plutoniumput met 'n berillium-polonium-ontsteker wat deur die inploffing 'n groot hoeveelheid neutrone opgelewer het om die kernkettingreaksie te begin.

Werking

[wysig | wysig bron]

Die ontwerp het daarop gefokus om die kernlading met 'n "gevormde lading" (hol lading) saam te pers, sodat 'n doeltreffende kernkettingreaksie in die bomkern ('n plutoniumput met 'n berillium-polonium-ontsteker) kan ontstaan. Daarby was die buitekant van die bom so bolvormig en simmetries as moontlik, waarop vyf- en seshoekige blokke plofbare materiaal aangebring is (2). Op die vooraf-ingestelde hoogte bo seespieël word elkeen van die blokke deur 'n eie elektriese ontsteker (1) tegelyk tot 'n ontploffing gebring. Die ontbranding versprei dan aanvanklik vanuit elke blok, sferies,(3), waarna dit die laag onder dit en die stadiger gevormde plofstof bereik waar die drukpuls konkaaf (hol) word vanweë die vorm en samestelling (4) van hierdie dieper laag plofstof. Hierna in die laag daaronder (5) is die ontsteking dus voldoende bolsimmetries, waarna die aluminiumwand (6) die drukpuls na die uraansfeer (7) laat beweeg, wat daardeur na binne versnel. Die plutoniumbol (7) (die 'pit') word saamgepers en die polonium-berilliumneutronbron (8) ontbrand as gevolg van die hoë kompressie. Dit veroorsaak 'n kernontploffing waarin aanvanklik die swaar uraanlaag (7) wat steeds na binne beweeg, die 'pit' lank genoeg bymekaar hou om 'n groot neutronvermenigvuldiging te bewerkstellig (die ontsluiting van die kettingreaksie deur middel van die binnewaartsgerigte impuls van die uraanwand).

Die bom het ook die volgende elemente bevat: (9): aërodinamiese vin, (10): instrumentplatform (radar, drukskakelaars vir hoogtemeting en tydnemers), (11): ophangpunte vir hegting aan die vliegtuig, (12): batterye en elektriese ontsteking, (13): radarantenna, (14): kontakontsteking. Die bomomhulsel en uiteindelike bom het bekend gestaan as 'n pampoenbom. Die naam was die werklike verwysingsterm wat gebruik is in amptelike dokumente, die gevolg van die groot, vet ellipsoïdale vorm van die omhulsel, bedoel om die Fat Man se sferiese "fisikapakket" (die plutonium inploffingskernwapen se kern) in te sluit, in plaas van die meer gewone silindriese vorm van ander bomme.

Ontwerpgeskiedenis

[wysig | wysig bron]

Die oorspronklike ontwerp van die plutoniumbom is ook gebaseer op die vroeëre en eenvoudiger kanonloopontwerp, soos die Hiroshima-bom. Die plutonium van die Hanford-kernreaktor was egter nie suiwer genoeg nie en het plutonium-240 bevat, die kerne wat 40 000 keer vinniger opsplit as die van plutonium-239. Die opsplitting sou te stadig wees om die kritieke massa te bereik in 'n kanonloop; die laaste sentimeter moet in minder as 40 mikrosekondes afgelê word om 'n verminderde ontploffing te voorkom. Seth Neddermeyer (Los Alamos) het vorendag gekom met die idee van die samestelling van die plutonium-sfeer om die kritieke massa op 'n optimale manier te realiseer. 'n Veiligheidsaspek van hierdie bomkonsep word ook genoem, wat 'n rol gespeel het in die besluit om oor te skakel na hierdie meer ingewikkelde bomtipe. As een of meer ontstekers per ongeluk met hierdie soort bom afgaan, sou die ontploffing baie minder intens wees. Dit is in teenstelling met die ontwerp van die kanonloop-ontwerp.

Spioenasie

[wysig | wysig bron]

Klaus Fuchs het vir die Sowjetunie gespioeneer en hulle inligting gegee oor Fat Man. Die eerste Sowjet-atoombom RDS-1, wat in die Weste bekend staan onder die kodenaam "Joe 1", was gebaseer op die Fat Man-ontwerp. Die oorspronklike Fat Man-ontwerp is steeds 'n geheim. Wat bekend is, is hoofsaaklik gebaseer op gegewens wat deur spioene in Los Alamos aan die Sowjetunie gestuur is en in 1992 deur die Russiese regering vrygestel is.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Bronnelys

[wysig | wysig bron]
  • Baker, Richard D.; Hecker, Siegfried S.; Harbur, Delbert R. (1983). Plutonium: A Wartime Nightmare but a Metallurgist's Dream (PDF). pp. 142–151. Besoek op 22 November 2010. {{cite book}}: |journal= ignored (hulp); Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Campbell, Richard H. (2005). The Silverplate Bombers: A History and Registry of the Enola Gay and Other B-29s Configured to Carry Atomic Bombs. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-2139-8. OCLC 58554961. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Coster-Mullen, John (2012). Atom Bombs: The Top Secret Inside Story of Little Boy and Fat Man. Waukesha, Wisconsin: J. Coster-Mullen. OCLC 298514167. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Craven, Wesley; Cate, James, reds. (1953). The Pacific: Matterhorn to Nagasaki. The Army Air Forces in World War II. Chicago: The University of Chicago Press. OCLC 256469807. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Groves, Leslie (1962). Now It Can Be Told: The Story of the Manhattan Project. New York: Harper. ISBN 0-306-70738-1. OCLC 537684. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Hansen, Chuck (1995). Volume V: US Nuclear Weapons Histories. Swords of Armageddon: US Nuclear Weapons Development since 1945. Sunnyvale, California: Chukelea Publications. ISBN 978-0-9791915-0-3. OCLC 231585284. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Hewlett, Richard G.; Anderson, Oscar E. (1962). The New World, 1939–1946 (PDF). University Park: Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-520-07186-5. OCLC 637004643. Besoek op 26 Maart 2013. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Hoddeson, Lillian; Henriksen, Paul W.; Meade, Roger A.; Westfall, Catherine L. (1993). Critical Assembly: A Technical History of Los Alamos During the Oppenheimer Years, 1943–1945. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-44132-2. OCLC 26764320. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Jones, Vincent (1985). Manhattan: The Army and the Atomic Bomb (PDF). Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. OCLC 10913875. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 Oktober 2014. Besoek op 25 Augustus 2013. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Malik, John (2 September 1985). "The yields of the Hiroshima and Nagasaki nuclear explosions" (PDF). Los Alamos National Laboratory. p. 16. LA-8819. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 27 Februarie 2008. Besoek op 27 Februarie 2008. {{cite web}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Nichols, Kenneth D. (1987). The Road to Trinity. New York: William Morrow and Company. ISBN 978-0-688-06910-0. OCLC 15223648. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Rhodes, Richard (1986). The Making of the Atomic Bomb. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-81378-3. OCLC 13793436. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Serber, Robert; Crease, Robert P. (1998). Peace & War: Reminiscences of a Life on the Frontiers of Science. New York: Columbia University Press. ISBN 9780231105460. OCLC 37631186. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Sweeney, Charles; Antonucci, James A.; Antonucci, Marion K. (1997). War's End: An Eyewitness Account of America's Last Atomic Mission. Quill Publishing. ISBN 978-0-380-78874-3. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  • Teller, Edward (2001). Memoirs: A Twentieth-Century Journey in Science and Politics. Cambridge, Massachusetts: Perseus Publishing. ISBN 9780738205328. OCLC 48150267. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)